Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарында медициналык жана психодиагностикалык күбөлөндүрүү жөнүндө ЖОБО (тынчтык жана аскердик мезгилдерге)

Тиркеме

I. ГЛАВА. ЖАЛПЫ ЖОБОЛОР

Бул Жобо “Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарында кызмат өтөө жөнүндө” Кыргыз Республикасынын Мыйзамына ылайык иштелип чыкты.

1. Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарында (мындан ары – укук коргоо органдары) тынч жана аскердик мезгилдерде аскердик-дарыгердик күбөлөндүрүү укук коргоо органдарында кызмат өтөөгө ден соолугунун абалы боюнча Кыргыз Республикасынын жарандарынын жарамдуулугунун категорияларын аныктоо максатында, ошондой эле алар укук коргоо органдарында кызмат өтөп жаткан мезгилдеги ооруларын (мындан ары – жарааттарына (контузия, жаракат, майып), ооруларына себептүү байланыш), кызматтык милдетин өтөп жатканда жарандар тарабынан алган жаракаттарынын (контузия, жаракат, майып) себептүү байланыштарын аныктоо максатында жүргүзүлөт. Укук коргоо органдарында кызмат өтөөгө, укук коргоо органдарынын окуу жайларында окууга жарандардын жарамдуулугун аныктоо максатында аларды күбөлөндүрүү учурунда жарандардын физикалык өсүүсүн жана ден соолугунун абалын баалоо жана иликтөө, ушул Жободо каралган ар кандай чечимдер, жазуу жүзүндөгү корутунду менен чыгарылган маселелер медициналык күбөлөндүрүү деген түшүнүктү берет.

Укук коргоо органдарында кызмат өтөп жаткан мезгилде жаракат (контузия, жаракат, майып) алган, ооруга чалдыккан укук коргоо органдарынын кызматкерлерин, укук коргоо органдарынын окуу жайларынын курсанттарын медициналык күбөлөндүрүү укук коргоо органдарында алардын кызмат өтөөгө жарамдуулук категорияларын аныктоо үчүн жүргүзүлөт жана дарыгердик-эксперттик жыйынтык менен аныкталат.

2. Укук коргоо органдарында аскердик-дарыгердик экспертиза жүргүзүү жана медициналык күбөлөңдүрүү үчүн аскердик-дарыгердик комиссия түзүлөт.

Аскердик-дарыгердик комиссия укук коргоо органдары тарабынан аныкталган тартипте түзүлөт.

Ушул Жобону укук коргоо органдарында колдонуунун тартиби тиешелүү органдар тарабынан аныкталат.

3. Аскердик-дарыгердик комиссияга медициналык күбөлөндүрүүнү (мындан ары – күбөлөндүрүү) өткөрүү жана уюштуруу иши жүктөлөт:

а) кызматка жаңы кабыл алынуучулардын ден соолугунун абалы жана физикалык өсүүсү боюнча укук коргоо органдарына катардагы жана жетекчи курамдагы кызматка жарамдуулугу;

б) ден соолугунун абалы боюнча укук коргоо органдарынын катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин (мындан ары - катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер) андан аркы кызматка жарамдуулугу;

в) ден соолугунун абалы жана физикалык өсүүсү боюнча Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын окуу жайларына, жакынкы жана алыскы чет өлкөлөрдөгү ушуга окшош окуу жайларга өтүүгө жарамдуулугу;

г) ден соолугунун абалы боюнча курсанттар менен угуучулардын Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын окуу жайларында, жакынкы жана алыскы чет өлкөлөрдөгү ушуга окшош окуу жайларында окуусун улантууга жарамдуулугу;

д) катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин фронтко катышуу, укук коргоо органдарында кызмат өтөө, кызматтык милдеттерин аткаруу учурунда, ал эми аскер кызматчылардын – фронтко катышуу, аскердик кызмат өтөө, аскердик кызматтын милдетин аткаруу учурунда ооруга чалдыгуусунун, жаракат, контузия, жаракат алуусунун, майып болуу себептери;

е) мурдакы катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин жана аскер кызматчылардын – Улуу Ата-Мекендик согуштун жана СССРди коргоо боюнча башка согуштук операциялардын катышуучуларынын денесинен жаракат алууларынын мүнөзүнүн жана эчак болгондугунун айкын кесепеттерин аныктоо, СССРди коргоодо же аскердик кызматта өз милдеттерин аткаруу учурунда алган жаракаттардын, жаракатлардын, майып болуулардын себептеринин байланышы жөнүндө маселени чечүү үчүн соттук медициналык экспертти тартуу менен иш алып баруу;

ж) ден соолугунун абалы боюнча катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин Кыргыз Республикасынын айрым жерлеринде кызмат өтөөгө жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнүн жашоого мүмкүндүгү, ошондой эле алардын үй-бүлө мүчөлөрүнүн узак мөөнөттүү дарылоо жана медициналык көзөмөлгө алуу зарылчылыгы.

4. Медициналык күбөлөндүрүү Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынынн аскердик-дарыгердик комиссиясы тарабынан медициналык күбөлөндүрүү учурундагы Изилдөөнүн методикасына ылайык жүргүзүлөт. (№ 1 тиркеме).

5. Аскердик-дарыгердик комиссиялар тарабынан токтомдор оорулар жана дене мүчүлүштүктөрүнүн тизмегинин айрым беренелерин колдонуу боюнча Түшүндүрмөлөрдү (№3 тиркеме), жетектөөчү курамдагы кызматкерлерди климаты оор райондорго жиберүүгө жана алардын кызмат өтөөсүнө медициналык каршы көрсөтмөлөрдүн Тизмесин (№ 4 тиркеме), ден соолугунун абалы боюнча Кыргыз Республикасынын айрым жерлеринде катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнүн кызмат өтөөгө (жашоого) мүмүкүндүгүн аныктоо үчүн медициналык күбөлөндүрүүнүн тартиби жөнүндө Көрсөтмөлөрдү (мындан ары – Көрсөтмө) (№ 5 тиркеме), ички иштер органдарына жаны кабыл алынуучулардын, катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнүн Кыргыз Республикасынын айрым жерлеринде кызмат кылуусуна медициналык каршы көрсөтмөмөлөрүнүн тизмесин (№ 6 тиркеме), климаты ысык чет өлкөлөргө чыгып жаткан жетектөөчү курамдагы кызматкерлер жана алардын үй-бүлө мүчөлөрү үчүн медициналык каршы көрсөтмөлөрдү (№ 7 тиркеме) эске алуу менен оорулар жана дене мүчүлүштүктөрүнүн Тизмегинин (мындан ары – оорулар тизмеги) тийиштүү беренелеринин жана графаларынын негизинде чыгарылат.

6. Аскердик-дарыгердик комиссияларда медициналык күбөлөндүрүүдөн өтүүчүлөр:

а) укук коргоо органдарындагы катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматка жаңы кабыл алынуучулар;

б) Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшыруучу адамдар;

в) Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын окуу жайларынынын курсанттары жана угуучулары;

г) Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер;

д) Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин үй-бүлө мүчөлөрү.

7. Укук коргоо органдарынын катардагы жана жетектөөчү курамына кызматка кабыл алынуучулар оорулардын тизмегинин II графасы боюнча жарамсыз деп табылса, АДК бир эле мезгилде кадр аппараттарынын макулдугу менен көрсөтүлгөн тизмектин I, III жана IV графалары боюнча адистигине, тажрыйбасына ишмердүүлүгүнө жана оорунун мүнөзүнө жараша кызмат кылууга жарамдуулугу жөнүндө токтом чыгарат.

8. Укук коргоо органдарына радиоактивдүү каражаттар, иондоштуруучу нурлардын башка булактары, ракеталык отундун компоненттери, электромагниттүү талаалардын булактары менен иштөөгө кабыл алынуучу жана иштеп жаткан адамдар Кыргыз Республикасынын Куралдуу Күчтөрүндө медициналык күбөлөндүрүү жөнүндө колдонуудагы Жобонун бөлүктөрүнүн талаптарына ылайык күбөлөндүрүлөт.

9. Ушул Жобонун 6-пунктунда көрсөтүлгөн адамдарды медициналык күбөлөндүрүү аскердик-дарыгердик комиссиялар тарабынан укук коргоо органдарында жанан аскердик-дарыгердик экспертиза органдарында тажрыйбасы бар адис-дарыгерлердин: терапевдин, хирургдун, невропатологдун, психиатрдын, отолорингологдун, офтальмологдун, дерматовенерологдун жана стоматологдун милдеттүү текшерүүсү менен жүргүзүлөт.

Төш клеткаларынын органдарын рентгенологиялык (флюрографиялык) изилдөө, кандын клиникалык анализи, зааранын жалпы анализи, Вассерман реакциясына кандын анализи, наркотикалык каражаттардын болушуна лабораториялык экспресс-ыкмалар, вирустук гепатит маркерине кандын анализи жана ВИЧ (СПИД) анализи жүргүзүлөт. Көрсөткүчтөр боюнча кандагы кантты изилдөө, 40 жаштан улуу адамдардын көзүнүн ичиндеги басымды өлчөө, зарыл учурларда электрокардиография жана башка функционалдык жана лабораториялык изилдөөлөрдү жүргүзүү.

Көрсөткүчтөр болсо күбөлөндүрүлүүчүлөр дарыгерлерге: фтизиатрга, эндокринологго, урологго жана башка адистерге текшерүүгө, ошондой эле ооруларды туура аныктоо үчүн зарыл болгон кошумча изилдөөлөргө жиберилет. Аялдар милдеттүү түрдө гинекологдон текшерүүдөн өтөт.

Мындан тышкары психодиагностикалык текшерүү (психофизиологиялык диагностика борбору бар аскердик-дарыгердик комиссиялар тарабынан) өткөрүлөт.

10. АДКга медициналык күбөлөндүрүүгө жолдомо укук коргоо органдарынын кадрдык апараттар тарабынан №8 тиркемеге ылайык форма боюнча берилет. Укук коргоо органдарынын жетекчилиги кызматка алынуучу кызматкерлерден жана жарандарды Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын билим берүү мекемелерине окууга тапшыруучу кызматкерлерди же жарандарды АДКга күбөлөндүрүүгө жиберүүдөн мурда, аскердик билетин, убактылуу күбөлүгүн, каттоо күбөлүгүн (приписное свидетельство), өздүк ишин кылдат текшерип чыгат. Укук коргоо органдарынан бошотулгандардын ичинен кайра алынуучулардын жолдомосунда, алардын кызматтан бошотулган күнү жана себеби көрсөтүлүшү керек.

Жолдомодо ошондой эле АДКнын кароосуна тийиштүү максаты жана маселеси так көрсөтүлүшү керек: кызматка жаңы кабыл алынуучу, кызматтан көтөрүлүү, жетекчилик кызматка көрсөтүү же ал кызматтан бошотуу, медициналык күбөлөндүрүүгө тийиштүү болжолдуу кызмат же оорулардын Тизмегинин графасы; кызматтан бошотулгандарга - кызмат өтөгөн жылдары жана кызматтан бошотулган себеби (куралдуу күчтөрдө, УКМКда, ички аскерлерде, укук коргоо органдарында, анын ичинде аракеттеги армиянын курамында кызмат кылуу мезгили); кызматка жаңы кабыл алынуучуларга, куралдуу күчтөрдүн катарынан оорусуна байланыштуу бошотулгандарга-качан жана эмне себептен запаска кетирилгендиги, окуу жайларга өтүүчүлөргө- окуу жайдын аталышы көрсөтүлүш керек.

Катардагы жана жетекчилик курамдагы кызматкерлерди жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүн АДКга ден соолугуна байланыштуу кызмат ордун (жашаган жерин) которууга муктаждыгын же Кыргыз Республикасынын айрым жерлеринде кызмат өтөөгө (жашоого) мүмкүнчүлүгүн аныктоо үчүн жибергенде конкреттүү район же калктуу пункт көрсөтүлүшү керек. Жетекчилик курамдагы кызматкерлерди жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүн, укук коргоо органдарынын климаты ысык өлкөлөрдө кызмат өтөөгө (жашоого) мүмкүнчүлүгүн аныктоого жолдомо берген учурда жолдомодо жетекчилик курамдагы кызматкер кызмат өтөөгө жиберилген өлкөнүн аталышы көрсөтүлүшү зарыл. Эгерде жолдомодо эксперттик маселени чечүү үчүн бардык тийиштүү маалыматтар көрсөтүлбөсө, АДК аны жолдомо берген жооптуу кызматкерге жетишпеген маалыматтарды тактоо үчүн кайра берет.

Эгерде Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын дарылоо-профилактикалык мекемелеринде дарыланып жатышкан катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерде функционалдык кемчиликтер, жагымсыз божомол менен коштолгон оор өнөкөт оорулары аныкталса дарылоо мекемелеринин башчылары катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер кызмат өтөп жаткан укук коргоо органдарынын жетекчилерине жана кадрдык аппаратына алардын аскердик кызматка жарамдуулугун аныктоо үчүн АДКга сунуштоо максатында өз учурунда маалымдайт.

Зарыл учурларда медициналык күбөлөндүрүү Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын медициналык бөлүктөрүнүн жана Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын аскердик-дарыгердик комиссиясынын башчыларынын көрсөтмөлөрү боюнча кадрдык аппараттар менен макулдашуусунан кийин өткөрүлүшү мүмкүн.

11. Контролдоо тартибинде кайра күбөлөндүрүү же төмөн турган АДКлардын токтомдорун кайра кароо Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын борбордук АДКсы тарабынан жүргүзүлөт.

12. Аскердик-дарыгердик комиссия өз иштерин укук коргоо органдарынын дарылоо-профилактикалык мекемелеринин базасында жүргүзөт.

13. Аскердик-дарыгердик комиссия тарабынан бир күндө күбөлөндүрүлгөндөрдүн саны тынчтык мезгилинде 25 адамдан, аскердик мезгилде 50 адамдан ашпоого тийиш.

14. АДКнын бардык адис-дарыгерлери жана мүчөлөрү медициналык күбөлөндүрүүнүн ар бир учурунда күбөлөндүрүлүп жаткан адамдын өздүгүнө анын тийиштүү документтерин текшерүү менен (кызматтык күбөлүк, аскердик билет, паспорттун түп нускасы) ынанышы керек.

15. Эгерде дарыгерлер тарабынан күбөлөндүрүлүп жаткан адамдын ден соолугунун абалын так аныктоого кыйынчылык жаралып жатса, аскердик-дарыгердик комиссия аны дарылоо-профилактикалык мекемеге стационардык жана амбулаториялык текшерүүдөн өтүүгө жиберет. Жолдомодо болжолдуу диагноз жана текшерүүдө эмнени тактоо зарыл экендиги көрсөтүлөт.

Кызматка алынуучу жакка окууга тапшыруучу жарандык адамдар амбулатордук текшерүүгө, ал эми катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер жана алардын үй-бүлө мүчөлөрү – укук коргоо органдарынын дарылоо-профилактикалык мекемелерине, же макулдашуу боюнча башка министрликтин же ведомствонун дарылоо- профилактикалык мекемесине стационардык же амбулаториялык текшерүүгө жиберилет.

Текшерүү бүткөндөн кийин дарылоо-профилактикалык мекеменин дарыгерлери жарандын ден соолугунун абалын текшерүү актысын түзүшөт, ага текшерүү өткөргөн мекеменин башчысы (башкы дарыгери) кол коёт жана дарылоо мекемесинин мөөрү басылат. Акт АДКда каралып, ал күбөлөндүрүлүүчүнүн ден соолугунун абалы жана физикалык өсүүсү жөнүндө бардык маалыматтарды эске алуу менен кызматка жарамдуулугу жөнүндө чечим чыгарат.

Дарылоо мекемесинин, адис-дарыгерлердин жана консультанттардын корутундусу АДКнын эксперттик токтом чыгаруусу үчүн кошумча материал болот. Зарыл учурда АДК катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерди жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүн кайрадан текшерүүгө жиберет.

16. АДК өзүнүн токтомдорун кызматка жарамдуулукту жекече баалоо ыкмасын колдонуу менен коллегиалдуу чыгарат. Күбөлөндүрүлүүчүнүн кызматка жарамдуулугун жекече баалоодо оорунун же дене мүчүлүшүнүн мүнөзү, алардын өнүгүүсү, компенсациясы, функционалдык бузулуусу, алардын божомолу, ошондой эле күбөлөндүрүүчүнүн билими, адистиги, накта ишке жөндөмдүлүгү жана ден соолугунун абалына бул же тигил кызмат (кызматтын түрү) тарабынан коюлган талаптар эске алынат.

17. Аскердик-дарыгердик комиссиянын медициналык күбөлөндүрүүсүнүн маалыматтары медициналык күбөлөндүрүү актысына киргизилет (10-тиркеме).

Медициналык күбөлөндүрүү актысынын паспорттук бөлүгү күбөлөндүрүлүүчүнүн жеке өзү тарабынан толтурулат жана анын кол коюшу менен күбөлөндүрүлүп, паспорттук бөлүктө бардык пункттарга жооп берилиши керек, жооптордун тууралыгын аскердик-дарыгердик комиссиянын катчысы текшерет. Мындан тышкары, күбөлөндүрүүлүчү АДКнын психиатр-дарыгеринин күбөлөндүрүүлүсүнө макул экендиги жөнүндө белги коёт жана аны өзү кол коюп күбөлөндүрөт.

Медициналык күбөлөндүрүү актысынын медициналык бөлүгүнүн бардык бөлүкчөлөрү АДКнын адис-дарыгерлери – мүчөлөрү тарабынан толтурулат. Майда-чүйдөсүнө чейин камтылган клиникалык-эксперттик анамнез жазылат. Объективдүү изилдөөнүн маалыматтары лабораториялык жана башка кошумча изилдөөлөрдү эске алуу менен медициналык күбөлөндүрүү актысында ирети менен жазылат. Ар бир адис-дарыгер медициналык күбөлөндүрүү актысына диагнозун негиздөөчү анамнестикалык жана объективдүү маалыматтарды, кызматка жарамдуулугу жөнүндө бүтүмдү, оорулардын Тизмегинин беренесин жана графасын жазат, датасын коёт жана өз колун коюп күбөлөндүрөт. Оорулардын диагноздору объективдүү изилдөөлөрдүн маалыматтары менен тастыкталат. Оорунун аталышы орус тилинде жазылат, анда жеке эле оорунун аталышы эмес, компенсация абалы, функционалдык бузулуунун ачык көрүнүшү, даражасы, формасы көрсөтүлөт. Медициналык күбөлөндүрүү актысына бейтапкананын медициналык картасынын (медициналык китепченин) көчүрмөсүн оорунун таржымалынын көчүрмөсүн, чыгарылган эксперттик токтомду тастыктоочу башка документтерди тиркөө зарыл.

АДКнын корутундусу күбөлөндүрүлүүчүгө комиссиядан өтүү аяктагандан кийин жарыяланат.

Жарандар текшерүүдөн жана күбөлөндүрүүдөн баш тартышса, ошондой эле акыркы күбөлөндүрүүгө келбей калышса (3 айдан ашык) АДК медициналык күбөлөндүрүү актысына “Комиссияга келген жок (текшерүүдөн (күбөлөндүрүүдөн) баш тартты)- күбөлөндүрүү токтотулду” деп жазат.

Жашыруун документтер көчүрүлбөйт жана медициналык күбөлөндүрүүдө калтырылбайт, актыда бул документтер сакталган ишке шилтеме жасалат.

2-глава. Укук коргоо органдарына жаңыдан кабыл

алынуучуларды медициналык күбөлөндүрүү

18. Укук коргоо органдарына жаңыдан кирүүчү болуп мурда эч качан укук коргоо органдарында кызматта болбогон адамдар, укук коргоо органдарынын катардагы жана жетектөөчү курамында кызмат өтөгөндөр жана ИИМдин ички аскерлеринин мурдагы аскер кызматчылары, Коргоо министрлигинин, Улуттук Кооопсуздук Комитетинин органдарынын жана аскерлеринин мурдагы аскер кызматчылары, Куралдуу Күчтөрдүн запастагылары эсептелет (мындан ары – кызматка жаңыдан кабыл алынгандар).

19. Жаңыдан кызматка кабыл алынуучулардын бардыгына, медициналык күбөлөндүрүү башталганга чейин жашаган, иштеген, окуган кызмат өтөгөн жерлердеги дарылоо профилактикалык мекемелерден оорулуунун амбулатордук медициналык карталарынан (медициналык китепчелерден) толук көчүрмөсү, оорунун тарыхынын көчүрмөсү, диспансердик текшерүүнүн жана дарыгердик байкоолорунун маалыматтары, дарыгерлердин корутундулары жана алардын акыркы үч жылдагы ден соолуктарынын абалын мүнөздөгөн башка медициналык маалыматтар, ошондой эле психоневрологиялык, наркологиялык диспансерлерден (көрсөтмөлөр боюнча кургак учукка каршы, тери венерологиялык ж.б) жана башка дарылоо мекемелеринен маалыматтар, ал эми мөөнөттүү кызматтын мурдагы аскер кызматкерлеринен көрсөтмөлөр боюнча аскер бөлүктөрүнөн медициналык документтер суратылат.

Кызматка жаңы кабыл алынып жаткандар аскердик каттоодо болсо, аскердик билетин көрсөтүүгө милдеттүү. Аскердик билетте аскердик-дарыгердик комиссиялардын корутундулары, жараат жана контузиялар, согуштарга катышуу, аскердик кызматтан бошотуу себептери, альтернативалык кызмат өтөө себептери: бөлүмдөрүнө көңүл бурулат.

Куралдуу Күчтөрдүн, УКМК органдарынын жана аскерлеринин катарынан ден соолугунун абалына байланыштуу бошотулгандардын ичинен кызматка жаңыдан кабыл алынуучуларга милдеттүү тартипте жашаган жериндеги райондук, шаардык аскер комиссариатынан оорусу жөнүндө күбөлүктүн көчүрмөсү, зарыл болсо офицердик курамдагы адамдардан- өздүк иши суратылат.

АДКга көрсөтүлгөн документтердин мазмуну менен медициналык күбөлөндүрүүгө катышкан адис-дарыгерлер толук таанышат.

20. Кызматка жаңыдан кабыл алынуучулар тарабынан көрсөтүлгөн алардын ден соолугунун абалын мүнөздөөчү, бул же тигил оорусу бар экендигин тастыктаган дарыгерлердин ар түрдүү маалым каттары жана башка медициналык документтери күбөлөндүрүүчүлөргө аскердик-дарыгердик комиссияда текшерүүдөн өтүүдөн бошотпойт.

Күбөлөндүрүүчүлөргө динамикалуу байкоолордун маалыматтарынын обьективдүүлүгүнө шектенүү болсо АДК аларды эксперттик токтом чыгарганга чейин тактайт.

Фельдъегердик кызматка, автомототранспортко айдоочу кызматына жаңыдан кабыл алынуучулар, ошондой эле оорулардын Тизмегинин II графасы боюнча күбөлөндүрүүчүлөр вестибулярдык аппараттарын текшерүүдөн өтүшөт.

21. Кызматка жаңыдан кабыл алынуучулардын жарамдуулугу жөнүндө токтомдор “жаңыдан кабыл алынуучулар” бөлүгү боюнча кызматка жолдомо көрсөтүлгөн тийиштүү графалардын бири боюнча оорулардын Тизмегинин беренелерине ылайык чыгарылат.

Аскердик мезгилде укук коргоо органдарына кызматка жаңыдан кабыл алынуучулардын жарамдуулугу жөнүндө токтомдор “катардагы жана жетектөөчү курам” бөлүгү боюнча графалардын бири боюнча оорулардын Тизмегинин беренелерине ылайык чыгарылат. Кызматка жаңыдан кабыл алынуучуларды медициналык күбөлөндүрүүдө АДКнын токтомдору ушул Жобонун 5-главасынын 1-пунктунда каралган кыска жанан так жазуулар менен чыгарылат. Жаңыдан кабыл алынуучуну текшерүүнүн жана медициналык күбөлөндүрүүнүн натыйжалары жана АДКнын токтому медициналык күбөлөндүрүү актысына киргизилет (10- тиркеме).

Укук коргоо органдарында мурдагы катардагы жана жетекчи курамдагы кызматкерлерди мурдагы кызматына кайра коюу укук коргоо органдарынын жетекчилиги тарабынан жүргүзүлөт. АДКга жолдомодо кызматтан бошотуунун күнү жана себеби көрсөтүлөт.

Мурдагы катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерди медициналык күбөлөндүрүү укук органдарынын кадрдык аппаратынын формасы боюнча Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарында медициналык күбөлөндүрүү жөнүндө Жобого 8-тиркеме ылайык жолдомонун негизинде жүргүзүлөт жана анда: жаңыдан кызматка кабыл алынуучуну же катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерди күбөлөндүрүү өткөрүлсүн деп жазылып, анын атайын наамы көрсөтүлүп, укук коргоо органдарына кызматка алууга укуктуу адамдын чечимине шилтеме жасалат, бул Жобонун 1-главасынын 10-пунктунда жана 4-главанын 1-пунктунда каралган. Бул учурда АДК туура эмес берилген жолдомо үчүн жоопкерчиликти тартпайт. АДК бир гана ден соолугунун абалы боюнча кызматка жарамдуулугун аныктоо үчүн жооптуу. Калгандарынын бардыгын укук коргоо органдарынын кадрдык аппаратынын кызматкерлери ишке ашырат.

Жолдомодо жазууларга ылайык АДКнын эксперттик токтому Жобонун 5-главасынын 1-пунктунда каралган кыска жана так жазуулар менен “жаңыдан кабыл алынуучулар” жана “катардагы жана жетектөөчү курам” бөлүгү боюнча чыгарылат. Мында укук коргоо органдарына кызматка жарамдуулугун жекече баалоо ыкмасын колдонуу керек.

22. Аскердик-дарыгердик комиссиялар тарабынан оорулардын Тизмегинин I жана II графалары боюнча укук коргоо органдарында кызмат өтөөгө жарамдуу деп табылган кызматка жаңыдан кабыл алынуучулар бардык климаттык шарттарда кызмат өтөөгө жарамдуу болуш керек.

Оорулардын Тизмегинин III графасы боюнча кызмат өтөөгө жарамдуу деп табылган кызматка жаңыдан кабыл алынуучулар үчүн айрым учурларда Кыргыз Республикасынын климаттык шарттары жагымсыз айрым жерлерде кызмат өтөөгө жарамдуулугу чектелүүсү мүмкүн.

23. Кызматка жаңыдан кабыл алынуучулардын убактылуу жарамсыздыкты пайда кылуучу кандайдыр бир катуу оорусу болсо, АДК кадимки тартипте медициналык күбөлөндүрүү актысын түзөт жана ден соолугу сакайганга (дарыланып бүткөнгө) чейин кызмат убактылуу жарамсыздык жөнүндө токтом чыгарат.

Эгерде, жарандарда укук коргоо органдарында кызмат өтөөгө тоскоол болгон оору аныкталса, андан аркы күбөлөндүрүү токтотулат жана АДК кызматка жарамсыздык жөнүндө корутунду чыгарат.

24. Оорулардын Тизмегинин 1-7-беренелери боюнча укук коргоо органдарында кызмат өтөөгө жарамсыз деп табылган жаңыдан кабыл алынуучуларга оорулардын диагноздору аскердик-дарыгердик комиссиялар жана кадрдык аппараттар тарабынан билдирилбейт.

3-глава. Укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшыргандарды медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүү

25. Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын жогорку окуу жайларына тапшырып жаткан адамдар алдын ала жана акыркы медициналык тандоодон өтүшөт.

26. Алдын ала тандоо аймактык АДК тарабынан жүзөгө ашырылат.

27. Алдын ала медициналык күбөлөндүрүү башталганга чейин Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын жогорку окуу жайларына тапшырып жаткан бардык талапкерлерге көкүрөк клеткаларынын органдарын рентгенологиялык (флюорографиялык) изилдөө, кандын клиникалык анализи жана зааранын жалпы анализи, Вассерман реакциясына карата кандын анализи, баңги заттардын бар болуусуна карата лабораториялык экспресс-методдору, жугуштуу гепатиттердин маркёруна жана ВИЧ (СПИД) карата кандын анализи, электрокардиограмма жана көрсөткүчтөрү боюнча башка текшерүүлөр өткөрүлөт. Изилдөөнүн маалыматтары Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын жогорку окуу жайларына тапшырып жаткандын медициналык күбөлөндүрүү картасына (12-тиркеме), ал эми катардагы жана жетектөөчү курамдын ичиндеги талапкерлерге – амбулаториялык оорулуунун медициналык картасына (медициналык китепчеге) дагы киргизилет. Алдын ала күбөлөндүрүү Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын жогорку окуу жайларына, жакынкы жана алыскы чет өлкөлөрдүн ушуга окшош окуу жайларына тапшырып жаткан талапкерлерге материалдарды даярдоо мезгилинде, кирүү экзамендерине чейин 3 айдан эрте эмес убакытта жүргүзүлөт.

Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын жогорку окуу жайларына тапшырып жаткан ар бир талапкер терапевттен, хирургдан, невропатологдон, психиатрдан, отоларингологдон, офтальмологдон, стоматологдон, ал эми зарыл болгон учурда башка адистиктеги дарыгерлерден дагы күбөлөндүрүүдөн өтөт. Аял-талапкерлер милдеттүү түрдө гинекологдон текшерүүдөн өтүшөт. Медициналык күбөлөндүрүү башталардын алдында АДК төмөндөгүлөрдүн ичиндеги талапкерлердин ден-соолугуна байкоо жүргүзүүдөн мурун документтер менен таанышышат:

— жарандар— жашаган (окуган, иштеген) жери боюнча дарылоо-алдын алуу мекемелериндеги абулаториялык карталарынан толук маалыматты камтыган көчүрмөлөр, психоневрологиялык, наркологиялык жана башка дарылоо мекемелеринен акыркы үч жылдан аз эмес убакыттагы маалыматтар;

— катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер – акыркы үч жылдан аз эмес убакыттын ичиндеги кезектеги медициналык текшерүүлөрдүн жана медициналык жардамга кайрылуулардын маалыматары бар медициналык картаны (китепчени); эгерде мындайлар жок болсо, талапкерлер стационардык текшерүүдөн өтүүгө тийиш.

Бул документтерде кирүүгө жарамдуулугун чектеген, ошондой эле чектебеген сыяктуу талапкердин ден-соолугунун абалындагы четтөөлөр жөнүндө бар болгон маалыматтар Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын жогорку окуу жайларына тапшырып жаткан адамдын медициналык күбөлөндүрүү картасына киргизилет.

28. Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын жогорку окуу жайларына окууга талапкерлерди алдын ала медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөргөндөн кийин акыркы тандоо 1 жана 2-пункттарда көрсөтүлгөн тартипте, кирүү экзамендерин тапшыруунун алдында, бардык адистеги дарыгерлердин катышуусунда убактылуу АДК тарабынан өткөрүлөт, зарыл болгон учурда кошумча рентгенологиялык, лабораториялык жана укук коргоо органдарынын же саламаттык сактоо органдарынын аймактык органдарынын дарылоо мекемелеринде стационардык текшерүүдөн өткөрүүгө чейинки башка изилдөөлөр жүргүзүлүшү мүмкүн. Эгерде алдын ала тандоо учурунда психофизиологиялык текшерүү өткөрүлбөсө, бул текшерүү Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын АДКнын ПДБда жүргүзүлөт, АДКнын аймактык ПДБда нын маалыматтары зарыл болгон учурда борбордук АДКнын ПДБда адистери тарабынан такталат.

Бою боюнча кошумча тандоо жүргүзүшөт (укук коргоо органынын тийиштүү тандоо жылына чыгарган буйругуна ылайык).

29. Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын башка окуу жайларына тапшырган адамдар АДКдан белгиленген тартипте өтүшөт.

30. АДКнын эксперттик токтомдору, “кайрадан кабыл алынгандар” бөлүгү боюнча жарандык өспүрүмдөрдүн ичинен, “катардагы жана жетектөөчү курам” бөлүгү боюнча катардагы жана жетектөөчү курамдын кызматкерлеринин ичинен Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын жогорку окуу жайларынын күндүзгү окуу бөлүгүнө тапшырган талапкерлерге Оорулардын ырааттамасынын I, II, жана III графалары боюнча чыгарылат. Өрттөн сактоо кызматкерлерин (“мамлекеттик өрттү көзөмөлдөө” адистиги боюнча окууга тапшырган катардагы жана жетектөөчү курамдын кызматкерлеринен тышкары) даярдоо курстарына окууга, ошондой эле жол кыймылынын коопсуздугун камсыз кылуу боюнча кызматтын адистерин даярдаган окуу жайларына тапшырган талапкерлерге Оорулардын ырааттамасынын II графасы боюнча токтом чыгарылат. Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын жогорку окуу жайларына, Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын башка атайын окуу жайларына тапшырган талапкерлерге Оорулардын ырааттамасынын I графасы боюнча токтом чыгарылат. Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын жогорку окуу жайларына тапшырган жетектөөчү курамдын кызматкерлери Оорулардын ырааттамасынын III графасы боюнча күбөлөндүрүлөт.

31. Медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүүдө жарандык өспүрүмдөрдүн ичинен окууга тапшырган адамдарда “кайрадан кабыл алынгандар” бөлүгү боюнча Оорулардын ырааттамасынын беренелеринде жарамдуулугун жекече баалоо алдын ала каралган физикалык кемчиликтер табылган учурда алар окуу жайга тапшырууга жарамсыз деп табылат.

32. Оорулардын ырааттамасынын катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин саптык эмес кызматка жарамдуулугун же жарамдуулукту жекече баалоону алдын ала караган беренелери боюнча окуу жайга тапшырууга жараксыздыгы жөнүндө токтом чыгарылат.

33. Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын жогорку окуу жайларынын сырттан окуу факультеттерине жана бөлүмчөлөрүнө, жогорку окуу жайлардын алдындагы адьюнктурага, ошондой эле “мамлекеттик өрт көзөмөлдөө” адистиги боюнча андан ары пайдалануу менен өрттөн коргоо кызматкерлерин даярдоо курсуна тапшырган катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерге Оорулардын ырааттамасынын III графасындагы “катардагы жана жетектөөчү курам” бөлүгү боюнча эксперттик токтомдор чыгарылат. Саптык же саптык эмес кызматка жарамдуулугу III графа боюнча жекече аныкталган оорулары бар катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер сырттан окуу факультеттерине (бөлүмчөлөрүнө) жана сырттан окуу адъюнктурага гана тапшырууга жарамдуу деп табылат.

34. Согуш убагында, Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшырган жарандык өспүрүмдөрдүн ичиндеги талапкерлер I графадагы “кайрадан кабыл алынгандар” бөлүгү боюнча, ал эми катардагы жана жетектөөчү курамдын кызматкерлери Оорулардын ырааттамасынын III графасынын “катардагы жана жетектөөчү курам” бөлүгү боюнча күбөлөндүрүүдөн өтүшөт.

35. Алдын ала медициналык күбөлөндүрүү учурунда Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшырууга ден соолугуна байланыштуу жарамдуу эмес деп табылган адамдар кайрадан медициналык күбөлөндүрүүдөн өтүшпөйт.

36. Алдын ала медициналык күбөлөндүрүү учурандагы АДКнын токтому маалым кат менен толукталып (12-тиркеме), окуу жайга тапшырып жаткандын медициналык күбөлөндүрүү картасынын II графасына (11-тиркеме) жана АДКнын отурумунун протоколорунун китебине (16-тиркеме) киргизилет. Отурумдардын протоколдоруна комиссиянын төрагасынын жана анын мүчөлөрүнүн колдору коюлуп, мөөр басылат. Медициналык күбөлөндүрүү картасы кайрадан медициналык күбөлөндүрүү өткөрүлгөнгө чейин комиссиянын көктөмөлөрүндө калат, ал эми маалым кат тийиштүү кадрдык аппаратка берилет.

Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын жогорку окуу жайларынын сырттан окуу факультеттерине жана бөлүмчөлөрүнө, адьюнктурага тапшырып жаткан катардагы жана жеткетөөчү курамдын ичиндеги талапкерлерге медициналык күбөлөндүрүү бир жолу өткөрүлөт, аларга медициналык күбөлөндүрүү актысы түзүлөт. Көрсөтүлгөн кызматкерлерге чыгарылган токтомдор маалым кат менен толукталып (12-тиркеме), тийиштүү кадрдык аппаратка берилет.

37. Талапкерлердин кайрадан акыркы медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөн жыйынтыктары жана убактылуу АДКнын токтому окуу жайга тапшырып жаткандын медициналык күбөлөндүрүү картасынын 2-бөлүгүнүн III графасына (катардагы жана жетектөөчү кырамдагы кызматкерлерге – медициналык картасына) жана АДКнын отурумунун протоколорунун китебине (16-тиркеме) жазылат.

Согуш убагында кайрадан медициналык күбөлөндүрүү жүргүзүлбөйт. Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшырууга жарамдуу деп табылган адамдардын медициналык күбөлөндүрүү карталары, ал эми катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин медициналык карталары дагы окуу жайына жөнөтүү үчүн тийиштүү кадрдык аппаратка берилет.

38. Талапкерлердин тапшыруу үчүн жарамсыздыгы жөнүндө убактылуу АДКнын токтому так объективдүү жана негиздүү болушу керек. Ден соолугунун абалы боюнча конкурс өткөрүүгө жол берилбейт.

39. Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын жогорку окуу жайларына тапшырып жаткандын медициналык күбөлөндүрүү картасынын 2-бөлүгүнүн IV графасына бою боюнча тандоонун жыйынтыгы жазылат.

40. Убактылуу АДКнын төрагасы комиссиянын иши аяктагандан кийин бир айдын ичинде Кыргыз Республикасынын укук коргоо органынын медициналык башкармалыгына талапкерлердин медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүүнүн акыркы жыйынтыктарынын анализинин маалыматтарын жана ден-соолугунун абалы боюнча окууга тапшырууга жарамсыз деп табылган адамдардын тизмесин 18-тиркемеге ылайык форма боюнча берет. Муну менен бирге, кетирилген кемчиликтерди талдоо жана алдын ала медициналык тандоо учурунда талапкерлерди медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүүнүн сапатын жакшыртуу боюнча чараларды кабыл алуу үчүн медициналык күбөлөндүрүү картасы дагы берилет.

41. Ден соолугунун абалы боюнча талапкердин кайрадан келген ар бир учуру алдын ала медициналык тандоону жүргүзгөн АДК тарабынан иликтениши керек. Иликтөөнүн жыйынтыктары борбордук АДКга берилүүчү аймактык АДКнын жылдык отчетунда, Кыргыз Республикасынын укук коргоо органынын медициналык башкармалыгына берилүүчү борбордук АДКнын отчетунда чагылдырылышы керек.

4-глава. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерди медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүү

42. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерди медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүү, алар терапевттен, хирургдан, невропатологдон, психиатрдан, офтальмологдон, отоларингологдон, ал эми белгилер боюнча башка адистиктеги дарыгерлерден ар тараптуу текшерүүдөн өткөндөн кийин жүргүзүлөт. Дарылоо мекемелеринде жаткан адамдар дарылоосу аяктагандан кийин же оорунун, жаракаттын, контузиянын, жарааттын же майыптыктын аныкталган чегинде аскердик-дарыгердик комиссия тарабынан күбөлөндүрүлөт.

Эгерде, дарыланууда болгон катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкер АДКга жөнөтүүгө муктаж болсо, дарылаган дарыгер дарылоо мекемесинин башчысы же анын орун басары менен биргеликте, тийиштүү кадрдык аппарат менен макулдашуу боюнча бул кызматкерди аскердик-дарыгердик комиссияга көрсөтөт. АДКга бир эле учурда кадрдык аппараттын медициналык күбөлөндүрүүгө жолдомосу жана медициналык карта, күбөлөндүрүүдөн өтүүчүнүн ден-соолугунун абалын мүнөздөгөн толук эпикриз баяндалган оорунун таржымалы жана оорунун, жаракаттын, контузиянын, жарааттын, майыптыктын болжолу берилет.

43. Катардагы жана жеткетөөчү курамдагы кызматкерди АДКга медициналык күбөлөндүрүүгө жөнөтүү, укук коргоо органдарына кабыл алууга укуктуу болгон адамдын чечимине шилтеме жасоо менен ушул Жобонун 1-главасынын 10-пунктуна ылайык жүргүзүлөт.

44. Катардагы жана жеткетөөчү курамдагы кызматкерлерди медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөргөн учурда, АДК бул адамдардын медициналык күбөлөндүрүүгө жөнөтүлгөн себебин тактоого милдеттүү: кызмат өтөө түрүнүн өзгөрүшү, кызмат өтөө шарттарынын өзгөрүшү, укук коргоо органдарынан бошотуу, кызмат орду, атайын наам, туулган жылы, Куралдуу Күчтөрүндө, укук коргоо органдарында жана ички аскерлерде кызмат өтөгөн убагы (эгерде бул маалыматтар АДКга жолдомодо көрсөтүлбөсө).

Психикалык жабыркоолору, борбордук нерв системасынын органикалык оорулары жана кызмат өтөө мезгилинде алган жараатынын кесепеттери бар адамдарга кадрдык аппараттар жана дарылоо мекемелери укук коргоо органынын жетекчилигинин жана бейтапкананын дарыгеринин ден-соолунун абалына байланыштуу адистиги боюнча ээлеген кызмат ордунда андан ары пайдалануу мүмкүндүгү жөнүндө оюн камтыган кызматтык жана медициналык мүнөздөмө беришет. Жаракат, жараат же майыптык бар болгон учурда кадрдык аппарат тарабынан белгиленген формада (15-тиркеме) алар алынган жагдайлар жөнүндө акт же кызматтык иликтөөнүн корутундусу берилиши керек.

45. Катардагы жана жеткетөөчү курамдагы кызматкерлерди медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөргөн учурда АДК күбөлөндүрүүдөн өтүп жаткандардын бардык медициналык документтери менен (амбулатордук, госпиталдык, санаторий-курорттук) таанышып чыгышы керек, алар кайда жана кайсы оорулар боюнча дарылангандыгын аныктап, дарылоо мекемесинин оорулар, дарылоо, дарыгерге болгон кайрылуулары, убактылуу ишке жөндөмсүздүгү боюнча кызматтан бошотулгандыгынын узактыгы жөнүндө маалыматтарды суроо-талап кылышы керек. Медициналык документтер кылдат талдоодон өткөрүлүп, анда камтылган маалыматтар эксперттик токтом чыгарууда эске алынышы керек.

46. Укук коргоо органдарынын системасындагы Дарылоо-алдын алуу мекемесинин дарыгери зарыл болгон учурларда АДКнын отурумдарына катышууга, катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин ден-соолугунун абалына жүргүзүлгөн көзөмөлдүн маалыматтарын, андагы бар болгон оорулардын кызматтык милдеттерди аткаруусуна тийгизген таасири жөнүндө комиссияга баяндама жасоого, мүмкүн болуучу эксперттик тыянактар тууралуу өз оюн билдирүүгө укуктуу.

47. АДК амбулатордук медициналык күбөлөндүрүүдөн кийин акыркы токтомду чыгара албай калган учурда, ал катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерди андан ары АДКда күбөлөндүрүү менен укук коргоо органынын дарылоо-алдын алуу мекемесине же Кыргыз Республикасынын саламаттык сактоо министрлигинин алдыңкы дарылоо мекемелерине кеңеш алууга жөнөтөт. Иштеген жылдары боюнча бошотулгандыгына же ден соолунун абалына байланыштуу медициналык күбөлөндүрүүгө жөнөтүлгөн катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер негизинен стационардык шарттарда текшерилиши керек.

Укук коргоо органынын дарылоо-алдын алуу мекемесинде же саламаттык сактоо органдарынын дарылоо-алдын алуу мекемелесинде текшерилүү аяктагандан кийин ден-соолунун абалын изилдөө актысы түзүлөт (9-тркеме). Акт текшерилген адамдын колуна берилбестен, аны текшерүүгө жөнөткөн АДКга почта аркылуу салынат же жеткирип берилет.

Күбөлңдүрүүдөн өтүп жаткан адамда күчөгөн же күчөп келе жаткан өнөкөт оору табылса, анын кызматка жарамдуулугу жөнүндө токтом дарылоо аяктагандан кийин же оорунун натыйжасы аныкталган учурда чыгарылат.

48. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин кызматка жарамдуулугу жөнүндө токтом Оорулардын ырааттамасынын графаларынын “катардагы жана жетектөөчү курам” бөлүгү боюнча кызмат орундарга ылайык чыгарылат.

49. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин жарамдуулугу, аларды кызмат боюнча жылдырууда Оорулардын ырааттамасынын графаларынын “катардагы жана жетектөөчү курам” бөлүгү боюнча жаңы кызмат орунга ылайык каралат.

50. АДК тарабынан иштеген жылдары кызмат өтөөнүн белгиленген мөөнөтүнөн аз болгон катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин андан ары кызмат өтөөгө жарамсыздыгын Оорулардын ырааттамасынын II графасы боюнча аныктоо учурунда, комиссия бир эле учурда кадрдык аппарат менен макулдашуу боюнча адистигине, тажрыйбасына, факт жүзүндөгү иш жөндөмдүүлүгүнө жана оорунун мүнөзүнө жараша көрсөтүлгөн Ырааттаманын I, III графалары боюнча анын кызматка жарамдуулугу жөнүндө токтом чыгарат.

51. Айрым учурларда, ден-соолугунун абалы боюнча тынчтык убакта аскердик кызматка жарамсыз, согуш убагында экинчи даражадагы жарамдуулугу чектелген укук коргоо органдарынын улук жана жогорку жетектөөчү курамдагы кызматкерлерине АДК кызмат өтөөнүн мүнөзүн, түрүн жана шартын, күбөлөндүрүүдөн өтүүчүнүн ага факт жүзүндөгү ылайыкташуусун, кызмат өтөөнүн узактыгын жана жетекчиликтин өтүнүчүн эске алуу менен тынчтык убакта алардын саптык эмес кызматка жарамдуулугу, согуш убагында биринчи даражадагы жарамдуулугу чектелгендиги жөнүндө, ал эми тынчтык убакта саптык эмес кызматка жарамдууларга, согуш убагында биринчи даражадагы жарамдуулугу чектелгендерге – аскердик кызматка жарамдуулугу жөнүндө токтом чыгара алышат.

Тынчтык убакта саптык эмес кызматка жарамдуу, согуш убагында биринчи даражадагы жарамдуулугу чектелген катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерге, АДК бир эле убакта күбөлөндүрүүдөн өтүүчүлөр кайсы кызматтарда иштей ала тургандыгын көрсөтөт жана 6 (12) айдан кийин кайрадан күбөлөндүрүүдөн өтүүгө сунуштама берет. Укук коргоо органдарынын медициналык мекемелери кадрдык аппараттар менен бирдикте бул мөөнөттөрдү көзөмөлдөп, кызматкерлерди кайрадан күбөлөндүрүлүүгө өз учурунда жиберип туруулары керек.
Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнүн ден соолугунун абалы боюнча Кыргыз Республикасынын айрым жерлеринде кызмат өтөөгө (жашоого) мүмкүнчүлүгүн аныктоо үчүн медициналык күбөлөндүрүү көрсөтмөгө ылайык (5-тиркеме) укук коргоо органдарына кызматка жаңыдан кабыл алынуучу катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин Кыргыз Республикасынын айрым жерлеринде кызмат өтөөгө жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнүн жашоого медициналык каршы көрсөтмөлөрүнүн тизмесинин (6-тиркеме) же климаты ысык чет өлкөлөргө баруучу укук коргоо органдарынын жетектөөчү курамдагы кызматкерлери алардын үй-бүлө мүчөлөрү, жумушчулар жана кызматчылар үчүн медициналык каршы көрсөтмөлөрдүн тизмесинин негизинде жүргүзүлөт (7 тиркеме).

Ден соолугун абалы боюнча Кыргыз Республикасынын айрым жерлеринде жана чет өлкөлөрдө кызмат өтөө мүмкүнчүлүгү жөнүндө токтомдор АДК тарабынан аскердик кызматка жарамдуу же тынчтык убакта саптык эмес кызматка жарамдуу, согуш убагында биринчи даражадагы жарактуулугу чектелген деп табылган катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерге гана чыгарылат.

жетектөөчү курамдагы кызматкерлерди жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүн чет өлкөлөргө иш сапарга 6 айлык мөөнөткө чейин жөнөтүү мүмкүндүгү жөнүндө корутунду Кыргыз Республикасынын укук коргоо органынын дарылоо-алдын алуу мекемесинин башчысы менен биргеликте дарыгер тарабынан чыгарылат.

55. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин үй-бүлө мүчөлөрү, эгерде алардын оорусу жок болсо же бар болгон оору компенсацияланган абалда болуп, такай байкоо жүргүзүүнү жана кайрадан дарылоо курсун талап кылбаса чет өлкөлөргө жашоого жолдомо алышы мүмкүн.

Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын окуу жайларынын жана окутуу бөлүктөрүнүн курсанттары менен угуучулары, ошондой эле адъюнкттар АДКда күбөлөндүрүүдөн өтүшөт. Алардын ден соолугунун абалы боюнча окуусун улантууга жарамдуулугун аныктоо үчүн медициналык күбөлөндүрүү Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын окуу жайларынын кадрдык аппараттарынын жолдомосу боюнча жүргүзүлөт.

Окуу жайдын медициналык кызматынын башчысы АДКга күбөлөндүрүүдөн өтүүчүлөрдүн керектүү медициналык докуметтерин берет жана өзү комиссиянын ишине түздөн-түз катышат.

57. Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын окуу жайларынын курсанттары менен угуучуларына окутуунун бардык мезгили аралыгында токтомдор (укук коргоо органдарынын жогорку окуу жайларынын угуучуларынан жана “мамлекеттик өрттөн сактоо көзөмөлү” адистиги боюнча окуп жатышкан өрттөн сактоо кызматкерлерин даярдоо боюнча курсанттарынан тышкары) чыгарылат:

а) оорулардын ырааттамасынын II графасы боюнча - өрттөн сактоо кызматкерлерин даярдоо боюнча курстардын курсанттарына жана жол кыймылынын коопсуздугун камсыз кылуу кызматынын адистерин даярдоочу окуу жайлардын курсанттарына;

б) оорулардын ырааттамасынын I графасы боюнча - Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын башка окуу жайларынын курсанттарына жана угуучуларына.

Биринчи окуу жылындагы курсанттар менен угуучуларды медициналык күбөлөндүрүү учурунда Оорулардын ырааттамасынын беренелериндеги тийиштүү бөлүктөр боюнча алардын жарамдуулугун жекече баалоо каралган оорулар аныкталса, алар окутууга жарамдуу эмес деп табылат.

Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын окуу жайларынын биринчи окуу жылында (курста) окуусун андан ары улантууга жарамсыз деп табылган курсанттар менен угуучуларга АДК бир эле убакта алардын Оорулардын ырааттамасынын графалары ошондой эле ушул Жобонун 17 пунктунда көрсөтүлгөндөр боюнча кызматка жарамдуулугу жөнүндө маселени карайт.

Курсанттарды экинчи окуу жылынан (курстан) тартып медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүү учурунда АДК окуу жайдын жана факультеттин профилине жараша Оорулардын ырааттамасынын I, II, III графалары боюнча кызматка жарамдуулугу жөнүндө маселени чечет. Алар I, II, III графалар боюнча аскердик кызматка же саптык эмес кызматка жарамдуу деп табылса, бир эле убакта Оорулардын ырааттамасынын графасы боюнча окуу жайдын жана факультеттин профилине ылайык келген окуусун улантууга жарамдуулугу жөнүндө токтом чыгарылат.

58. Укук коргоо органдарынын жогорку окуу жайларынын адьюнктарынын, өрттөн сактоо-техникалык училищаларынын угуучуларынын жана курсанттарынын, “мамлекеттик өрт көзөмөлөө” адистиги боюнча окуган катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин арасынан өрттөн сактоо кызматкерлерин даярдоо боюнча курстардын курсанттарынын кызматка жарамдуулугу боюнча чечим Оорулардын ырааттамасынын III графасынын “катардагы жана жетектөөчү курам” бөлүгү боюнча чыгарылат.

Эгерде катардагы жана жетектөөчү курамдын ичинен укук коргоо органдарынын мурдагы кызматкери анын андан ары кызмат өтөөгө жарамдуулугу же укук коргоо органдарынан бошотулган мезгилдеги аскердик-дарыгердик комиссиянын токтомун кайра кароо жөнүндө маселе койсо, катардагы жана жетектөөчү курамдагы мурдагы кызматкердин жашаган жери боюнча кадрдык аппарат ал жашаган аймактагы АДКга анын арызын, өздүк көктөмөсүн, ал эми укук коргоо органдарынын ардагерлерине пенсиялык көктөмөсүн, амбулатордук оорулуунун медициналык картасын, медициналык китепчесин, кызмат өтөгөн мезгилдеги медициналык күбөлөндүрүү актысын жана анын колунда болгон же дарылоо-алдын алуу мекемеден алган башка медициналык документтерин жөнөтөт. АДК керек болгон учурда арыз берүүчү укук коргоо органдарында кызмат өтөгөн мезгилдеги жана бошотулгандан кийинки (өзгөчө өнөкөт оорулары болсо бошотулгандан кийинки биринчи 6 айдагы) ден соолугунун абалы боюнча бардык медициналык жана башка документтерин кошумча суратат жана адис-дарыгерлер менен бирдикте изилдейт. Эгерде өтүнүчтү канааттандыруу үчүн негиз бар болсо, АДК тарабынан кызматтан бошонулган мезгилге аскердик кызматка жарактуулугун аныктоо максатында бар болгон медициналык документтер боюнча аны (зарыл болсо күндүзгү стационардык текшерүүдөн кийин) медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрөт.

а) катардагы жана жетектөөчү курамдын мурдагы кызматкерин медициналык күбөлөндүрүүнүн натыйжалары оорусу жөнүндө күбөлүк (13-тиркеме) же маалым кат менен (12-тиркеме) үч нускада толтурулат. Муну менен бирге, аскердик- дарыгердик комиссия тарабынан оорунун себептүү байланыштары (жараат, контузия, жаракат, майыптык) жөнүндө токтом чыгарылат;

б) Катардагы жана жетектөөчү курамдын мурдагы кызматкерлеринин фронтко катышуу, укук коргоо органдарында аскердик кызмат өтөө учурундагы ооруларынын себептүү байланыштары (жараат, контузия, жаракат, майыптык) жөнүндө АДКнын токтому ушул Жобонун 6-главасынын 1 жана 2-пунктарынын, катардагы жана жетектөөчү курамдын мурдагы кызматкерлеринин ооруларынын, жараатынын контузиясынын, жаракатынын, майыптыгынын себептүү байланыштарын аныктоо боюнча методикалык көрсөтмөлөрдүн негизинде чыгарылат (19-тиркеме);

в) аймактык АДКлар борбордук АДКга оорулар жөнүндө күбөлүктү 3 нускада, өздүк жана пенсиялык көктөмөнү жана башка документтерди, анын ичинде МСЭКтин күбөлөндүрүү актысын кароого жөнөтөт. Эгерде катардагы жана жетектөөчү курамдын мурдагы кызматкери анын аскердик кызматка жарамдуулугун аныктоо же укук коргоо органдарынан бошотулган мезгилдеги АДКнын токтомун кайра кароо маселеси боюнча түздөн-түз АДКга кайрылса, анда борбордук АДК жашаган жери боюнча аймактык АДКга аны бошотулган мезгилге аскердик кызматка жарактуулугун аныктоо максатында медициналык күбөлөндүрүү өткөрүүгө көрсөтмө берет. Оорусу боюнча күбөлүгү 3 нускада же маалым катта, ошондой эле жогоруда аталган бардык документтерди аймактык АДК өз пикирлери менен борбордук АДКга кароого жөнөтөт.

60. Укук коргоо органдарынан жетектөөчү курамдын наамына шек келтирген кылмыштарда жасагандыгы үчүн, ошондой эле жасаган кылмыштары үчүн соттолгондугуна байланыштуу кызматтан кетирилген кызматкерлерге бошотулган мезгилинде аскердик кызматка жарамдуулугун аныктоо үчүн медициналык күбөлөндүрүү укук коргоо органдарынын кадрдык аппараттарынын жолдомосу менен гана өткөрүлөт. Эгерде жогоруда көрсөтүлгөн кызматкерлерге кызматтан бошотулгандан кийин кызмат өтөө мезгилинде диагностикаланбаган эндогендик оорусу аныкталса жана кызматтан бошотууга же укук тартибин бузууга себеп болсо ( стационардык изилдөөдө же соттук-медициналык экспертизада психикалык оорусунун фактысы аныкталса) медициналык күбөлөндүрүү өткөрүлүп бошотулган мезгилде кызмат өтөөгө жарамдуулугу жөнүндө токтом чыгарылат.

5-глава. Аскердик-дарыгердик комиссиялардын

токтомдору.

Медициналык күбөлөндүрүүнүн натыйжалары боюнча аскердик-дарыгердик комиссия төмөндөгүдөй токтомдорду чыгарат:

а) укук коргоо органдарына кызматка кайрадан кабыл алынуучуларга:

“_________________ катарында кызматына жарактуу”

кызмат орду көрсөтүлсүн

“________________ катарында кызматына жараксыз”;

кызмат орду көрсөтүлсүн

б) укук коргоо органдарына кызматка жаңыдан кабыл алынуучуларга жана Кыргыз Республикасынын климаты жагымсыз айрым жерлерине жана чет өлкөлөргө жиберилүүчүлөргө:

“__________________________________________________шарттарда

конкреттүү район, калктуу пункт же климаттын мүнөзү көрсөтүлөт

____________________кызматына жарактуу”

кызмат орду көрсөтүлсүн

“______________________________________________шарттарда

конкреттүү район, калктуу пункт же климаттын мүнөзү көрсөтүлөт

____________________кызматына жараксыз”;

Эскертүү: Аскердик-дарыгердик комиссияларга, күбөлөндүрүүдөн өтүүчүнүн укук коргоо органдарында кайсы кызматка болбосун кызмат кылууга тоскоол болгон оорусу (Оорулардын ырааттамасынын графаларына ылайык) аныкталган учурду эске албаганда, кайрадан кабыл алынуучулардын жарамдуулугу жөнүндө токтомдорду күбөлөндүрүлүүчү кабыл алынуучу кызматтын түрүн же кызматтын көрсөтүүсүз чыгарууга тыюу салынат. Мындай учурларда АДК “Укук коргоо органдарында кызмат өтөөгө жарамсыз” же “Айыкканга чейин укук коргоо органдарында кызмат өтөөгө жарамсыз (Оорулардын ырааттамасынын беренелерине жараша) деп токтом чыгарат.

в) укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшыруучуларга карат:

“_____________________________________окууга өтүүгө жарамдуу”

окуу жайдын жана факультеттин аталышы көрсөтүлөт

“Стационардык (амбулатордук) текшерүүдөн кийин медициналык күбөлөндүрүлөт”.

“_____________________________________окууга өтүүгө жарамсыз”;

окуу жайдын жана факультеттин аталышы көрсөтүлөт

г) окуу жайлардын экинчи окуу жылындагы курсанттарына жана угуучуларына карата:

“Андан ары кызмат өтөөгө жана _______________________________________

окуу жайдын аталышы көрсөтүлөт

________ курстун курсанты катарында окутууга жарамдуу”

“Андан ары кызмат өтөөгө жана _______________________________________

окуу жайдын аталышы көрсөтүлөт

________ курстун курсанты катарында окутууга жарамсыз”

Укук коргоо органдарынын окуу жайларындагы түс ажыратуусу бузулган (А жана В түрүндөгү дитромазия, аномалдык трихромазия) курсанттар - “В” категориясынан тышкары транспорт каражаттарын башкарууга уруксат берилбейт;

д) укук коргоо органдарынын катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерине карата:

“Кызматын улантууга жарамдуу”.

“Тынчтык мезгилде саптык эмес кызматка жарамдуу, согуш мезгилинде биринчи даражада чектелген жарамдуу”. (согуш мезгилинде токтом-“биринчи даражада чектелген жарамдуу редакциясында чыгарылат”).

Эгерде АДК “Тынчтык мезгилинде саптык эмес кызматка жарамдуу, согуш мезгилинде биринчи даражада чектелген жарамдуу” токтомун чыгарса, анда кайрадан күбөлөндүрүүнү 6(12) айдан кийин өткөрүүгө сунуштама берилет.

“Тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражада чектелген жарамдуу” (согуш мезгилинде токтом- “экинчи даражада чектелген жарамдуу” редакциясында чыгарылат).

“Аскердик каттоодон чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз”;

е) согуш мезгилинде төмөндөгүдөй токтом чыгарылат:

“6-12 айдан кийин кайра күбөлөндүрүү менен аскердик кызматка жарамсыз,” (мөөнөтү көрсөтүлөт).

Согуш мезгилинде биринчи даражада чектелген жарамдуулар жана экинчи даражада чектелген жарамдуулар аймактык укук коргоо органдарына кызматка келе алат, ал эми согуш мезгилинде биринчи даражада чектелген жарамдуулар Куралдуу Күчтөрдүн аскер кызматына чакырылышы мүмкүн;

ж) укук коргоо органдарынын аскердик-дарыгердик комиссиясына зарыл болгон учурда аскердик-дарыгердик комиссиялардын токтомдорунун башка формулировкаларын аныктоого укук берилген.

Аскердик-дарыгердик комиссиялардын айрым башка токтомдору ушул Жобонун 4 жана 5 тиркемелеринде көрсөтүлгөн.

Эгерде күбөлөндүрүлүүчүдө Оорулардын ырааттамасында каралбаган оорусу бар болсо, АДК күбөлөндүрүлүүчүнүн оорусу Оорулардын ырааттамасынын беренесине жана анын кызматка факт жүзүндө жарамдуулугуна ылайыктуу токтом чыгарат.

Муну менен бирге, токтом төмөнкүдөй редакцияда чыгарылат:

“Оорулардын ырааттамасынын______графасынын_____беренесине ылайыктуу, (Өкмөттүн №___буйругу)” андан ары ушул беренеде көрсөтүлгөн токтомдун тексти (берененин пункту) жазылат.

Катардагы жана жетекөөчү курамдагы кызматкерлердин саптык эмес кызматка жарамдуулугу жөнүндө АДКнын токтомун күбөлөндүрүлүүчүнү саптык кызматка ден соолугуна залака тийгизбей пайдалануу мүмкүн болбой калган учурда чыгаруу керек. Мында жекече тартипте оорунун мүнөзүн жана дене тарбиялык кемчилигин, адистик өзгөчөлүгүн, күбөлөндүрүлүүчүнүн ага ыңгайлашкандыгын эске алуу менен комиссия токтомдо аталган кызматкерге кайсы кызмат жана иш карама-каршы келерин (мисалы, чоң кара күчтү талап кылган иш, көп басуу же тикесинен тик туруу, суукта же сыз бөлмөдө көп болуу, кыймылдагы механизм менен бийиктикте иштөө, от, суу, түнкү нөөмөткө чыгуу, узакка созулган тез-тез командировкада болуу ж.б) көрсөтөт.
Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерди медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүүдө алардын аскердик кызматка жарамдуулугун жекече баалоо ыкмасы ар бир учурда колдонулушу керек. АДК күбөлөндүрүүлүчүнүн адистигин, даярдыгын, тажрыйбасын, билимин, курагын, ишке жөндөмдүүлүгүн, укук коргоо органынын жетекчилигинин, дарылоочу дарыгердин пикирин, багыттамасын, анын ден соолугуна туура келген ишке пайдалануу мүмкүндүгүн эске алат.
Оорулардын ырааттамасынын беренелери (беренелердин пункту) боюнча күбөлөндүрүүдөн өтө турган катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерге АДК тарабынан төмөндөгү формулировкалардын биринде токтом чыгарылат:

“тынчтык мезгилинде саптык эмес кызматка жарамдуу, согуш мезгилинде экинчи даражада чектелген жарамдуу”;

“тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражада чектелген жарамдуу”.

Оорулардын жана дене тарбиялык кемчиликтеринин ырааттамасынын айрым беренелерин колдонуу боюнча Түшүндүрмөлөрүндө жазылган айрым учурларда (3-тиркеме), тынчтык жана согуш мезгилинде аскердик кызматка жарамдуулугу жөнүндө токтом чыгарылышы мүмкүн.

66. Белгиленген иштеген жылдары бар, бирок алар үчүн укук коргоо органдарынын катардагы жана жетектөөчү курамынын кызмат өтөөсү жөнүндө жободо белгиленген куракка жетпеген орто, улук жана жогорку жетектөөчү курамдагы кызматкерлер тынчтык мезгилинде саптык эмес кызматка жарамдуу деп табылган учурда, ден соолугунун абалын, даярдыгын, иш тажрыйбасын эске алуу менен алар аткара ала турган башка кызматтарга которулушу мүмкүн.

Бул кызматкерлерди которуунун зарылчылыгы жана тездиги дарылоо мекемесинин пикирин жана орто, улук жана жогорку жетектөөчү курамдагы кызматкердин өз каалоосун эске алуу менен, укук коргоо органынын башчысы жана андан жогорку түздөн-түз жетекчилери тарабынан аныкталат.

67. Эгерде катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер узак убакытка чейин саламаттык сактоо органдарынын дарылоо мекемелеринде стационардык дарыланууда болушса жана аскердик-дарыгердик комиссия тарабынан аларды ошол дарылоо мекемесинен медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүү мүмкүн болбогон айрым учурларда, АДК аларга карата медициналык документтер жана дарылоо мекемесинин корутундусу боюнча кызмат өтөөгө жарамдуулугу жөнүндө токтом чыгара алат. Бул учурда катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин аскердик кызматка жарамдуулугу жөнүндө чыгарылган токтом шектенүүнү жаратпаш керек.

68. Эгерде катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер медициналык күбөлөндүрүүдөн өтүүдөн баш тартса жана оорунун бардыгын жана мүнөзүн тастыктаган медициналык документтер жетишсиз болгон учурда, анын кызмат өтөөгө жарамдуулугу жөүндө токтом чыгарылбайт.

69. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерди медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүүдөгү бардык учурларда, күбөлөндүрүүдөн өткөндүн диагнозу аныкталганда, аскердик-дарыгердик комиссия тарабынан фронтто болгондугу, укук коргоо органдарында кызмат өтөө, аскердик кызмат өтөө, кызматтык милдеттерин аткаруу (аскердик кызматтык милдеттерин аткаруу) менен оорунун (жаракаттын, контузиянын, жарааттын, майыптыктын) себептик байланышы аныкталат.

АДКнын жаракаттын (контузиянын, жраааттын, майыптыктын) себептик байланышы жөнүндө токтому ага учураткан жагдайлар жөнүндө так маалыматтардын негизинде чыгарылат. Жаракат (контузия, жараат, майыптык) алган катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерге укук коргоо органдарынын кадрдык аппараттары тарабынан кызматтык текшерүүнүн, алгачкы текшерүүнүн, тергөөнүн же жазык ишинин, аттестациянын, кызматтык мүнөздөмөнүн, дарылоо мекемесинин маалым катынын, оорунун таржымалынын же анын көчүрмөсүнүн, оору жөнүндө күбөлүктүн, дарылоо мекемесинин дарыгеринин медициналык картага жазаган жазууларынын, архивдик мекеменин маалым катынын материалдарынын негизинде алынган жагдайларды баяндоо менен жаракат (контузия, жараат, майыптык) алынган жагдайлар жөнүндө акт толтурулат (15-тиркеме). Жаракат (контузия, жараат, майыптык) алынган жагдайлар жөнүндө акт жаракат (контузия, жараат, майыптык) алынгандан кийин бир айдан кечиктирилбестен түзүлгөн документтердин негизинде толтурулат, укук коргоо органынын тийиштүү бөлүгүнүн башчысы тарабынан бекитилип, катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин өздүк көктөмөсүнө тиркелет.

Күбөнүн көрсөтмөлөрү кызматтык милдеттерди аткаруу, фронтто болуу менен жаракаттын (контузия, жараат, майыптык) себептик байланышын аныктоо үчүн негиз катары боло албайт.

70. Оорулардын себептик байланышын аныктоодо катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерге аскердик-дарыгерлик комиссия тарабынан төмөндөгү мазмундагы токтом чыгарылат:

а) «Оору ооба, фронтто болгондугу менен байланыштуу» — эгерде ал күбөлөндүрүүдөн өтүүчүдө аракеттеги армиянын курамына кирген аскер бөлүктөрүндө, штабдарда жана мекемелерде кызмат өтөө мезгилинде пайда болсо, же болбосо, ага чейин пайда болгон оору аракеттеги армиянын курамына кирген аскер бөлүктөрүндө, штабдарда жана мекемелерде кызмат өтөө мезгилинде жарамдуулугуна чек койгон даражага жетсе же аскердик (анын ичинде убактылуу) кызматка жарамсыздыкка алып келсе;

Мындай формулировкадагы токтомдор жарандык жана Улуу Ата-Мекендик согуш жылдарындагы, 1939-1940-жылдарда белофинндер менен болгон согуштагы, 1939-жылы Батыш Белоруссиянын жана Батыш Украинанын элин куткаруудагы согуштук аракеттер мезгилиндеги, 1939-жылы Халхин-Гол дарыясындагы жана 1938-жылы Хасан көлүндөгү согуштагы, 1945-жылы Япония менен болгон согуштагы армиянын катарында болгон адамдарга карата чыгарылышы мүмкүн.

Ошондой эле, өнөкөт, жай өөрчүгөн оорулар (жүрөктүн коронардык оорусу, гипертониялык оору, бөйрөк оорулары, кургак учук, мээнин жана жүлүндүн тамыр оорулары, сейрек склероз, шизофрения, кош аффекттүү бузулуу, облитерирүүчү эндартериит, жара оорулары, өнөкөт гепатит, өнөкөт панкреатит ж.б.) болгондо, күбөлөндүрүүдөн өтүүчү аракеттеги армиядан кеткенден кийин беш жылдан соң же андан кийин биринчи жолу берилген медициналык документтер бар болсо, бирок беш жыл ичинде көрсөтүлгөн маалыматтар боюнча эгерде оорунун башталышын аракеттеги армиянын катарында болгон мезгилге киргизүүгө мүмкүндүк бербей жатса көрсөтүлгөн токтом чыгарылат.

Улуу Ата-Мекендик согуштун, СССРди коргоо боюнча башка согуштук операцияларга катышкан адамдарды медициналык күбөлөндүрүүдө, алардын ооруларынын фронтто болгондугу менен байланышы жөнүндө токтом укук коргоо органдарынын бул багыттагы күчүндөгү нускамаларына жана буйруктарына ылайык чыгарылат;

б) «Оору, ооба, укук коргоо органдарында кызмат өтөгөн мезгилде алынган» — эгерде ал күбөлөндүрүүдөн өтүүчүдө укук коргоо органдарында кызмат өтөгөн мезгилде пайда болсо, же болбосо, кызмат өтөөгө чейин пайда болгон оору кызмат өтөө мезгилинде жарамдуулугуна чек койгон даражага жетсе же укук коргоо органдарында (анын ичинде убактылуу) кызматка жарамсыздыкка алып келсе.

Буга, укук коргоо органдарына кызматка кабыл алынганга чейин орун алган жаракаттын, жарааттын, майыптыктын кесепеттеринин фонунда кызмат өтөө мезгилинде кызматка (анын ичинде убактылуу) чектелген жарамдуулугун же жарамсыздыгын шарттаган патологиялык өзгөрүүлөр өөрчүгөн учурлар да кирет.

Күбөлөндүрүүдөн өткөрүү учурунда жаракат (контузия, жараат, майыптык) алган жагдайлар тууралуу документтер жок болгон учурда, катардагы жана жетектөөчү кырамдагы кызматкерлерди алардын кесепеттери боюнча медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүүдө ушундай эле формулировкадагы токтом чыгаруу керек;

в) «Оору, жок, укук коргоо органдарында кызмат өтөө менен байланышпайт» — эгерде ал күбөлөндүрүүдөн өтүүчүдө укук коргоо органдарына келгенге чейин пайда болсо жана укук коргоо органдарында кызмат өтөө бар болгон ооруга жана кызматка жарамдуулугуна таасирин тийгизбесе.

71. Жаракаттардын, контузиялардын, жарааттардын, майыптыктын себептик байланышын аныктоодо, катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерге аскердик-дарыгердик комиссия тарабынан төмөндөгү мазмундагы токтом чыгарылат:

а) «Жаракат (контузия, жараат, майыптык), ооба, СССРди коргоодо алынган» — Жаракат (контузия, жараат, майыптык) күбөлөндүрүүдөн өтүүчү тарабынан СССРди коргоодо же аракеттеги армиянын курамына кирген аскер бөлүктөрүндө, штабдарда жана мекемелерде согуш мезгилинде кызмат өтөө мезгилинде башка кызматтык милдеттерди аткарууда же тынчтык мезгилде СССРдин мамлекеттик чек арасын коргоо учурунда алынган болсо.

б) «Жаракат (контузия, жараат, майыптык), ооба, аскердик кызматтын милдеттерин аткарууда алынган» — укук коргоо органдарынын күчүндөгү тийиштүү буйруктарында алдын ала каралган учурларда.

в) «Жаракат (контузия, жараат, майыптык), ооба, кызматтык милдеттерин аткарууда алынган» — эгерде жаракат (контузия, жараат, майыптык) күбөлөндүрүүдөн өтүүчү тарабынан тынчтык мезгилде же согуш мезгилинде укук коргоо органдарында кызмат өтөгөн убакыт аралыгында уставдарда, буйруктарда, насааттамаларда жана нускамаларда каралган кызматтык милдеттерди аткаруу учурунда, ошондой эле коомдук тартипти коргоо боюнча же укук коргоо органынын кызыкчылыгындагы кандайдыр бир аракеттерди жасоодо алынса;

г) «Жаракат (контузия, жараат, майыптык), ооба, кызматтык милдеттерин аткарууда алынган» — жаракат (контузия, жараат, майыптык) күбөлөндүрүүчү тарабынан төмөндөгү учурларда алынса:

-кызматка же кызматынан бара жатканда жолдон, иш сапарга бара жатканда, иш сапар учурундагы кызматтык жүрүүлөрдө жана кызмат ордуна кайтканда;

-эгерде жабырлануучу тарабынан уставдардын, буйруктардын, насааттамалардын жана нускамалардын талаптары бузулбаса, жумуш (окуу) убагынын ичинде белгиленген тыныгуу убактыларын эске алуу менен укук коргоо органынын аймагында же жумуш (сабак) ордунун башка жеринде;

-укук коргоо органынын аймагынан тышкары, эгерде ал жерде болуу катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин милдеттерине жана күн тартибине ылайык келсе же ал ал жака укук коргоо органынын жетекчилинин буйругу боюнча жөнөтүлсө;

-мамлекеттик жана коомдук милдеттерди аткаруу учурунда;

-мамлекеттик менчикти коргоо, адам өмүрүн сактоо, белгиленген тартипти колдоо жана коомдук тартипти сактоо боюнча кызматтык милдетин аткаруу учурунда;

-донордук функцияларды аткарууга байланыштуу;

-өтө кооптуу инфекциялардын эпидемиялык очогунда иштөө убагында оору жугузуп алганда (жаракат – инфекция жана анын кесепеттери, ооба, кызматтык милдеттерин аткарууда алынган);

-кызматтык милдеттерин аткаруудагы күйүп калуу жана суукка алдырган учурда;

-радиоактивдүү заттардын (РЗ), иондошкон нурлануулардын башка булактарынын, ракеталык отундун компоненттеринин (РОК), электромагниттик талаалардын булактарынын, ошондой эле кызматтык милдеттерин аткарууга байланыштуу пайда болгон ууландыруучу заттардын таасиринде шартталган жабыркоолордо (жаракат – нурлануу таасири, ооба, кызматтык милдеттерин аткарууда алынган);

д) «Жаракат (контузия, жараат, майыптык) күтүлбөгөн кырсыктын кесепетинен алынган, жок, кызматтык милдеттерин аткарууга байланышпайт» — эгерде жаракат (контузия, жараат, майыптык) күбөлөндүрүүдөн өтүүчү тарабынан укук коргоо органдарында кызмат өтөгөн мезгилинде, бирок ушул Жобонун 5-главасынын 11-пунктундагы “г” пунктчасында көрсөтүлгөн милдеттерди аткаруу менен байланышпаган жагдайларда алынса.

Эгерде жаракат (контузия, жараат, майыптык) күбөлөндүрүүдөн өтүүчү тарабынан аларга укук бузуу жасагандыгынын кесепетинен алынса же аларга атайлап жасалса, бул кызматтык текшерүүнүн, алгачкы текшерүүнүн жана тергөөнүн жыйынтыгы менен аныкталса, аны кызматтык милдеттерин аткаруу менен байланыштуу эмес деп эсептөө керек;

е) «Жаракат (контузия, жараат, майыптык), жок, укук коргоо органдарында кызмат өтөө менен байланышпайт» — эгерде жаракат (контузия, жараат, майыптык) катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкер тарабынан укук коргоо органдарына кызматка келгенге чейин алынып, кызмат өтөө анын ден-соолугунун абалынын начарлашына таасирин тийгизбесе.

72. Ушул Жобонун 10-пунктунун “б” пунктчасында жана 11-пунктунун “б” пунктчасында көрсөтүлгөн аскердик-дарыгердик комиссиянын токтомдору кадрдык аппараттын жаракат (контузия, жараат, майыптык) алуунун жагдайлары жөнүндө маалым катынын, жаракат (контузия, жараат, майыптык) же оорусу боюнча дарылоо мекемелеринде (стационарларда, госпиталдарда) дарыланууда жаткандыгы жөнүндө медициналык кызматтын маалым катынын, ошондой эле оору жөнүндө күбөлүктүн же аскердик-дарыгердик комиссиянын, дарылоо жайларынан амбулатордук карталардын, оорунун таржымалдарынын же алардан көчүрмөлөрдүн негизинде чыгарылат.

73. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер тарабынан алар аракеттеги армияда аскердик кызмат өтөп жаткан мезгилде алынган оорунун, жаракаттын (контузия, жараат, майыптык) себептик байланышы жөнүндө аскердик-дарыгердик комиссиянын токтому Кыргыз Республикасынын Куралдуу Күчтөрүндө Медициналык күбөлөндүрүү жөнүндө жободо алдын ала каралган формулировкада чыгарылат.

74. Фронтто болуу, укук коргоо органдарында кызмат өтөө (аскер кызматын өтөө), кызматтык милдеттерди аткаруу (аскер кызматынын милдеттерин аткаруу) менен оорунун, жаракаттын (контузия, жараат, майыптык) себептик байланышы жөнүндө аскердик-дарыгердик комиссиянын токтому башка токтомдор менен катар эле, (медициналык китепчесине) жаракат (контузия, жараат, майыптык) алган жагдайды тастыктаган документке милдеттүү түрдө шилтеме жасоо менен медициналык күбөлөндүрүү актысына (10-тиркеме), оору жөнүндө күбөлүккө (13-тиркеме), маалым катка (12-тиркеме), аскердик-дарыгердик комиссиянын отурумдарынын протоколдорунун китебине (16-тиркеме) жана күбөлөндүрүүдөн өтүүчүнүн медициналык картасына жазылат.

75. Оорулары менен бирге жаракаттын (контузия, жараат, майыптык) кесепеттери бар катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерди медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүүдө аскердик-дарыгердик комиссиялар тарабынан алардын себептик байланышы тууралуу токтом ушул Жобонун 10 жана 11-пункттарында алдын ала каралган формулировкада өзүнчө чыгарылат.

76. Эгерде Күбөлөндүрүүдөн өтүүчүдө ар түрдүү жагдайлардан улам пайда болгон (алынган) бир нече оору же жаракат (контузия, жараат, майыптык) табылса, анда алардын себептик байланышы жөнүндө токтом дагы АДК тарабынан пайда болуунун (алынгандыгынын) жагдайларына жараша өзүнчө чыгарылат.

77. Тергөө алдында турган катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерди медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүүдө оорунун (жаракат, контузия, жараат, майыптык) себептик байланышы жөнүндө токтом чыгарылбайт. Эгерде тергөө токтотулса, бул маселе кадимки тартипте чечилет. Жаракаттын (контузия, жараат, майыптык) себептик байланышы жөнүндө токтом чыгаруу үчүн АДК укук коргоо органынын кадрдык аппаратынын корутундусун пайдаланышы керек.

78. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерге жана аскер кызматчыларына оору жөнүндө күбөлүгүнө (13-тиркеме) бул жазуу негизделип калтырылган документтерди милдеттүү түрдө көрсөтүү менен жаракат (контузия, жараат, майыптык) алуунун жагдайлары баяндалат, жаракаттын (контузия, жараат, майыптык) кесепеттерин объективдүү изилдөөнүн маалыматтары келтирилет, ошондой эле башка табылган оорулар менен катар бул кесепеттердин диагнозу толугу менен көрсөтүлөт.

Жаракат (контузия, жараат, майыптык) алуунун фактысын жана жагдайларын тастыктаган документтер бар болгон учурда анын кесепеттери күбөлөндүрүүдөн өтүүчүнүн андан ары кызмат өтөөгө жарамдуулугун чектегендигине же чектебегендигине карабастан, АДКнын жаракаттын (контузия, жараат, майыптык) себептик байланышы жөнүндө токтому оору жөнүндө күбөлүккө жана маалым катка жазылат.

6-Глава Аскердик- дарыгердик комиссиянын токтомун тариздөө

79. Күбөлөндүрүүдөн өтүүчүлөр, алардын ден-соолугунун абалы жөнүндө маалымат жана аскердик-дарыгердик комиссиянын токтомдору төмөндөгүлөрдө жазылат:

а) укук коргоо органдарына кайрадан кызматка кабыл алынгандарга – медициналык күбөлөндүрүлгөн актыда (10-тиркеме), аскердик-даргердик комиссияннын жыйындарынын протоколдук китепбине (16-тиркеме) жана маалым катта (12-тиркеме);

б) катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдарга - медициналык күбөлөндүрүлгөн актыда, аскердик-даргердик комиссияннын жыйындарынын протоколдук китепбине, маалым катта же оорусу жөнүндө күбөлүктө (13-тиркеме), ал эми ысык климаттагы чет өлкөлөргө чыккан жетектөөчү курамдагы адамдарга (14-тиркеме) медициналык картада (медициналык китепчеде);

в) укук коргоо органдарынын окуу жайларына күндүзгү бөлмгө тапшыра турган талапкерлерге, алардын арасынан:

окутуу жайларга тапшыра турган жарандарга - медициналык күбөлөндүрүлгөн картада (11-тиркеме), баштапкы медициналык күбөлөндүрүүдө – маалым катта жана аскердик-даргердик комиссияннын жыйындарынын протоколдук китепбинде;

окутуу жайларга тапшыра турган катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдарга - медициналык күбөлөндүрүлгөн картада, баштапкы медициналык күбөлөндүрүүдө – маалым катта (12-тиркеме), аскердик-даргердик комиссияннын жыйындарынын протоколдук китепбинде жана медициналык картада (медициналык китепчеде);

г) адъюнктурага жана укук коргоо органдарынын жогоркуу окуу жайларына сырттан окууга тапшыруучу талапкерлерге - медициналык күбөлөндүрүлгөн актыда, маалым катта (12-тиркеме), аскердик-даргердик комиссияннын жыйындарынын протоколдук китепбинде жана медициналык картада (медициналык китепчеде);

д) Укук коргоо органдарынын жумушчуларына жана кызматчыларына жана катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдарга - медициналык күбөлөндүрүлгөн актыда, аскердик-даргердик комиссияннын жыйындарынын протоколдук китепбинде, маалым катта (12-тиркеме) же ден соолугунун абалы жөнүндө маалым катта, ысык климаттагы чет өлкөлөргө чыккан жетектөөчү курамдагы адамдарга (14-тиркеме) же оорусу жөнүндө күбөлүктө жана медициналык картада.

80. Медициналык күбөлөндүрүүдө ооруканада болгон адам АДКга эпикриз толтурат (оорусу жөнүндө күбөлүктүн формасы(түрү) боюнча ) жана анын токтомдору алардын оруунун таржымалына жазылат.

81. Ар бир күбөлөндүрүүдөн өтүүчүгө (күндүзгү бөлүмгө тапшыруучуларды кошпогондо) ушул жобонун 1-главасынын 17-пунктунда каралган медициналык күбөлөндүрүлгөн тартипте акты түзүлөт.

АДК Медициналык күбөлөндүрүлгөн актыда күбөлөндүрүүдөн өтүүчүнүн ден соолугунун абалы, врач-адистеринин текшерүүлөрүнүн жыйынтыктары, лабораториялык жана башка атайын текшерүүлөрдүн, анын ичинде психодиагностикалык текшерүүлөрдүн, ошондой эле комиссиянын токтомдору жөнүндө объективдүү маалыматтарды ананимдүү чагылдыруусу (берүүсү) керек.

“Ооруларынын диагнозу жана алардын байланыш себептери” деген бөлүктө негизгилер, андан кийин коштоочу оорулар жана алардын байланыш себептери көрсөтүлөт.

Качан күбөлөндүрүүдөн өткөндө укук коргоо органдарында кызматка тоскоол болбогон оору аныкталган учурда, АДК өз токтомунда да оорунун диагнозун жана функционалдык бузулулардын өрчүү даражасын көрсөтөт.

82. Ар бир күбөлөндүрүүдөн өтүүчүгө (күбөлөндүрүүдөн өткөнгө) алфавиттик карточка толтурулат (20-тиркеме). Медициналык күбөлөндүрүүдөн кайра өткөргөн учурда ушул алфавиттик карточкага белгилөө жүргүзүлөт.

83. Аскердик-даргердик комиссияннын жыйындарынын протоколдук китепби бардык аскердик-даргердик комиссиялардын катчылыгында болот.

Аскердик-даргердик комиссияннын жыйындарынын протоколуна төрага, комиссия мүчөлөрү (экиден кем эмес), жыйынга катышкандар жана ошол күнкү жыйындагы комиссиянын катчысы кол коюшат.

Аскердик-дарыгердик комиссияга протоколдор китебине кыскача жазууларды (паспорттук маалыматтарды, атайын же аскердик наамдар, кызмат орду, кызматы, медициналык күбөлөндүрүүгө ким тарабынан жөнөтүлгөнү, толук диагнозу жана аскердик-даргердик комиссияннын токтому), ал эми катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдарга фронтто болууда, укук коргоо органдарында кызмат өтөөдө (аскердик кызмат өтөөдө), кызматтык милдетин аткарууда алган (аскердик кызматтык милдетин аткарууда) оорулардын себептик байланышы жөнүндө (жараат, контузия, жаракат, майып) токтомдорун да киргизгенге улуксат берет.

Укук коргоо органдарынын аскердик-дарыгердик комиссиясы адамга толук текшерүү жүргүзгөн учурда, окуу жайга тапшырууга дени сак жана жарамдуу деп табылганда, объективдүү маалыматтарды жазбоого, “дени сак” деп көрсөтүүгө улуксат берет; окуу жайга тапшырууга жарамдуулугун чектебеген кемчиликтер табылса, кыскача жазып (сүрттөп), диагнозу көрсөтүлөт. Окуу жайга тапшырууга жарамдуу эмес деп табылган адамдарга даттануу, анамнестикалык жана оорунун объективдүү белгилерин, физикалык жактан жетишпестиктерин, аныкталган диагноз жана токтом кыскача көрсөтүлөт. Мындан тышкары, катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдарга болгон комиссиянын токтому медициналык күбөлөндүрүү картасына жана окууга тапшыруучунун медициналык күбөлөндүрүү картасына жазылат. Укук коргоо органдарынын аскердик-дарыгердик комиссияларынын бардык протоколдору комиссиянын төрагасы жана катчысы кол тамгасы менен күбөлөндүрөт жана АДКнын печаты менен бекитилет.

84. Штаттык АДК жана штаттык эмес аймактык аскердик-дарыгердик комиссиялар сырттан чыгарылган токтомдорунун протоколдук китепбин жүргүзөт (17-тиркеме). Укук коргоо органдарынын аскердик-дарыгердик комиссияларына көзөмөлдөө, бекитүү же токтомун кайра кароо үчүн берилген оорусу жөнүндө күбөлүктү, маалым катты кароодо протоколдук китепке тиркеме болуп ошол комиссияда калган, акыркы токтомдун текстине төрага, комиссия мүчөлөрү (экиден кем эмес), жыйынга катышуучулар жана комиссиянын катчысы кол койгон оорусу жөнүндө күбөлүктүн, маалым каттын көчүрмөлөрү эсептелет.

85. Медициналык жана эксперттик документтерди сактоо мөөнөтү аскердик-дарыгердик комиссиялардын ишинде түзүлгөн укук коргоо органдарынын ведомстволук актылары менен аныкталат. Белгиленген документтердин сактоо мөөнөтүн кыскартууга тыюу салынат.

86. Борбордук АДКнын бекитүүсүнө (кароосуна, көзөмөлүнө) кирбеген аймактык АДКнын токтомдору медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөн күнү жол-жоболоштурулат жана медициналык күбөлөндүрүүдөн кийин 3 күндөн кечиктирилбестен кадрдык апаратка жөнөтүлөт. Бекитилүүгө (кароого, көзөмөлдөөгө) тийиш болгон оорусу жөнүндө күбөлүк, маалым кат (12-13-тиркеме) токтому менен борбордук АДКнын бекитүүсүнө (кароосуна, көзөмөлдөөсүнө) медициналык күбөлөндүрүүдөн кийин 5 күндөн кечиктирилбестен жөнөтүлөт. Тынч убактарда кызматка болгон абалы белгиленген курактык чекке жете элек жана андан ары кызмат өтөөгө жарамсыз деп табылган орто, улук жана жогорку жетектөөчү курамдагы адамдарга борбордук АДКдан оорусу жөнүндө күбөлүк менен бирге оорунун таржымалы жана медициналык карта (медициналык китепче) берилет.

Оору жөнүндө күбөлүк борбордук АДКда оору жөнүндө күбөлүктөгү маалыматтарды токтоону талап кылган (жаракат, жаарат алуу, контузия, майып болуу, кызматтык мүнөздөмөлөр, медициналык документтер, АДКдан күбөлөндүрүүдөн өтүүчүлөрдүн жеринен (вызов на очное) медициналык күбөлөндүрүүгө чакыруу ж.б жагдайлар жөнүндө суроолор) учурларды кошпогондо, түшкөн күндөн эки күн ичинде каралууга тийиш.

Өлкөнүн тигил же бул райондорунда же чет өлкөдө жашаган, ден соолугунун абалы боюнча каршы келүүлөрдүн болушу жөнүндө токтом чыгарылган жогорку жетектөөчү курамдагы адамдын үй-бүлө мүчөлөрүнө бериле турган оору жөнүндө күбөлүктү укук коргоо органдарынын борбордук аскердик-дарыгердик комиссиялары бекитет.

Токтом менен бекитилген оору жөнүндө күбөлүк, маалым кат бекигенден кийин (бобордук АДКдан алгандан) эки күндөн кечиктирилбестен күбөлөндүрүлгөн адам кызматка өтө турган укук коргоо органдарынын апаратынын кадрына берилет.

87.Аскердик-дарыгердик комиссиялары, дарылоо мекемелери жана кадрдык аппарат тынчтык мезгилдерде күбөлөндүрүүдөн өткөндөрдүн колуна оорусу жөнүндө күбөлүктү, медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөндүгү жөнүндө маалым катты берүүгө улуксат берет.

Согуштук мезгилдерде оорусу жөнүндө күбөлүктөрдү жана медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөндүгү жөнүндө маалым каттарды күбөлөндүрүүдөн өткөндөргө печатталган түрдө берилет же багыттоосу боюнча медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүү жүргүзүлгөн укук коргоо органдарынын кадрдык апаратына жөнөтүлөт.

88. Медициналык күбөлөндүрүүнүн жана оорусу оорусу жөнүндө күбөлүктөрдүн же оору таржымалынын негизинде маалым каттар жана оорусу жөнүндө күбөлүктөр түзүлөт.

89. Оорусу жөнүндө күбөлүктөр түзүлөт:

1) Тынчтык мезгилдерде:

а) аскердик катоодогуларды кошпогонда, аскердик кызматка жарамсыз деп табылган катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдарга; тынчтык мезгилдерде аскердик кызматка жарамсыздар согуштук мезгилде экинчи даражадагы жарамдуу деп чектелет; тынчтык мезгилдерде тизимден сырткары кызматка жарамдуулар согуштук мезгилде бринчи даражадагы жарамдуу деп чектелет; оорусуна байланыштуу эмгек өргүүгө, ден соолугунун абалына байланыштуу кызмат ордунун өзгөртүүгө муктаждар 6 же 12 айдан кийин кайра күбөлөндүрүлөт; кийинки окутууга жарамсыз деп табылган курсанттарга жана угуучуларга;

б) укук коргоо органдарынан ден соолугунун абалы боюнча факт жүзүндө бошогон мезгил арасында (ушул жобонун 4-главасынын 18-пункту) аскердик кызматка жарамдуулугун бекитүү үчүн медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөргөн учурда ортоңку, улук жана жогорку жетектөөчү курамдын мурдагы адамдарына;

в) ден соолугунун абалына байланыштуу Кыргыз Республикасынын айрым аймактарында жана чет элде кызмат кылууларына же үй-бүлө мүчөлөрүнүн узак мөөнөттүү (бир жылдан ашык) дарылануу, адистештирилген дарылоо мекемелердин көзөмөлүндө болуу, адистештирилген окутуу мекемелеринде окуу же тарбиялоо муктаждыктарына байланыштуу медициналык каршы келүү (көрсөтмө) болгондо, ошондой эле аларды ташууга ыңгайсыздык болгон учуларда (эгер АДТнын токтому ишке ашырылышы катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдарды жаңы иш ордуларына которуштурууга алып келсе) катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдарга жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнө.

2) Согуштук мезгилде:

а) аскердик каттодогу аскердик кызматка жарамсыз деп таанылгандарды кошпогондо, аскердик кызматка жарамсыз деп табылган, 6 же 12 айдан кийин медициналык жактан ден соолугун карап кайтадан күбөлөндүрүүдөн өткөн, экинчи даражадагы жарамдуу деп чектелген жетектөөчү курамдагы бардык адамдарына;

б) аскердик каттоодогуларды кошпогондо, аскердик кызматка жарамсыз деп таанылган орто, улук жана жетектөөчү курамдын мурдагы кызмат адамдарына.

90. Тынчтык мезгилде кызмат абалы курактык чекке жете элек, бекитилген кызматтык мөөнөткө чейин кызмат кыла элек катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдарга берилүүчү ооруу жөнүндө күбөлүккө медициналык күбөлөндүүрүүнүн бардык комиссия курамы, катышуучулары кол коюшат.

91. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдардын үй-бүлө мүчөлөрүнө берилүүчү оору жөнүндө күбөлүктөгү кызмат өтөөгө жана оорунун байланыш себептерине байланыштуу пункуту толтурулбайт. “Атайын же аскердик наам” деген пункутуна күбөлөндүрүлүүчүнүн үй-бүлө башчысына болгон катышы (аялы, баласы, кызы ж.б) жана андан кийин катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдардын наамы, аты-жөнү көрсөтүлөт.

92. Оору жөнүндө күбөлүк тынчтык мезгилде 4 нускада (түп нуска жана 3 көчүрмө) түзүлөт. АДК 3 көчүрмөсүн тийиштүү кадырдык аппратарга жөнөтөт, ал эми төртүнчүсү комиссиянын ишинде калат.

Аймактык АДК оору жөнүндө күбөлүктү карап чыгуу жана бекитүү үчүн борбордук АДКга багыттама берген учурда оору жөнүндө күбөлүктүн кошумча нускасы түзүлөт. Токтом бекигенден кийин оору жөнүндө күбөлүктүн 1, 2, 3 нускасы кадырдык апараттка жөнөтүлөт, төртүнчү нускамасы АДКнын ишинде калат, токтом менен бекитилген бешинчи нускамасы оору жөнүндө күбөлүктү түзгөн АДКга кайтарылат.

Оору жөнүндө күбөлүк согуштук мезгилде 3 нускада түзүлөт.

93. Медициналык күбөлөндүрүүнүн актысы жана оору жөнүндө күбөлүктүн көчүрмөсү медициналык күбөлөндүрүүнү жүргүзгөн аскердик-даргердик комиссиянын архивинде сакталат.

94. АДКнын токтому менен бекитилбеген оору жөнүндө күбөлүк тынчтык жана согуштук мезгилдерде аны түзгөн комиссияга зарыл болгон көрсөтмөлөр менен токтом эмнеден улам бекитилбегендигине жүйөлөрдү келтирүү менен кайтарылат.

Бекитилбеген оору жөнүндө күбөлүк аскердик-даргердик комиссиянын сырттан чыгарылган токтомдордун протоколдук китебине тиркелет жана АДКда 5жыл сакталат. Кайрадан түзүлгөн оору жөнүндө күбөлүк медициналык күбөлөндүрүүнүн актысына тиркелет жана аскердик-даргердик комиссиянын жыйындарынын протоколдук китебине башка номер менен катталат.

95. Маалым кат (12- тиркеме) жол-жоболоштурулат:

1) Тынчтык мезгилде:

а) Мындан аркы кызматка жарамдуу деп табылган катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдамдарга, ошондой эле Кыргыз Республикасынын айрым аймактарында жана чет элдерде кызмат өтөөлөрүнө ден соолугунун абалы байланыштуу карама-каршылык болбогондорго;

б) Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызмат орундарына кызматка жарамдуу же жарамсыз деп таанылган укук коргоо органдарына кайрадан кызматка алынгандарга, ошондой эле Кыргыз Республикасынын айрым аймактарында жана чет элдерге багытталган адамдарга;

в) Кыргыз Республикасынын айрым аймактарында жана чет элде жашоого ден соолугунун абалы боюча каршы келүү болбогон катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдамдардын үй-бүлө мүчөлөрүнө;

г) Кыргыз Республикасынын айрым аймактарында жана чет элде жашоолоруна ден соолугунун абалы боюча каршы келген же каршы келүү болбогон укук коргоо органдарына кайрадан кызматка алынган адамдамдардын үй-бүлө мүчөлөрүнө.

2) Согуштук мезгилде:

д) саптык эмес кызматка жарамдуу, аскердик кызматка жарамдуу деп таанылган катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдарга, оорууга байланыштуу эмгек өргүүгө же кызматынан бошоотууга муктаждарга, ошондой эле Кыргыз Республикасынын айрым аймактарында жана чет элде жашоолоруна ден соолугунун абалы боюча каршы келүү болбогон адамдарга;

е) тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамсыз, саптык эмес кызматка жарамдуу, аскердик кызматка жарамдуу деп таанылган ортоңку, улук жана жогорку жетектөөчү курамдын адамдарына;

ж) катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызмат орундарына, анын ичинде Кыргыз Республикасынын айрым аймактарында жана чет элде кызматка жарамдуу же жарамсыз деп таанылган укук коргоо органдарына кайрадан кызматка алынгандарга;

з) укук коргоо органдарына кайрадан кызматка алынган катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдарга жана ден соолугунун абалы боюча Кыргыз Республикасынын айрым аймактарында жана чет элде жашоолоруна каршы келген, укук коргоо органдарына кайрадан кызматка алынган адамдамдардын үй-бүлө мүчөлөрүнө.

96. Тынчтык мезгилде маалым кат бир нускада түзүлөт, ал эми аскердик кызматка жарамдуу деп таанылган катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдарга амбулатордук картасына жазылат. Маалым кат тийиштүү кадырдык аппаратка багытталат.

97. Согуштук мезгилде маалым кат бир нускада, ал эми аскердик кызматка жарамдуу жана саптык эмес кызматка жарамдуу деп таанылган катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдарга экиден нускамада түзүлөт.

98. Ысык климаттуу чет өлкөлөргө кетип жаткан адамдын ден соолугу жөнүндө маалым катты түзүү тартиби көрсөтмө менен аныкталат(5-тиркеме)

99. Борбордук АДКнын бекитүүсүнө тийиш эмес аймактык АДКнын токтомдору медициналык күбөлөндүрүү актысына жана аскердик-дарыгердик комиссиянын жыйындарынын протоколдук китебине түшүрүлөт.

100. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы адамдардын жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнүн мындан аркы кызматка жарамдуулугу жөнүндө АДКнын токтомдорун кадырдык аппарат медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөн күндөн тартып бир жылдан ашык эмес убакта ишке ашырылышы мүмкүн. Эгер АДКнын токтомдору ушул мөөнөттө аткарылбаса же токтом ишке ашырылганга чейин өзүнүн арызы же врачтын кортундусу боюнча күбөлөндүрүүдөн өтүүчүнүн ден соолук абалында олуттуу өзгөрүүлөр болсо, мөөнөтүнө карабастан медициналык күбөлөндүрүү кайрадан жүргүзүлөт.

101. Укук коргоо органдарына кайрадан кызматка алынгандардын, Укук коргоо органдарынын окутуу мекемелерине тапшыруучулардын кызматка жарамдуулугу жөнүндө АДКнын токтомдору медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөн күндөн тартып алты айдан ашык эмес убакта ишке ашырылышы мүмкүн. Күбөлөндүрүүдөн өтүүчүнүн ден соолук абалында олуттуу өзгөрүүлөр болсо, медициналык күбөлөндүрүү кайрадан жүргүзүлөт.

Жобого

1-тиркеме

Медициналык күбөлөндүрүүдөгү изилдөөнүн методикасы

7-глава. Жалпы жоболор

102.Медициналык күбөлөндүрүү күндүзгү жарыкта атайын бөлүнгөн жарык, жылуу жана кенен бөлмөлөрдө жүргүзүлөт.

Күндүзгү жарык менен колдонуу мүмкүн болбогондо, жасалма жарыктандыруу дарыгерлердин иштеши үчүн толук жетиштүү болот. Ар бир дарыгерге, дарыгер-психиатрга сөзсүз түрдө өзүнчө бөлмө бөлүнүп берилет. Аялдар бардык учурларда гинеколог тарабынан күбөлөндүрүүлөт.

Күбөлөндүрүүчүнүн саламаттык абалы алардан сураштыруу жолдору жана бардык жагынан объективдүү изилдөөлөрү менен алардын саламаттык абалына даттануусуна карабастан аныкталат.

АДК күбөлөндүрүүчүнүн тигил же башка субъективдик сезүүсү же даттануусу жок ооруларын, бар оорусун жашыруусун же азайтуусун, же тескерисинче көбөйтүүсүн же анын жасалмалоосун эске алуусу керек.

Медициналык күбөлөндүрүүдө дарыгер күбөлөндүрүүчүнүн ятрогендик ооруларын пайда кылып албаш үчүн сылык мамиле көрсөтүшү зарыл.

103. Медициналык күбөлөндүрүү изилдөөнүн керектүү заманбап жеткиликтүү клиникалык жана лабораториялык методдорун колдонуу менен жүргүзүлөт.

Күбөлөндүрүүчүнүн көрсөткөн диспансердик кароодон өткөндүгү боюнча медициналык документтери жана материалдары дарыгерлердин аларды медициналык күбөлөндүрүүдөн өкөрүшүнөн бошотпойт, башка учурлада, Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарында медициналык жана психодиагностикалык күбөлөндүрүү жөнүндө Жободо каралган, комиссия катардагы жана жетекчи курамдагылардын кызматка жарамдуулугу жөнүндө маселени, күбөлөндүрүүчү дарыланууда, текшерүүлүдө, байкоодо болгон дарылоо-профилактикалык мекеменин корутундусуна таянып чечим чыгарышы мүмкүн.

Текшерүү медициналык документациялар, мүнөздөмөлөр менен, күбөлөндүрүүчүнүн өздүк баракчасындагы керектүү материалдар жана башка документтери менен таанышкандан кийин, анын даттанууларын сурап, оору баянын чогултуп жана толук кароодон кийин жүргүзүлөт.

104. Медициналык күбөлөндүрүүдө күбөлөндүрүүчүнүн саламаттык абалын толук түшүнүү үчүн изилдөө атайын схема боюнча жүргүзүлүшү керек, анткени башка изилдөөнү (мисалы, вестибулометропияны, офтальмолог колдонгон мидриатиктер, миотиктер жана анестетиктер нерв тутумун жана жүрөк-кан тамыр тутумун изилдөөнү татаалдаштырат) жүргүзүүнү татаалдаштырышы мүмкүн болгондуктан, ушул изилдөө ыкмалары изилдөөнүн аягында колдонулат.

105. Кызматка жарамдуулукту баалоо оорунун мүнөзүн же дене бойдун жетишсиздигин, анын созулушун, функционалдык бузулуунун көрсөткүчтүү даражасын, оору процессинин айыгып кетүү даражасын, билимин, адистигин жана күбөлөндүрүүчүнүн укук коргоо органдарына кызматка кабыл алынганга чейин жана кызмат өтөө убагында, кызматтын жана тиричиликтин шарттары ж.у.с. эске алуу менен жекече жүргүзүлүшү керек, себеби жарамдуулардын кызматтан бошотулушу жана укук коргоо органдарына саламаттыгы боюнча жарамсыздардын кызмат өтөөгө уруксат берилбеши керек.

Укук коргоо органдарында катардагы жана жетекчи курамдагылардын андан ары кызмат кылууга жарамдуулугу жөнүндө токтом чыгарууда АДКы оорунун мүнөзүн жана анын созулушун, бат-баттан оорушун, функционалдык бузулуунун көрсөткүчтүү даражасын, оору жөнүндө алдын ала айтылышын, ошондой эле кызматтын мүнөзүн жана шарттарын, катардагы жана жетекчи курамдагылардын саламаттык абалына талаптарга ылайык өзгөчө көңүл буруу керек.

Катардагы жана жетекчи курамдагылардын андан ары кызмат кылууга жарамдуулугун жекече баалоодо АДКы оорулуу органдын (тутумдун) функциясынын бузулуу даражасын жана айыгып кетүүсүн, организмдин жалпы функционалдык ылайыкталгандыгын аныкташы керек.

106. Ченемден чектөө боюнча күнөм болгон бардык учурларда күбөлөндүрүүчү табылган өзгөрүүлөрдүн негизинде дыкаттык текшерүүдөн жана тийиштүү дарыгерлер тарабынан медициналык күбөлөндүрүүдөн өтүшү керек. Эгерде амбулатордук текшерүүдө дартаты түшүнүксүз же шектүү болсо, күбөлөндүрүүчү стационардык текшерүүгө багытталат.

107. Текшерүү жалпы кабыл алынган клиникалык методика боюнча, аныкталган иш-мерчемдин сакталышы, мурдагы дарыгерлердин байкоосун эске алуу менен жүргүзүлүшү керек. Дарыгердик текшерүү өз ара бири бирин шарттаган жана толуктаган методдор менен өтүшү керек: сурамжылоо, кароо жана кошумча изилдөөлөр (рентгендик, лабораториялык, инструменталдык ж.б.).

108. Эксперттик корутунду текшерүлүүчүнүн социалдык факторлорун эске алуу менен оорунун так дартатына негизделиши керек. Дартаты оорунун этиологиясын, мүнөзүн жана органдардын, тутумдардын, жалпы организмдин морфологиялык даражаларын жана функционалдык өзгөрүүлөрүн чагылдырышы керек.

Оорунун этиологиясын билүү туура дартатын коюуда чоң мааниге ээ, себеби этиологиялык фактор айрым органдардагы жана тутумдардагы патологиялык процесстин динамикасын, локализацияны жана морфологиялык өзгөрүүлөрдүн мүнөзүн, функционалдык бузулуу даражаларын бир кыйла даражада аныктайт.

109. Текшерүү күбөлөндүрүүчүдөн анын абалын, текшерүүдөн табылган анын абалына терс таасир эткен шарттар жөнүндө сурамжылоодон башталышы керек; чарчоо, уйкусуз түндөр, алкоголь колдонуу ж.б.у.с. Ушундай учурлардын болушунда күбөлөндүрүүнү башка убакытка жылдыруу керек, тактап сурамжылоо жолу менен ар түрдүү сезүү мүнөзү, өзгөчө оорунун, алардын күчөгөндүгү, чектөөсү, узактыгы, келип чыгуусунун жана токтошунун тездиги, пайда болуу убактысы, ички жана сырткы чөйрөдөгү ар түрдүү факторлор менен байланышы, бул сезүүлөргө ар түрдүү фармакологиялык каражаттардын таасир этүүсү аныкталышы керек.

Саламаттык баянын аныктап билүүдө дарыгердин текшерүүлүчү менен жүргүзгөн маегинде анын туулган жана жашаган жери, жашоо шарттары, тамактануусу, спорт менен машыгуусу, тукум куучулук, бир күндө чегүүчү тамекинин саны тууралуу суроолор болушу керек.

Күбөлөндүрүүчүнүн өзгөчөлүгү жөнүндө жалпы көз караш дарыгердин кароо убагында текшерүүлүчүнүн жүрүм-турумун байкоо менен толукталышы керек: кыймыл-аракет реакциясы, сүйлөө речи, мимикасы ж.б.

110. Толук сурамжылоо дыкаттык текшерүү менен айкалышып ооруну сезүүнү жакшылап ажыратууга, анын пайда болушун жана күбөлөндүрүүчүнүн эмгекке жарамсыздыгынын төмөндөшүн тактоого жардам берет. Оорунун пайда болуусун тактоодо дарыгерлердин (бейтапкананын жана стационардын) байкоосу жардам берет, ошон үчүн стационардагы медициналык картадагы (медициналык китепчедеги) жана оору баянындагы такталган анализдер өтө зарыл.

111. Такталган дартаты морфологиялык өзгөрүүлөрдүн мүнөзү жана даражасы жөнүндө түшүнүк менен жабырланган органдын же тутумдун функционалдык жарамдуулугунун аныкталышын талап кылат.

112. Шарттуу түрдө жетишпестиктин үч түрүн айырмалашат: биринчи-баштапкы, жеңил; экинчи-көрсөткүчтүү; үчүнчү-курч;

Жабырланган тутумдун жетишпестик даражасынын критерийи, ошону менен катар анын дене бойго жана психикага күч келтирүүдө кылган реакциясы болуп эсептелинет.

113. Өнөкөт ооруларда патологиялык процесстер акырындап өрчүйт жана алар стадиялар боюнча айырмаланат. Ооруну бир нече стадияга бөлүшөт. Ар бир стадияга көп же аз көрсөткүчтүү субъективдик сезүүлөр, түрлүү органдардын жана тутумдардын морфологиялык өзгөрүүлөрү жана белгилүү функциялык абалы ылайык келет.

Жарамдуулугу жөнүндө маселени чечүү үчүн оорунун стадиясын тактоодон тышкары оорунун созулушунун тездигин дагы, ал эми кээ бир ооруларда, жара оорусунда, тиреотоксикоздо, кант диабетинде ж.б., процесстин оор даражасын жана оорунун күчөшүн эске алуу керек.

114. Кызматка жарамдуулук бир эле оорунун ар кандай формасында жана стадиясында, оорунун көрүнүшүнө, жабырланган органдын функционалдык абалына жана жалпы организмге, ошондой эле кызматтын шарттарына жана мүнөзүнө карата ар түрдүү болушу мүмкүн. Ошон үчүн кызматка жарамдуулукту аныктоо жекече жүргүзүлүшү керек.

115. Эксперттик токтом чыккандан кийин бардык документтер:кадрдык аппараттын медициналык күбөлөндүрүүгө берилген багыттамасы, медициналык картадан медициналык китепчеден оору баянынан көчүрмө, психоневрологиялык диспансерлерден жана башка дарылоо мекемелеринен маалым каттар, дарыгер-адистердин жана консультанттардын корутундусу, күбөлөндүрүүчү көрсөткөн ар кандай медициналык документтер, психикалык дартты аныктап изилдөөлөрдүн протоколдору, лабораториялык, рентгенофлюрографиялык жана башка изилдөө методдорунун жыйынтыктары, кызматтык мүнөздөмөлөр жана башка материалдар, эксперттик токтом чыгарууга негиз болгон кол менен жазылган жана компьютерде басылган оору жөнүндө күбөлүк экземплярлары АДКнын катчылары тарабынан медициналык күбөлөндүрүү актыларына же медициналык карталарына, окуу жайга тапшыруучуну күбөлөндүрүүгө ылайыктуу бириктирилет.

116. Дартатын жалпы кабыл алынган оорулардын классификациясына ылайык, андагы чагылдырылган этиологиясын жана патогенезин, оорунун нозологиялык формасын, клиникалык-морфологиялык өзгөрүлөрүн, функционалдык бузулу мүнөзүн жана даражасын, айыгып кетүү даражаларын же оору стадияларын медициналык күбөлөндүрүү күнүндө кыска жана так жазуу керек. Дартатында терапевтик же хирургиялык жардамдардын түрлөрү белгилениши керек (нур терапиясынын мүнөзү жана дозасы, операциянын мүнөзү ж.б.). Башында негизги оорулары (жарааттардын, контузиянын, жаракаттардын, майып болуунун себебинен пайда болгон оорулар), андан кийин-коштогон оорулар (жарааттардын, контузиянын, жаракаттардын, майып болуунун себебинен пайда болгон оорулар), негизги оорулар менен этипатогенетикалык байланыштагы, аларга көз карандысыз АДКга оорулар Тизмесинин ылайыктуу беренелери жана дене боюдун жетишсиздиги же жоктугу көрсөтүлөт.

Оорулар Тизмесинин беренелери жана дене бойдун жетишсиздиги медициналык күбөлөндүрүү актында, окуу жайга тапшыруучунун медициналык картасында жана оору жөнүндө күбөлүктө ушундай эле тизмеде, коюлган оорунун (жарааттардын, контузиянын, жаракаттардын, майып болуунун себебинен пайда болгон оорулар) дартаты сыяктуу көрсөтүлөт.

117. Оорулар Тизмесинин жана дене бойдун жетишсиздигинин-схемасы, оорулуу абалдардын бардык түрлөрүн жана формаларын карай албайт жана толук өлчөмдө оорунун динамикасын эске албайт. Оорулар Тизмесинде жалпыланган түрдө негизги оорулардын формалары патологиялык өзгөрүүлөрдүн көрсөткүчтүү даражаларын, функциялардын бузулууларын, күчөшүнүн тездигин, дарылоонун эффективдүүлүгүн эске алуу менен тизмелери берилген.

118. Укук коргоо органдарына кайрадан кызматка кабыл алынгандар же ал жакта кызмат кылган катардагы жана жетекчи курамдагылар, алар дайындалуучу, Оруулар тизмесинин графалары боюнча жана кызматтардын толук тизмегин түзүү мүмкүн эмес.

Ошон үчүн катардагы жана жетекчи курамдагыларды медициналык күбөлөндүрүүдө жана укук коргоо органдарына кайрадан кызматка кабыл алынгандарга аскер-дарыгердик комиссиянын дарыгер-адистери оорулар Тизмесинде белгиленген кызмат орундары жана айрым кызматтарга, оорулар Тизмесинин графаларында көрсөтүлбөгөн катардагы жана жетекчи курамдагылардын кызмат орундарына багытталгандыгына көңүл буруулары керек.

8-глава. Укук коргоо органдарына кесиптик медициналык-психологиялык тандап алууну жүргүзүү методикасы.

119. АДКнын ЦПД Кыргыз Республикасынын ИИМдин АДКнын ЦПД жөнүндөгү Жоболордо көрсөтүлгөн психодиагностикалык текшерүүнү жүргүзөт.

120. Психологиялык текшерүү өзүнө психологиялык жана психофизиологиялык изилдөөлөрдү камтыйт, ал процессте кесиптик психологиялык жарамдуулугуна экспертизалоо жүргүзүлөт.

121. ЦПД кесиптик психологиялык жарамдуулугун экспертизалоо психодиагностикалык комплекстик текшерүү жолдору менен жүргүзүлөт, кызматка (окууга) талапкерлердин табылган психологиялык жана психофизиологиялык сапаттарына изилдөө жүргүзүүсү жана экспертик баа берүүсү камтылган, кызмат боюнча орун которууда кызматкерлердин, кесиптик ишмердүүлүктүн талаптарына ылайык келүүсүн жана укук коргоо ишмердүүлүгүнө каршы келүүсүн табуу. Укук коргоо органдарында кесиптик талаптар кызматты психологиялык анализдөөнүн негизинде түзүлөт.

122. Өздүк жана кызматтык сапаттар комплекстүү текшерүүнүн убагында изилденет:

а) жалпы интеллектуалдык өнүгүүнүн жогорку деңгээли, логикалык ой жүгүртүү жана туура корутунду жасоо, маалыматты так оозеки жана жазуу түрүндө берүү, интеллектин билим деңгээли менен дал келүүсү;

б) эмоционалдык туруктуулук, токтоолук, жүрүм-турумун көзөмөлдөө жана эмоциясын сыртка чыгаруу, эмоционалдык жетилгендик;

в) жүрүм-турумундагы кайраттуулуктун жогорку деңгээли, жигердүүлүгү, чыдамкайлыгы, тырышчаактыгы, максатка умтулгандыгы, эмгекке жогорку шыктуулугу;

г) ички уюштуруучулук, аткаруучулук, тартиптүүлүк, милдеттин сезүү жана тапшырылган ишке жоопкерчиликтүүлүгү;

д) жогорку деңгээлдеги укук аң-сезими жана туура көз карашы, чынчылдык, принципиалдуулук, коомдук адеп ченемдеринин сакталуусу, патриоттуулук, Кыргыз Республикасынын кызыкчылыктарына берилгендиги;

е) инсандын жетилгендиги, кабыл алынган чечимдер, өзүнүн кыймыл-аракети жана кылган иштери үчүн жоопкерчиликти өзүнө алуу, артыкчылыктарды жана көйгөйлөрдү чечүүдөгү ырааттуулукту аныктоону сезе билүү, өз алдынчалык, өзүнүн күчүнө ишенүү, өзүн-өзү сынагандын жогорку деңгээлинде;

ж) өзүн өзү сыйлоо, конкреттүү кесиптик ишмердүүлүктө өзүн реализациялоонун негизинде ийгиликке жетишүүгө бир калыпта шыктануу.

123. Психологиялык тандоо жүргүзүүдө аныктоого тийиштүү тобокелдик факторлору:

а) алкоголду же ашыкча заттарын колдонуу;

б) дарыгердин белгилөөсүз наркотикалык же психотроптук каражаттарды колдонуу;

в) суициддик аракеттерди жасоого шыктуу атайын ар кандай жолдор менен өзүнө өзү доо келтирүү);

г) бул пункттун башка тарамчаларында көрсөтүлгөн жоопко тартылуучу кылымыштарды жасоо.

124. Кызматка, окууга талапкерлердин жана кызматкерлердин кызмат боюнча орун которуусунда ПДБда текшерүүлү үчүн негиз болуп АДКга багытталганы саналат, кадрдык кызматтын кызматкери тарабынан түзүлгөн формада катталып, анда божомолдонгон кызмат орду көрсөтүлүшү керек.

Бул жолдонмо кат бир айга чейин жарактуу деп эсептелинет.

125. ПДБдагы психофизиологиялык текшерүү кызматка, окууга талапкерлердин, кызматкерлердин кызмат боюнча орун которусунда аскер-дарыгердик комиссиянын дарыгер-адистери тарабынан өткөрүлгөн медициналык текшерүүдөн жана күбөлөндүрүүдөн кийин жүргүзүлөт.

126. Кыргыз Республикасынын ИИМдин АДКнын ПДБсы кызматка (окууга) талапкердин жана кызматкердин кызмат боюнча орун которуусунда кесиптик психологиялык жарамдуулук жөнүндө өзүнүн корутундууларын, ошондой эле ПДБнын филиалдарынын чечимдерин да кайра карай алат.

а) талапкер аймактык ПДБнын корутундусу менен макул болбогон учурда борбордук ПДБга жазуу түрүндө, ал эми анын чечими менен макул болбосо соттук инстанцияларга кайрылууга укугу бар;

127. Кызматка (окууга) талапкерлердин, кызматкерлердин кызмат боюнча орун которуусунда психофизиологиялык текшерүүдөн кайрадан өтүү 6 айдан эрте эмес убакта жүргүзүлөт (талапкердин арызы боюнча ПДБнын жыйынтыгы менен макул болбогон учурлардан башка убакта). Кайрадан текшерүү жүргүзүүдө мурдагы изилдөөлөрдүн архивдик маалыматтары каралышы керек.

128. Талапкерлердин өздүк жана ишкердик сапаттарын текшерүү методикасы:

- инсанды изилдөөнүн стандарттык методу (ИИСМ), инсанды көп тараптуу изилдөөнүн методикасы (ИКИМ), тандап алуу үчүн кыска тести (ТКТ), М.Люшердин 8 түстүү тести (кошумча методикаларды колдонуу чектелбейт), Равендин тести, Дж.Роттердин локус көзөмөлдөө шкаласы-жетекчилик кызмат орунга талапкерлерден тандап алуу (ыкчам-жетекчилик курамдагы кызмат орунга тандап алууга кошумча методика катары) жана башка кошумча методикалар.

- психомотордук, сенсордук, вегетативдик реакцияларды жана психикалык функцияларды көңүл буруу, эс тутум, ой жүгүртүү, нервдик-психикалык туруктуулук, дене бойго күч келтирүүгө көнүү деңгээли, вестибулярдык туруктуулук жана башкалар) текшерүүгө багытталган кесиптик маанилүү сапаттарды изилдөөнүн психофизиологиялык методдору;

- функционалдык диагностиканын антропометрдик ченөө, тынч абалда жана күч келтирүүдө жүрөк-кан тамыр тутумунун функционалдык изилдөөлөрү) методдорунун негизинде кесиптик маанилүү сапаттарды изилдөөнүн обьективдүү методдору;

- байкоо жана түзүмдүк маек методдору.

129. Психофизиологиялык текшерүүнү жүргүзүүдө методдордун жана методикалардын негизги жана кошумча топтомдорун пайдалануу, №24 жана №25 тиркемеде көрсөтүлгөндөй аларды колдонуу стандарттарын сактоо керек (нускаманын бир түргө келтирилген тексттерин, шыктандыруучу материалды, тест алуу жана анын шарттары, жыйынтыктарды иштеп чыгуу ыкмалары).

130. ППО үчүн толук комплекстүү изилдөө эки күндүн ичинде жүргүзүлөт: бир күн талапкердин психофизиологиялык сапаттарын текшерүүгө бөлүнөт, кийинки күн психологиялык сапаттарын текшерүүгө, атайын психологиялык изилдөөлөрдү же талапкерди дагы башка кошумча процедуралардан өткөрүү муктаждыгынан тышкары учурларда бөлүнөт.

131. Кызматка окууга талапкерлерди, кызматкерлерди кызмат боюнча орун которууда психологиялык жана психофизиологиялык изилдөөгө каттоо киргизме журналына түшүрүлөт.

а) тест алуу жайы психологиялык жана психофизиологиялык текшерүүнү жүргүзүү шарттары жана тартиби жөнүндө толук маалыматы көрсөтүлгөн стенд менен жабдылышы керек;

б) каттоо менен бирге ПДБда психофизиологиялык текшерүүнүн жыйынтыктарынын материалдарын сактоо жана жыйынтыктарды архивдик эсепке алуу максатында талапкерге алфавиттик карта ачылат.

132. Кызматка (окууга) талапкердин, кызматкердин кызмат боюнча орун которууда, жанында АДКнын жолдомо каты менен медициналык күбөлөндүрүү акты (картасы), аскердик билет(каттоо жөнүндө күбөлүк), паспорт, кызматтык күбөлүк же жарандыгын күбөлөндүргөн аны алмаштыруучу башка документ жана 3х4 ченеминдеги сүрөт. Психологиялык текшерүү жүргүзгөн адистер көрсөтүлгөн документтерди текшерүү жолу менен текшерүүлүчүнүн жарандыгын аныташы керек.

133. ПДБда психофизиологиялык изилдөө күндүн биринчи жарымында өткөрүлөт.

а) кызматка (окууга) талапкердин, кызматкердин кызмат боюнча орун которуусунда жүргүзүлгөн психофизиологиялык текшерүүлөрдүн процессинде, анын оорудан кийинки чарчоо, көрсөткүчтүү психоэмоционалдык стресс абалы болсо, текшерүүнү жүргүзүү талапкер менен макулдашылып башка күнгө которулат;

б) көрсөткүчтүү психологиялык же психофизиологиялык ченемден терс четтөө болсо текшерүүлүчү Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин алдыңкы дарылоо-профилактикалык мекемесине , анын саламаттык абалын тактоо үчүн кошумча изилдөөгө жолдомо берилиши мүмкүн. Психикалык бузулуулардын кыйыр белгилери табылса (саламаттык баянында уктаган абалда басып кетүү, эстен тануу ж.б.) сөзсүз түрдө диагностиканын заманбап методдорунун жардамы менен кошумча текшерүү жүргүзүлөт (ЭЭГ, ЭХО, ЭГ), ал эми зарыл учурда Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин алдыңкы медициналык мекемелеринин неврологуна жана психиатрына консультацияга жөнөтүлөт.

134. Психофизиологиялык изилдөөдөн, шашылыш оор кырдаалдарга байланыштуу кызматкердин туура эмес аракетинен адамдарды өлүмгө же материалдык чоң зыяндарга алып келген, кызмат орундарын а талапкерлер өтүшөт. Мындай кесиптер үчүн нерв тутумунун негизги касиеттеринин теориясына негизделген кесиптик тандоо зарыл. Нерв тутумунун касиеттери инсандын бир калыптагы параметрлери катары, активдүүлүктүн типтүү моделин жана иштеги кээ бир кырдаалдагы жүрүм-турумун толук так алдын ала айтууга мүмкүндүк берет. Иштелип чыккан критериялар нерв тутумунун касиеттерин, ошону менен бирге башка психофизиологиялык мүнөздөмөлөрдү аныктоочу методика катары кирди. Ушундай болуп саналат:

- дайындоонун 1 жана 2 графаларына караган, укук коргоо органдарына кызмат боюнча орун которууга талапкерлер жана кызматкерлер.

135. Психологиялык изилдөө текшерүүлүчүнүн психологиялык сапаттарын изилдөөгө чейин функционалдык диагностика дарыгери тарабынан жеке тартипте атайын инструменталдык методдорду колдонуу жана «НС-психотест» атайын компьютердик комплекстин жардамы менен жүргүзүлөт. Толук көлөмдү психофизиологиялык жана функционалдык изилдөөлөрдү жүргүзүүдө функционалдык диагностика дарыгеринин иш жүктөмү 1 сменде 10 адамды түзүш керек. Текшерүүлүчү менен маекте бардык көрсөтмөлөр токтоо, ишмердик үн менен берилет. Сыналуучунун «түшүнүктүү» деген жообу дайыма эле тапшырмаларды кандай аткарыш керегин түшүнгөндүгүн билдире бербейт. Текшерүүлүчүлөр көп ирет сурагандан уялышат. Ушуга байланыштуу, нускаманы туура түшүнгөндүгүн караш керек. Изилдөө убагында текшерүүнүн жыйынтыктарна өзүнүн мамилесин мимика менен да, интонация менен да билдирүү болбойт.

136.Кызматка (окууга) талапкерлердин, кызматкерлердин кызмат боюнча орун которууда психофизиологиялык сапаттарын өлчөөдөн кийин, ПДБнын функционалдык диагностика дарыгери психофизиологиялык изилдөөнүн протоколун толтурат, анда анын психофизиологиялык сапаттары болжолдонгон кызмат орунуна жана дайындоо графанын талаптарына ылайык келгендиги жөнүнүндө жыйынтык көрсөтүлөт. Тобокелчилик факторлору болсо, кошумча текшерүүлөргө же саламаттык абалын коррекциялоого сунуштама берилет.

137.Психофизиологиялык изилдөөнүн баштапкы материалдары талапкердин комплекстүү психофизиологиялык текшерүү Протоколуна жайгаштырылат жана ПДБнын психологуна (психиатрына) анадан ары текшерүү процедурасын жүргүзүү жана талапкердин кесиптик психологиялык жарамдуулугун баалоо үчүн берилет.

138. Психологиялык изилдөө психофизиологиялык изилдөө аяктагандан кийин жүргүзүлөт.

139. Кызматка (окууга) талапкерлер, кызматкерлер кызмат боюнча орун которууда дайындоо графаларынын өзгөрүүлөрү менен психологиялык изилдөөлөрдөн өтөт.

140. Психологиялык изилдөөдөн өткөрүлбөгөндөр:

а) Өнөкөт оорунун курчуган белгилери болсо;

б) Алкоголдук жана наркотикалык мас болуу абалында же көрсөткүчтүү алкоголдук уулануу белгилери болсо;

141. Талапкердин аскер билетинде (каттоо жөнүндө күбөлүгүндө) аскер кызматына жарамдуулугуна чектөө жөнүндө жазылган учурларда, анын себебин табуу зарыл.

142. ПДБда психологиялык изилдөө кызматка (окууга) талапкерлерге жана кызматкерлерге кызмат боюнча орун которууда топтук жана жекелик формада жүргүзүлөт.

143.Топтук текшерүү ПДБнын психологу тарабынан текшерүүлүчүнүн психологиялык сапаттары жана жеке өзгөчөлүктөрү жөнүндө стандарттык маалыматтарды алуу максатында жүргүзүлөт жана №23 тиркемеде көрсөтүлгөн негизги психодиагностикалык методикаларды пайдалануу менен ишке ашат.

Анык эмес жыйынтыктарды алуу учурунда же топтук текшерүүдө талапкердин жүрүм-турумунда, ага кошумча инструктаж өткөрүү жана ошол күнү же жакынкы күнү кайрадан тестирлөө зарыл.

144. Топтук текшерүүдөн кийин жеке текшерүү жүргүзүлөт, анын жүрүшүндө психологиялык жашоо анамнези изилденет жана тесттик процедуранын көрсөткүчтөрү такталат, сыналуучунун эмоционалдык жана жүрүм-турумдук реакциясы бааланат анын кесиптик маанилүү сапаттары инсандык ачык психологиялык мүнөздөмө алуу үчүн, психикалык, психологиялык жана физиологиялык көнүп кете албасын табуу.

а) Жеке текшерүү негизги жана кошумча психодиагностикалык методдорун пайдалануу менен ПДБнын психологу (психиатры) тарабынан өзүнчө бөлмөдө түзүмдүк интервью формасында жүргүзүлөт;

б) Психофизиологиялык изилдөөлөрдүн баштапкы материалдары жана топтук психологиялык текшерүүнүн баштапкы материалдары менен таанышуудан кийин интервью башталат;

в) Түзүмдүк интервьюнун схемасы маектин жана байкоонун клиниклык методун, текшерүүдөн өтүүчүнүн өткөн жашоосун изилдөөнү жана келечек жашоосун баалоону карашы керек. Суроолордун тематикасы сөзсүз текшерүүдөн өтүүчүнүн жашоосундагы ар түрдүү мезгилдерди жана андагы шарттарды камтышы ;ар кандай кырдаалдарда өзүн алып жүрүүсү, колдонулган методдордо тандалган жоопторду эсепке алуу менен анализденет. Талапкердин өзүн жана өзүнүн кызыкчылыктарын элестетүүсү, укук коргоо ишмердүүлүгүн тандап алган себептери бааланат;

г) Маек куруу процессинде психологиялык изилдөөнүн протокулунда психологиялык жашоо анамнезинин өзгөчөлүктөрү (анамнезди психиатр чогултат жана протоколдо белгилейт), топтук текшерүүнүн маалыматтары, кошумча изилдөө методдорунун жыйынтыктары жана анын эмоционалдык жана жүрүм-турумдук реакцияларын байкоолору белгиленет.

145. Талапкерлердин интеллектуалдык жана социалдык-психологиялык мүнөздөмөлөрүн изилдөөдө төмөнкүлөргө көңүл бурулат:

а) оозеки речи (байланыштуу сүйлөөнүн жоктугу же кыйынчылыгы, сөздүк запастын аздыгы, көрсөткүчтүү кекечтик, жоопту туура айта албашы, жаргондук жана уят сөздөрдү пайдалануу;

б) жазуу речи (жөнөкөй жазуу ыкаларынын жоктугу, көптөгөн грамматикалык каталары, сүйлөмдүн түзүлүшүнүн бузулушу);

в) кабардар болуусу (математика, география, тарых,адабияттан жөнөкөй билиминин жоктугу,Кыргыз Республикасынын саясий түзмөктөрүн, өлкөдө жана чет өлкөдө болуп жаткан окуялардан кабардар болбошу);

г) кызыгуулары (жакыр багыт, алкоголду тез –тез пайдалануусу, психоактивдик каражаттарды колдонуу эпизоддору(наркотикалык заттарга оң тест чыкса, РНБга толук текшерүүдөн өтүүгө жана наркологдун корутундусун алуу үчүн жолдонмо берилет), селсаяктыкка жакын болсо, баш аламдуу жыныстык байланыштар, менменсинген жана реалдуу жашоо кызыкчылыктарынан алыста калуусу, дин секталарына мүчө болуусу);

д) жүрүм-турумдун жеткиликтүүлүгү жана сырткы келбети (жүрүм-турум жана сүйлөшүү ченемдерин билбөө же аларга кайдигерлиги, одонолук,тил табышпоо, эмоционалдык сууктугу, негизсиз жана көзөмөлсүз ачуулануу,ойсекелик, эркелик, назиктик, иретсиздик, кийимдеги жана чачтагы ыксыздык, криминалдык мазмундагы татуировканын, формалдык эмес топтордун белгилеринин болушу;

е) Мурунку ишмердүүлүгү (негизсиз жана тезден иш орунун которушу, эмгек жана окуу миграциясына сырттан доомат артуу);

ж) тапшыруу себептери (утилитардык жана өзүмчүл максаттары,өзүн-өзү ырастоо каалоосу, бийлик беделине ээ болуу, курал колдонууга умтулуу, коргоо табуу каалоосу);

з) өткөн жашоодогу көйгөйлөр, ага болгон мамилелер, көйгөйлөрдү чечүү ыкмалары(келише албастык), үй бүлөсүнө, туугандарына, мурунку ишкердүүлүгүнө кылган мамилеси (негизсиз,жакын туугандары жана кызматташтарына жагымсыз мамилеси).

146. Интервью табылган инсандык өзгөчөлүктөрүн, феномендерин жана параметрлерин эксперттик баалоо менен аяктайт.

147. Тобокелдик тобунун факторлору болсо, алар протоколдо көрсөтүлөт.

148.Талапкерлердин жүрүш-турушунун терс формлары көрүнгөн учурларда (социалдык аралыкты сактабагандыгы; ПДБнын, АДКнын кызматкерлерине себепсиз үн көтөрүүсү; ачууга алдыруусу, кыжырдануусу, ыйлактагандыгы, ачуулугу ж.б.) диагностикалык процедураларды өтүүдө, тесттик тапшырмаларды аткаруу убагында, текшерүүлүчү жөнүндө толук маалымат алуу үчүн жүргүзүлгөн маекте, жеке текшерүү өткөргөн психологко ал тууралуу кыскача жазуу түрүндө маалымат берилиши зарыл.

149. Кошумча методдор жана методикалык төмөнкү учурларда колдонулат:

а) талапкердин көрсөткөндөрү негизги методдор жана методикалар боюнча ченемдик талаптарга ылайык келбөөсү (ошону менен бирге туура эмес маалыматтарда);

б) маектешүүнүн жыйынтыктары талапкердин психикалык же функционалдык абалындагы чектөөнүн бардыгын божомолдоого мүмкүндүк берет, табылган жагымсыз психологиялык мүнөздөмөлөрдү же параметрлерди тактоо жана бекемдөө зарыл;

в) тигил же бул жеке-психологиялык сапаттарды максаттуу изилдөө зарыл;

г) зарыл убакта укук коргоо органынын кызматкеринен же кызматка кайра кабыл алынгандан акыркы жумуш (кызмат) орунунан кызматтык мүнөздөмө суралышы мүмкүн.

150. Сапаттуу жана эффективдүү тандап алууну камсыз кылуу үчүн психологдун (дарыгер-психиатрдын) иш жүктөмү бир күндө 8-10 адамды түзүшү керек, бирок 10дон ашык эмес.

151. ПДБнын корутундусу сунуш кылуу мүнөзгө ээ жана талапкердин жеке психологиялык жана психофизиологиялык сапаттарынын укук коргоо органдарындагы ишмердүүлүктүн негизги түрлөрүнө же билим берүү мекемелеринде окууга психологиялык жарамдуулук критерияларына ылайык келүү даражасы эсепке алынышы керек.

152. ПДБы «сунушталбайт» деген чечимди (божомолдонгон кызмат талаптарына жана укук коргоо органдарынын окуу мекемелеринде окууга минималдык ылайык келүүсү), Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарында кызмат кылуусуна же укук коргоо органдарынын билим берүү мекемелеринде окуусуна жеке өзгөчөлүктөрү ийгиликтүү кызмат өтөөгө талапкерлерге чыга алат.

-талапкердин узакка созулган натыйжалуу ишмердүүлүгү, сунушталбаган, эрежеге ылайык, функционалдык резервдин туруктуу психоэмоционалдык чамадан ашык жүктөмүнө, ал тургай кызматка деген жогорку түрткү болсо да;

-кызмат орунуна сунушталбаган талапкердин кызматтык ишмердүүлүгүндө көнүп кетүүсүнүн бузулусу, оору абалдары же штаттык кырдаалдарда жүрүм-турумунунчектен чыгуусу болуусу мүмкүн. Мындай инсандар, көпчүлүк учурларда психологиялык-педагогикалык жогорку көңүл бурууга муктаж болушат. Чечим 3 айдан эрте эмес убакта кайра каралышы мүмкүн.

Ошондой эле «сунушталбайт» деген чечим саналып өткөн инсандык өзгөчөлүктөрү бар андан ары кызмат кылууга же окууга күбөлөндүрүлүп жаткан кызматкерлерге чыгарылат.

153. «Кызматка--------------------катары жарамсыз» деген жыйынтык (окуу мекемелерине окууга тапшырганга)-(талаптарга ылайык келбейт), оорунун өнүгүп кетишинин жогорку мүмкүндүгү менен көрсөткүчтүү көнүп кетүүсү болбосо, кызматка деген начар түрткүсү, терс инсандык өзгөчөлүктөрү, жүрүм-турумдун жакыр жана көз каранды формалары, кесиптик маанилүү психологиялык жана психофизиологиялык сапаттардын төмөн деңгээли, функционалдык тутумдун төмөндөгөн резерви бар болгон талапкерлергк карата чыгарылат. Бул талапкердин көнүп кетпөө абалы кесиптик ишмердүүлүктүн кадимки шарттарында да өнүгүшү мүмкүн.

Татаал учурларда текшерүүлүчүнүн кесиптик жарамдуулугунун критерийлерин баалоодо чечим комиссиялык түрдө медициналык психологдун, дарыгер-психиатрдын, функционалдык диагностика дарыгердин, ПДБнын начальнигинин жана башка адистердин катышуусу менен кабыл алынат. Чечим 3 айдан эрте эмес убакта кайра каралышы мүмкүн.

154. «Укук коргоо органдарында кызмат өтөөгө жарамсыз» деген жыйынтык психологиялык патологиясы табылгандарга чыгарылат (чечимдин кайра кароо укугу жоктугу).

155. Корутундуда талапкердин психологиялык мүнөздөмөсү жана анын конкреттүү графалар боюнча кесиптик психологиялык жарамдуулугунун жыйынтыгы чагылдырылат.

156. Кызматкерлер үчүн корутунда табылган психиатриялык диагноздор, ошондой эле Оорулар тизмесине жана дене бойдун жетишсиздигине жараша чыгарылат.

АДКнын ПДБсынын корутундусу кайра кабыл алынгандар үчүн 6 айга жана укук коргоо органдарынын кызматкерлери үчүн 1 жылга жарактуу. Талапкер психологиялык текшерүүдөн ал убакытка чейин өткөн учурларда (бөлүмдөрдүн өзгөрүшү, аталган топтор, кызмат орун) анамнестик ошондой эле психодиагностикалык маалыматтарды изилдөө жана баяндоо менен жаңы протокол толтурулат. Анда мурдагы текшерүү протокулуна жөн эле шилтеме кылууга жол берилет.

157. Талапкердин кошумча текшерүүгө жана маек өткөрүүгө келбегенден бир ай өтсө текшерүү материалдары «кесиптик психологиялык жарамдуулугу жөнүндө корутунду чыгаруу мүмкүн эмес, себеби талапкердин текшерүүдөн, маектен кайра кошумча өтүүгө келбегендигине байланыштуу» деген белгилөө менен архивге өткөрүлөт. Протоколго ПДБнын психологу жана башка адиси күбөлөндүргөн, талапкер качан жана кандай текшерүү белгиленгени жана качан ал ага келбегендиги жөнүндө кыскача маалым кат тиркелет.

158. Талапкерге байланыштуу терс маалыматтар болсо, берилмелер маалым катта белгиленет жана ал келбесе же текшерүүдөн баш тарткан учурларда да протоколдо сакталат.

159.Кызматка (окууга) талапкерлердин, кызматкерлердин кызмат боюнча орун которууда ПДБдагы психофизиологиялык жана психологиялык изилдөө жыйынтыктары алфавиттик картада, ошондой эле текшерүүнүн жыйынтыктарын эсепке алуу Журналында белгиленет (же маалыматтардын электрондук базасында). ПДБнын бардык документациялары талапкерди изилдөө жыйынтыктары менен бекитилген тартипке убакытка ылайык сакталат.

9-глава ЦПДда психофизиологиялык жана психодиагностикалык текшерүүлөрдү өткөрүүгө

түшүндүрмө

160. I бөлүктө «Жашоонун психологиялык анамнези» төмөнкүлөр көрсөтүлөт:

1-пункт. «Тукум куучулук». Жакын туугандарындагы психикалык оорулар, суицид (өзүн өзү өлтүрүүгө аракет жасоо), аракечтик жана баңгичилик.

2-пункт. «ооруп айыккан оорулар (перенесенные заболевания)». Баш-мээ жаракаттары, нейроинфекциялар, психогения, оор кыйынчылык келтирген дене оорулары (соматикалык).

3-пункт. «Зыяндуу адаттар». Аракечтикке, тамеки чегүүгө берилүү, психоактивдүү заттарды колдонуу фактылары, көз каранды болуунун ар кандай түрлөрү (кумар оюндарына).

4-пункт. «Мектепке чейинки мезгил. Наристе курактагы тарбия берүү». Ата-энелери, энеси, атасы, өгөй энеси, өгөй атасы, чоң атасы, чоң апасы, башка туугандары тарабынан интернатта, балдар үйүндө; жазалар (болгон жок; кээде жана адилеттүү; көп учурда бирок адилеттүү; айрым учурларда негизсиз эле; дайыма негизсиз эле); тарбиянын түрлөрү (дайыма таасир этүүчү жана толук өз ара түшүнүшүүдө тактикалуу көзөмөл, жеке иштерине жана байланыштарына ашыкча эле кийлигишүү, жогорку талап коюучулук, тил алгычтык, ар кандай каалоолорун аткарууга умтулуу).

5-пункт. «Үй-бүлө тууралуу маалымат». Жакын туугандары. Кесиби жана акыркы иштеген жери, уюмдун аталышы, кызмат орду; ата-энелеринде никенин жана ажырашуунун бар экендиги, ажырашуунун себеби, никенин саны, ажырашуудан кийинки балдардын бар экендиги (аталаш же энелеш ага, карындаштар); үй-бүлөдө ата-энелердин ортосундагы өз ара мамилелер – толук бири-бирин түшүнүү, сейрек чыр-чатактар, дайыма болуучу чыр-чатактар; лидер ата, лидер эне, тең укуктуу.

6-пункт. «Билими, кызыкчылык чөйрөсү». Мектепте (орто) билим алуусу. Мектепке кирген жана аны аяктаган жылдары, бүткөн классынын саны; мектептеги жетишкендиги – төмөн, канааттандырарлык, жакшы, эң жакшы, эмне менен байланышкан; мугалимдер менен мамилеси – жакшы, жаңжалдуу, сый-урмат, сый-урмат жок, окутуунун авторитардык стили; катташуу чөйрөсү – жакын достору жок, мектептеги, жашаган жериндеги, секциялардагы жана ийримдердеги, коомдук уюмдардагы достору, досторунун саны, досторунун арасындагы социалдык көз карашы; чыр-чатактардын болуусу – узактыгы, кимдер менен болгон чыр-чатактар (классташтары, мугалиммдер, коңшу курбулары), себептери.

Атайын орто, орто техникалык, жогорку билими, аспирантура, адъюнктура. Окуган жылдары, окуу жайдын аталышы, адистиги, илимий наамы, жетишкендиги, тартиби, окуу жайдан окуудан чыгып калган фактылары (эгер чыгып калса).

Жашоо мезгилиндеги кызыккандары жана кызыгуулары: көркөм адабияттарды окуу, театр, живопись, музыка, коллекциялоо, туризм, аңчылык, балык уулоо, техника, үй буюмдары менен алектенүү, кино, спорттук мелдештерди, шоу көрүү, бий, курбулары менен кыймылдуу оюндарды ойноо, стол оюндары (шашки, домино, шахмат, лото, карта), спорт (спорттун түрү, сыйлыктары,канча мезгилге чейин), дискотека.

7-пункт. «Куралдуу күчтөрдөгү кызматынын өзгөчөлүктөрү». Кызмат өтөгөн эмес, сыйлыкка ээ болгон, кызматтагы өсүүсү, жеке сыйлыктары жана жазасы мааниге ээ болгон, эч нерсе менен өзгөчөлөнгөн эмес, жеке тартиптип бузуулары мааниге ээ болгон, бир нече жолу жаза алган, гауптвахтада болгон, даттанган, куралдуу кагылыштарга катышуусу, өз алдынча кетип калуусу, мушташкандары, бирге кызмат кылгандар, улук жетектөөчү курам жана наамы боюнча кичүүлөр менен болгон мамилеси.

8-пункт. «Үй-бүлөлүк абалы». Мурда болгон никелери – аялы бар, ажырашкан, бойдок, күйөөсү бар, үй-бүлөлүк турмуштун стажысы, никенин саны; аялынын (күйөөсүнүн) кесиби жана иштеген иши – адистиги, уюмдун аталышы; балдарынын саны, жынысы, жаш курагы.

9-пункт. «Эмгек ишмердиги, кесиптик, кызматтык багыттары». Уюмдун аталышы, иштеген жылдары, кызмат орду, алган жазалары, мурдагы иштеген жеринде болгон чыр-чатактар, иштеген ишин негизсиз же бат-баттан алмаштыруу.

161. Талапкерлерди тандоодо “сунушталган эмес” деген калыптоолор үчүн критерийлер:

- MMPI көрсөткүчтөрү (профилдин чокулары >70 Т балл).

а) К-дезадаптациянын астениялык тиби, депрессия шкаласынын төмөнкү деңгээли менен айкалышуудагы 2 (пессимистик), 7 (тынчсыздануучулук), 8 (индивидуалисттик) шкалалары боюнча басым жасоо;

б) изоляцияланган, ошондой эле каалаган айкалыштагы, айрыкча 7-шкала – дезадаптациянын гиперстеникалык тибинин төмөн жайгашкан учурундагы 4 (импульсивдүүлүк), 6 (ригиддүүлүк), 8 (индивидуалисттик), 9 (оптимисттик) шкалалары боюнча чокулар;

в) 9-шкала төмөн жайгашкан учурдагы 2 жана 4-шкалалар боюнча чокулар;

г) 70 Т балл деңгээлинде 7 жана 8-шкалалардын платосу жана эндогендик айгай – көбүрөөк;

д) MMPI профилинин 80 баллдан өйдөрөөк болгон бардык жогорулоолор;

е) кайра тестирлөөдөн өткөндөгү MMPI боюнча так эмес жыйынтыктар (эгерде L жана K шкалалары 70 Т баллдан ашпаса, F шкаласы 80 Т баллдан ашпаса, ал эми F-K индекси эркектер үчүн -18ден +4 чейин жана аялдар үчүн -23төн +8 чейин болсо тест так эмес деп эсептелет).

- Равен методикасы боюнча жыйынтыктары 36 балл (төмөндөтүлгөн интеллектуалдык деңгээл).

- айрыкча MMPI профилинин жетишпеген абалында дезадаптациянын болуусун болжолдоочу Люшердин түстүү тестинин көрсөткүчтөрү.

а) биринчи эки позицияда эки же андан ашык кошумча түстөрдүн (0,6,7) жайгашуусу же алардын негизги түстөр менен (айрыкча 7) айкалышуусу;

б) эки тандоонун ортосундагы маңыздуу терс динамика, б.а. биринчи позициялардагы 2-3 негизги түстөрдү жылдыруу;

в) айгайдын интенсивдүүлүгүнүн жогорку көрсөткүчү (5 же андан ашык илеп белгилеринин болуусу).

- мүнөздүн акцентуациясы.

- психосоматикалык и вегетативдик жабыркоолор:

а) нервдик-эмоционалдуу (вегетативдик) туруксуздук көрүнүшү;

б) толук нозологиялык көрүнүш жок болгон учурда нервдик-психикалык патологияны болжолдогон айрым психопатологиялык феномендердин болуусу;

в) психологиялык инфантилизм.

162. Анамнездин маалыматтары:

- психопатологиялык тукум куучулук, экстремалдуу кырдаалдарда невротикалык реакцияларга шыктуулук, алкоголду көп ичүү, ЧМТ, мурдагы суициддик аракеттери (бул учурда Кыргыз Республикасынын ССМ РЦПЗда текшерүү милдеттүү).

- Психикалык, эмоционалдык жана кара күч жүктөмдөрүнө төмөн адаптациялык мүмкүнчүлүктөр.

Андан тышкары, талапкердин ылдамдык жана эмоционалдык-эрктик сапаттарына жогорку талаптарды койгон айрым кызматтарга (ыкчам унаанын айдоочулары, АБПнын милиционерлери, мобилдик батальондун кызматкерлери) кара күчкө чыдамдуулугун, ылдамдыгын жана сырткы таасирлерге чара көрүү сапатын, көңүл бөлүү мүнөздөмөлөрүн, эмоционалдык туруктуулугун, нерв жана жүрөк-кан тамыр системасынын негизги касиеттери менен байланышкан башка сапаттарды өлчөөгө багытталган психологиялык тандоонун психодиагностикалык аспекти иштелип чыккан.

163. Өлчөнүүчү сапат колдонулган методдун (ыкманын) негизги көрсөткүчтөрү боюнча гана бааланат. Метод (ыкма) тарабынан сапатын мүнөздөй турган эки же андан көп бирдей параметтерлер өлчөнсө, протоколго алардын ичинен төмөнүрөөгүнүн баасы киргизилет.

164. Кошумча маалымат катарында сыналуучунун текшерүү жүргүзгөн учурдагы жүрүм-турумунун өзгөчөлүктөрү, анын денесиндеги тери өзгөрүүлөрү (ийненин тактары, тырык, татуировка) эсептелет.

II бөлүктө “Топтук жана жекече текшерүүдө аныкталган мүнөздөмөлөр” психолог же психиатр төмөндөгүлөрдү белгилейт:

1-пункт. «Сырткы келбети, жүрүм-туруму, сүйлөй алуу жөндөмдүүлүгү, изилдөө жол-жобосуна болгон мамиле», төмөндөгүлөр белгиленет:

- кийиминин, чачынын таза эместиги, ыксыз кооздолушу, мүнөздүү тырыктары, криминалдык мүнөздөгү татуировкалардын болуусу, теридеги башка өзгөрүүлөр, алакандардын гипергидрозу, ирмөөчтөрдүн, беттердин, колдордун манжаларынын тремору, шайкеш келбеген мимика жана пантомимика;

- ашыкча эмоциялар, оройлук, каардуулук, эксперт менен айтышкандык же өтө эле кошоматчылык, көшөкөрлүк, жасап сүйлөгөндүк, эмне кылса да өзүнө көңүл бурдурууга умтулгандык, ыгы жок ачык-айрымдык же тартынчаактык, элпектик, коркоктук, шамдагай эместик;

- сөз сүйлөөдөгү фонациянын жана артикуляциянын өзгөрүшү, ченемге ылайык келбеген лексиканы, криминалдык жаргонду колдонуу, сөз байлыгынын көлөмү;

- текшерилүүчүнүн изилдөө жол-жобосуна болгон мамилеси, жыйынтыктардын тууралыгы, белгиленүүчү жүрүм-турумдун себептери көрсөтүлөт.

2-пункт. «Интеллектуалдык чөйрө»

- баяндоодо системдүүлүктүн жоктугу, корутундулардын жана тыянактардын примитивдүүлүгү, сөздөрүндөгү карама-каршылык, ой-толгоолорунун чечкиндүүлүгү, макалдардын жана метафоралардын өтмө маанисин түшүнүүгө жөндөмсүздүгү, жай, тез, түз кабыл алуу, стандарттык эмес же ыксыз кооздоп жиберүүчү ой жүгүртүү.

3-пункт. «Эмоционалдык-эрктик чөйрө» төмөндөгүлөр көрсөтүлөт:

- төмөндөгөн фон, туруксуз маанай, маанайы чөгүңкү, көңүл коштук, эмоциялык кенебестик, мерездик, өзүн кармай албагандык, кызуу кандуулук, каардангандык, шаткөңүлдүк;

- чечкиндүү эместик, оомалык, тырышчаактык, демилгелей албастык, жогорку ишенимдүүлүк, көз карандылык, баш ийүүчүлүк.

4-пункт. «Кошумча изилдөөлөр» - кошумча методдордун жана методикалардын аталышын көрсөтүү керек, алардын жыйынтыктарын Комплекстүү психодиагностикалык текшерүүнүн протоколуна тиркөө керек.

5-пункт. «Нервдик-психикалык туруксуздук белгилери» - нервдик-психикалык туруксуздуктун (дезадаптациянын) болуусу же жоктугу жана мүнөзүнүн белгилери (инсандын тиби) көрсөтүлөт.

10-глава. Психикалык абалды изилдөө

Кызматка кайра алынып жаткандарды медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүүдө психиатрия жана наркология мекемелеринен текшерилгендигинин фактысын аныктоо үчүн бул мекемелерден маалымат милдеттүү түрдө талап кылынат.

Күбөлөндүрүүдөн өтүүчү жашаган жерин бат алмаштырган учурда, психоневрологиялык диспансерлерден акыркы беш жылдын аз эмес убакыттагы ага карата маалыматтарды суроо-талап кылуу зарыл, анткени психиатриялык диспансерлерде дарыланган психикалык жактан оорулуу адамдар жашаган жерин бат-бат алмаштыууга шыктуу.

Психиатриялык стационарда текшерүүдө болгондугу жөнүндө маалымат бар болгон учурда психиатриялык стационардан оорунун таржымалынан толук маалымат берген, кайда жана текшерүү жүргүзүлгөндүгү жөнүндө көчүрмө суроо-талап кылынат. психикалык оорудан айыккан кызматка кара кабыл алынып жаткандар укук коргоо органдарына кызматка жарамсыз деп табылат.

Психикалык оорунун же чекте турган абалдын диагнозу медициналык күбөлөндүрүү актысында, окуу жайына тапшырып жаткандын медициналык күбөлөндүрүү картасында текшерүүнүн жыйынтыгын толук жазуу менен негизделиши керек.

Укук коргоо органдарына кайра кабыл алынып жаткан адам психиатриялык күбөлөндүрүүдөн жана психодиагностикалык текшерүүдөн өтүүдөн баш тарткан учурда эксперттик токтом чыгарылбайт, анткени Психиатриялык жардам көрсөтүүнүн шарттары жана тартиби жөнүндө жобого ылайык психиатриялык күбөлөндүрүү күбөлөндүрүүчүнүн макулдугу менен гана жүргүзүлөт.

Кайра кабыл алынуучу жөнүндө маалыматтар аны медициналык күбөлөндүрүүгө жөнөткөн кадрдык аппаратка гана берилгендиктен, анда аныкталган психикалык оорунун диагнозу күбөлөндүрүүдөн өтүүчүнүн социалдык статусуна таасирин тийгизбейт. Бир гана катуу психоз аныкталган учурда, оорулуу медициналык көрсөткүчтөр боюнча тез стационарга алып барууга муктаж болгондо ал тууралуу маалыматтар саламаттык сактоонун жергиликтүү органдарына билдирилет. Кадрдык аппараттардын кызматкерлери алынган медициналык маалыматтарды кызматтык максаттар үчүн гана колдонушат жана оорунун белгиленген диагнозун күбөлөндүрүүчүгө, анын туугандарына жана кызматка эсепке алуу жөнүндө маселени чечүүгө тиешеси жок болгон адамдарга билдирүүгө укугу жок.

Психикалык оору жана чекте турган абал менен жабыркаган катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерди аскердик-дарыгердик психиатриялык экспертизадан өткөрүүдө аларды медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүү адистештирилген дарылоо мекемесинде стационардык текшерүүдөн өткөргөндөн кийин жүргүзүлөт. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин психиатриялык стационарда текшерүү жүргүзүүгө муктаждуулугу жөнүндө маселе документтин негизинде толтурулган, психиатриялык текшерүүнүн зарылдыгы жөнүндө күбөлөндүрүүчү расмий маалыматтар бар болгондо, консилиум: АДКнын психиатры менен укук коргоо органдарынын медициналык мекемесинин психиатры тарабынан (зарыл болгон учурларда аймактык саламаттык сактоо органдарынын психиатрлары тартылат) чечилет. Психиатриялык стационарга жөнөтүү жөнүндө маселени чечкенге чейин психодиагностикалык текшерүү жүргүзүлөт.

Психиатриялык стационарга жөнөтүлгөн катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерге, анда психикалык оорунун белгилеринин болгондугун көрсөткөн толук маалыматты камтыган кызматтык мүнөздөмө, ошондой эле укук коргоо органынын медициналык мекемесинин психиатр-дарыгеринин текшерүүсүнүн маалыматтарын жана дене ооруларынын болгондугу жөнүндө маалыматтарды камтыган амбулатордук картадан толук маалымат берүүчү көчүрмө толтурулат. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерге кызматтык мүнөздөмөлөргө укук коргоо органынын, кадрдык аппараттын жетекчилигинин колу коюлушу керек. Бул документтер күбөлөндүрүлүүчү текшерүүдөн өтүп жаткан дарылоо мекемелерине берилет, ал эми алардын көчүрмөлөрү медициналык күбөлөндүрүү актысына тиркелет. Стационардык текшерүү жүрүп жаткан мезгил ичинде АДКнын психиатр-дарыгери эксперттик маселелерди туура чечүү үчүн (кызмат өтөөнү улантууга жарамдуулугу, андан аркы эмгектик болжолун аныктоо ж.б.) стационардык дарыгерлери менен иш байланышын үзбөйт.

Стационардык текшерүүнүн жыйынтыктары диагноз кеңири баяндалган оорунун таржымалынан толук көчүрмө менен толтурулат, ал медициналык күбөлөндүрүү актысына тиркелет.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкер катуу психоз болгон учурда дарылоо үчүн аны психиатриялык стационарга жөнөтүү жөнүндө маселе күчүндөгү мыйзамдарга, Кыргыз Республикасынын Саламаттык сактоо министрлигинин буйруктарына жана нускамаларына ылайык чечилет. Көрсөтүлгөн адамдарга эксперттик чечим стационардык дарылоо аяктагандан кийин чыгарылат. Башка учурларда эксперттик маселелерди чечүү үчүн психиатриялык стационарга жөнөтүү күбөлөндүрүүдөн өтүүчүнүн макулдугу менен жүргүзүлөт. Стационарга жаткыруу маселелерин кадрдык аппарат жана күбөлөндүрүүдөн өтүүчү кызмат өтөп жаткан укук коргоо органынын жетекчилиги менен бирге чечүү керек.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкер стационардык текшерүүдөн баш тарткан учурда, ага медициналык күбөлөндүрүү амбулатордук текшерүүнүн жыйынтыктары боюнча жүргүзүлө тургандыгы түшүндүрүлөт. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин психиатриялык ооруканадан текшерүүдөн өтүүдөн баш тарткандыгы анын билдирмеси же АДКнын мүчөлөрүнүн жана кадрдык аппараттын өкүлүнүн колу коюла турган акт менен таризделет жана медициналык күбөлөндүрүү актысына тиркелет. Психикалык оору жана чекте турган абал менен жабыркаган катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерди амбулатордук медициналык күбөлөндүрүү учурунда психиатр-дарыгер тарабынан текшерүү өзгөчө кылдаттык менен жүргүзүлүшү керек. ЦПД бар болгон учурда күбөлөндүрүүдөн өтүүчү милдеттүү түрдө психодиагностикалык текшерүүдөн өтүшөт. Эксперттик чечим кабыл алына турган акыркы диагноз жергиликтүү саламаттык сактоо органдырынын (психиатриялык диспансердин, стационардын, клиниканын) жетектөөчү психиатр-адисинин кеңеш берүүчүлүк кароосу менен тастыкталышы керек. Кеңеш берүүчүлүк кароо жөнүндө медициналык күбөлөндүрүү актысына толук жазуу калтырылат.

Жобого

2-тикеме

Багытталган графасы – кызматка (окууга) талапкерлердин психикалык жана физикалык деңгээлине карата атайын талаптарды аныктаган иштеринин сыйымдуулугу, татаалдыгы жана күтүүсүздүгү боюнча Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын кесиптик ишмердүүлүктөрүн Кыргыз Республикасынын Өкүмөтүнүн токтомуна ылайык түрлөргө бөлүштүрүү.

БАГЫТТАЛГАН ГРАФАСЫ

I графа – криминалдык милиция кызматынын кызматчылары (КИББ, УККББ, ЫТБ, ТЧКОнун ыкчам өкүлдөрү), тергөө кызматы, БМЖККК, фельдъегерлик, ИТК, ошондой эле ПМБ кызматынын кызматкерелери (ЖКК, администрациялык практика боюнча тескөөчүлөр, МБ тескөөчүлөрү), МАККББ КБ тескөөчүлөрү (ачык асман алдында кызматта болбогон адамдарды кошпогондо), ККК (ККББ, МАЫӨ, ЖИТ, УКЖ, кабыл алуу-бөлүштүрүү, коштоо топтору), криминалдык башкармалыктын кызматкерлери. Укук коргоо органдарынын улук жана жогорку жетектөөчү курамы

II графа- Өзгөчө (ТЧКАО) жана атайын (АБП) багыттын кызматкерлери, аскерлешкен өрттөн коргоо отряддарынын жана бөлүктөрдүн кызматкерлери, ыкчам автомотоунаанын айдоочулары, ошондой эле ПМБнын кызматкерлери (МБ милиционерлери), ачык асман алдында кызмат өтөгөн МАККББнын КБнын милиционерлери, кинологиялык борбордун кызматкерлери,

III графа- чарбалык, медициналык, инженердик-техникалык, ыкчам-техникалык аппарттардын, мамлекеттик өрт көзөмөлдөөнүн, материалдык-техникалык жана аскердик камсыздоо аппараттарынын кызматкерлери, мугалимдер, ЖУАБ кызматкерлери, инспектордук, кадрдык, финансы-пландык аппараттардын кызматкерлери, МТББнын кызматкерлери.

ООРУУЛАРДЫН ЖАНА ФИЗИКАЛЫК ЖЕТИШСИЗДИКТЕРДИН

ЖҮГҮРТМӨСҮ

Берене

Ооруулардын жана физикалык жетишсиздиктердин аталыштары

I ГРАФА

II ГРАФА

III ГРАФА

Психикалык жактан жабыркоолор

Кем акылдык (акыл-эси өспөгөндүгүнүн бардык деңгээли) жана педогогикалык боштук.

жаңы кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

жаңы кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

жаңы кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

Эндогендик психоздор: шизофрения, шизотиптүү расстройства, өнөкөт бредовые расстройства и аффективдүү психоздор (анын ичинде циклотимиялар дагы)

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Органикалык психикалык жабыркоолор

а) айкын билинген туруктуу психикалык бузулууларда

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) азыраак билинген туруктуу психикалык бузулууларда

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

в) кыска убакыттагы оорунун жеңил көрүнүштөрүндө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

г) катуу оорудан кийин туруктуу компенсацияда же баш-мээсинин жабык травмасында

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуу

Экзогендик этиологиядагы симптоматикалык жана башка психикалык жабыркоолор

а) айкын билинген оорунун туруктуу көрүнүштөрүндө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) азыраак билинген, узак же кайталанган ооруунун көрүнүштөрүндө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

в) бир аз же олуттуу эмес билинген, созулуп кеткен астеникалык абалда

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

айыкканга чейин жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

айыкканга чейин жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

айыкканга чейин жарамсыз

г)кайра калыбына келүү менен аяктаган, жеңил жана кыска убакыттагы астеникалык абалда

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

кызматты улантууга жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

кызматты улантууга жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

кызматты улантууга жарамдуу

Инсандын жана жүрүм-турумунун спецификалык жана башка жабыркоолорунда:

а) айкын билинген, кайталануучу узак декомпенсацияларга же патологиялык реакцияларга ыкталган

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) азыраак билинген туруктуу эмес компенсация менен же компенсациялангандар

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамсыз,согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамсыз,согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамсыз,согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

Стресске байланыштуу невротикалык жана соматофортук жабыркоолор

а) айкын билинген ооруунун туруктуу көрүнүштөрүндө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) азыраак билинген, узак же кайталанган ооруунун көрүнүштөрүндө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече

аныкталат

в) азыраак билинген, кыска убакта ооруунун көрүнүштөрүндө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

айыкканга чейин жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

айыкканга чейин жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

айыкканга чейин жарамсыз

г) жеңил жана кыска убакта айыгып кетүү менен аяктаган ооруунун көрүнүштөрүндө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

кызматты улантууга жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

кызматты улантууга жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

кызматты улантууга жарамдуу

Психикалык жабыркоолор жана психоактивдүү заттарды колдонуудан келип чыккан жүрүм-турумдарында бузулуулар

а) психикалык жана жүрүм-турумундагы бузулуулар (зыян келтирип колдонуу, көз-карандылык синдрому, абстиненттүү абалдар, психоздор, амнестикалык синдром, резидуалдуу жабыркоолор).

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) психикалык жана жүрүм-турумундагы бузулуулар, курч интоксикация.

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

Нерв системасынын травмасынын кесепеттери жана ооруулар

Баш жана жүлүндүн кан-тамыр ооруулары:

а) функциялары кескин бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) функциялары бир аз бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече

аныкталат

в) функциялары кескин эмес бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

г) борбордук нерв системасынын органикалык жабырлануусунун белгилерисиз бир аз эстен тануусу болгондо

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече

аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Борбордук нерв системасынын демиелизациялоочу Воспалительные ооруулар, жалпы инфекцияда баш жана жүлүн мээсинин органикалык жабыркоолор, курч жана өнөкөт оорулар жана алардын кесепеттери:

а) функциялардын кескин бузулушу же убыт өткөн сайын күчөгөндө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) функцияларынын бир аз бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) функциялары анчалык эмес бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

г) функциялары бузулбастан айрым рассеянных органикалык белгилери менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан ары кызмат өтөөгө жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан ары кызмат өтөөгө жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан ары кызмат өтөөгө жарамдуу

Баш жана жүлүн травмаларынын кесепеттери:

а) функциялары тез бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) функциялары бир аз бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) функциялары анчалык эмес бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

г) травманын кесепетинен функциялары бузулбастан жеңил калдыктуу абалы менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

Тубаса аномалиялар (өсүүнүн кемтиктери), борбордук нерв системасынын өөрчүүчү органикалык оорулары, борбордук нерв системасынын органикалык тукумкуучулук-дегенеративдик оорулары жана булчуң-нерв оорулары:

а) функциялардын кескин бузулушу же убыт өткөн сайын күчөгөндө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) функциялары бир аз бузулушу менен же жай

прогресс жүрсө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) функциялары анчалык эмес бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Перифериялык нервдеринин травмасынын кесепеттери:

а) функциялардын кескин бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) функциялары бир аз бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) функциялары анчалык эмес бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

г) аякттардын функциялары бузулбастан, калдык абалы менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

Перифериялык нерв системасынын ооруулары жана алардын кесепеттери:

а) кескин бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) функциялары бир аз бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) функциялары анчалык эмес бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

г) функциялары бузулбастан, калдык абалы менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

Эпилепсия талма:

а) Тез тез эпилептикалык жыгылуулар болсо же психикалык жактан бузулуулар ачык билинип турса

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) кээ бирде же азыраак (титирөө же титиребестен) эпилептикалык жыгылууларда, талма болбогон учурда психикалык бузулууларсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилде аскердик кызматка жарамдуулугу согуштук мезгилде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Борбордук же перифериялык нерв системасынын убактылуу функционалдык бузулуулары:

Өнөкөт оруулардын курчушунан кийинки абалы, травмалар, жана аларды хирургиялык жол менен дарылоо.

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Ички органдардын ооруулары

Физикалык жактан жакшы өнүкпөгөн көрүнүштөгү инфантилизм (булчуң системасы жана тери астындагы май клетчаткалардын слабое өнүгүшү, төш клеткалары кууш, салмагы 45кг жана андан аз, боюю 150см кичине) же ой-жүгүртүүсү жетилген эмес, эмоционалдык-кайраты туруксуз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

Курч инфекциялык, паразитардык ооруларды жана убактылуу функционалдык бузулуулары бар интоксикацияларды кечирген кийин абалы

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

Дарылоого кыйын болгон өнөкөт инфекциялык оорулар (бруцеллез, өнөкөт дизентерия ж.б.)

а) функциялары кескин туруктуу бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде биринчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде биринчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде биринчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

б) функциялары бир аз бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Эндокриндик системалар жана зат алмашуу ооруулары:

а) функциялары кескин бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

б) функциялары бир аз бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) функциялары анчалык эмес бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Кан системаларынын ооруулары (анемиялар, агранулоцитоз, гемобластоздар, гемосаркома, лимфогрануломатоз, геморрагические диатездер ж.б.):

а) тез прогресстешкен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

б) кандын курамы анчалык эмес өзгөрүүлөр менен аз прогресстешкен жана убактысы менен кандын курамынын анча эмес өзгөөрүлөрү менен жайырак прогресстелген жана кээде курчуган периодическими обострениями

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) кроветворной системанын анчалык эмес өзгөрүүлөр менен аз прогресстешкен аз курчуган

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Экзогендик интоксикациянын курчуп же күчөп кетишинде жана анын таасиринде:

а) функциялары кескин бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) функциялары бир аз бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

айыкканга чейин жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

айыкканга чейин жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

айыкканга чейин жарамсыз

в) интоксикациянын курчуп же күчөп кетишинде жана анын таасиринде калдыгында, оорулуну госпиталдык дарылоо талап кылынбаса жана убактылуу функционалдык бузулуулар болсо

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Өпкөнүн, плевраныны көкүрөк лимфатикалык түйүндөрдүн туберкулезу:

а) туберкулездун активдүү прогресстелүүчү микобактериялардын чыгышы жана бөлүнүшү менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

б) туберкулездун микобактериялардын чыгышы жана бөлүнүшү менен активдүү

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) активдүү басаңдап бараткан

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

г) активдүү эмес, 3 жылдан ашык активдүүлүктүн белгилери жок болсо

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Өпкөнүн, дем алуу жолдорунун, плевралардын туберкулез эмес этиологоиялардын өнөкөт ооруулары, өсүүнүн кемтиктери, катуу ооруулардан кийин калдык көрүнүштөрүндө:

а) функциялары кескин бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) функциялары бир аз бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан сырткары кызматка жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан сырткары кызматка жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы жарамдуулган жекече аныктылат

в) функциялардын анча эмес бузулушу менен жана кээде курчуган

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызмат жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан ары кызмат жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан ары кызмат жарамдуу

г) оорулуну стацинардык дарылоо талап кылынбаса жана убактылуу функционалдык бузулуулар болсо, өнөкө оорулардын күчөшү же калдык көрүнүштөрүндө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Бронхиалдык астма:

а) ттез тез күчөгөн оор формаларында

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) орто деңгээлдеги оор формаларында

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) легкие формы с редкими обострениями

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Коронардык жана жалпы кан айлануунун бузуулары менен коштолгон жүрөктүн, перикарда, веналык артериялардын, клапандык аппараттын, аортанын жана өсүүнүн кемтик ооруулары,:

а) үчүнчү деңгээлинде

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) экинчи деңгээлинде

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

в) биринчи деңгээлинде

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызмат жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызмат жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызмат жарамдуу

г) коронардык жана жалпы кан айлануунун бузууларысыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Гипертоникалык ооруулар:

а) үчүнчү стадия

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) экинчи стадия

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) биринчи стадия

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

Нейроциркулятордуу дистония (гипертензивдүү, гипотензивдүү, кардиалдуу же аралаш тиби):

а) вегетативдик-кан тамырлардын жана жүрөк ритминин бузулуулары туруктуу кескин билингенде

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан сырткары кызматка жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан сырткары кызматка жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы жарамдуулган жекече аныктылат

б) бузулуулары туруктуу азыраак билингенде

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

айыкканга чейин жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

айыкканга чейин жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

айыкканга чейин жарамсыз

Ж үрөк кантамырлар системасынын курч ооруулары менен ооругандан кийинки абал, ошондой эле кан айлануунун жана жүрөк ритминин убактылуу мүнөздөгү бузулушу, ооруулуну стационардык дарылоо талап кылынбаса

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Ич көңдөйоргандарынын ооруулары:

а) тез тез рецидив берүүчү функциялардын кескин бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) орто деңгээлдеги оордуктагы функциялардын азырак бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышткары кызматка жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышткары кызматка жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышткары кызматка жарамдуулугу жекече аныкталат

в) функциялары бузулбастан жеңил өтүшү менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Бөйрөктүн дистрофикалык жана сезгенүүчү оорулары:

а) СКФ бир аз төмөндөшү менен, тяжелым снижением СКФ оор төмөндөшү жана терминалдуу ХПН

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) нефропатиянын белгилери, СКФ жеңил төмөндөшү жана нормалдуу СКФ

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) убакыт өткөн сайын өөрчүү менен функциялары бузулбастан

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Муун, булчуң, тарамыштардын инфекциялык, инфекциялык-аллергендик жана алмашуу-дистрофикалык жактан пайда болгон ооруулар:

а) туруктуу жана өзгөрүүлөрү билинген функциялары кескин бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) функциялары бир аз бузулушу менен

и тез тез өөрчүү менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

в) функциялары анча эмес бузулушу жана азырак күчөө менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

32.

Хирургиялык ооруулар

Теринин тырыктары:

а) көбүнчө билинген же кыймылга чектөө койгон, же кийимдерди, бут кийимдерди же шаймандарды кийүүгө тоскоолдук кылган

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) кыймылга азыраак чектөө койгон, же кийимдерди, бут кийимдерди же шаймандарды кийүүгө тоскоолдук кылган

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) кийимдерди, бут кийимдерди же шаймандарды кийүүгө азырак же анча эмес чектөө койгон

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Жаракат же травма алгандыгына байланыштуу жаракаттардын же оперативдик кийлигишүүлөрдүн:

а) фукциялары кескин бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) функциялары бир аз бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) функциялары анча эмес бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Жаракаттардын натыйжасы, тубаса дефекттер жана борбордук нерв системасында органикалык жабыркоолордун белгилерисиз баш сөөктүн өсүшүнүн аномалиялары:

а) баш сөөгүнүн ичинде башка заттын болушу, баш сөөгүндө жана негизинде 8 см² чоң болон пластикалык материал менен алмаштырылбаган дефект, же 20 см² чоң болон пластикалык материал менен алмаштырылбаган дефект

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) 8 см2 чейин алмаштырылбаган, же 20 см2 чейин сөөк менен же башка пластикалык материалдар менен алмаштырылган баш сөөктүн дефектилери

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Омурткалардын, өсүүнүн кемтиктери, ооруулардын жана жаракат алуулардын натыйжасындагы ооруулар:

а) тез прогресстелген же функциялары кескин бузулушу айкын билинген

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) туруктуу билиген же азырак фунциялардын бузулуш менен жай прогресстелген

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) функциялары кескин бузулушу айкын эмес билинген же объективдүү билдирүүлөрдө функциялары бузулбастан

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Өсүү кемтиктери, жаракаттан же ооруулар менен байланыштуу жамбаш сөөгүнүн формасынын өзгөрүүсү;

а) функциялы кескин бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) функциялары бир аз бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) функциялары анча эмес бузулган

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Сөөктөрдүн, муундардын, булчуңдардын, тарамыштардын жана суставдардын өнөкөт ооруулары:

а) тез тез курчуп туруучу же функциялары кескин бузулушу менен прогресстелген

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) азыраак курчуп туруучу же функциялары бир аз бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) функциялары анча эмес бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Жабыркоолордун натыйжасында сөөктөрдүн, муундардын, булчуңдардын, тарамыштардын жана суставдардын тубаса дефекттери

а) анатомиялык өзгөрүүсү айкын билинген функциялары көбүрөөк бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) туруктуу өзгөрүүлөрдө функциялары азыраак өзгөрүшү менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) азыраак билинген анча эмес бузулушу менен же функциялары бузулбаган

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

Кийимдерди жана бут кийимдерди кийүүдө же функияларды кыйындатуучу буттардын кыскаруусу же кыйшаюусу:

а) аяктардын 5 см ден көп кыскаруусу, функциялары кескин бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

б) аяктардын 5 см ден 2см ге көп кыскаруусу,функцияла ры азыраак бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

Функциялардын бузулушу менен манжалардын дефекттери жана кистилердин деформация :

а) өзгөчө даражада

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) азыраак даражада

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) анча эмес даражада

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

Бут манжалардын дефекттери:

а) эки буттагы манжалардын жоктугу же биригип калуусу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) азыраак даражада бут кийимдерди кийүүнү жана басууну кыйындатуучу буттардын манжаларынын кыйшайуусу, кыймылсыздыгы, жоктугу же биригип калуусу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) анча эмес даражада бут кийимдерди кийүүнү жана басууну кыйындатуучу буттардын манжаларынын кыйшайуусу, кыймылсыздыгы, жоктугу же биригип калуусу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Тамандын деформациясы:

а) өзгөчө даражада басууну кыйындатуучу кескин билинген анатомиялык өзгөрүүлөр менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

б) азыраак даражада басууну кыйындатуучу кескин билинген анатомиялык өзгөрүүлөр менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) анча эмес даражада басууну кыйындатуучу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Аяктардын бардык деңгээлинде жана ар түрдүү санда жоктугу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Залалдуу шишиктер:

а) толук алып салууга болбой турган же метастазалар менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) метастазасыз толугу менен алынгандан кийин натыйжасында

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

Залалсыз шишиктер:

а) органдардын жана системалардын, теринин жана тери алдындагы клетчаткалардын, сөөктөрдүн, тарамыштардын функцияларын кескин бузулушуна алып келген, формалык кийимдерди, шаймандарды жана стандарттык бут кийимдерди кийүүнү кыйындатуучу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

б) органдардын жана системалардын, теринин жана тери алдындагы клетчаткалардын, сөөктөрдүн, тарамыштардын функцияларын бузбаган, формалык кийимдерди, шаймандарды жана стандарттык бут кийимдерди кийүүнү кыйындатпаган

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Аортанын, перифериялык, артериалдык, веноздук жана лимфатикалык кан тамырлардын оорулары жана жабыркоонун натыйжалары:

а) кан айлануунун оор бузулушунда

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

б) кан айлануунун азыраак бузулушунда

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) кан айлануунун анча эмес бузулушунда

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

г) объективдүү белгилери болуп, кан айлануунун бузулушусуз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

Алаа, бел, операциядан кийинки ж.б.грыжалар

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Ичегинин түшүшү:

а) жеңил ыйынганда

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) физикалык жүктөмдө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

Өнөкөт парапроктит, эпителиалдык чычаң жолдору:

а) тез тез курчуучу, туруктуу же тез тез ачылуу свищтер менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

б) азыраак курчуучу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

Геморрой:

а) тез тез кан чыгуучу оор формада, экинчи аз кандуулук менен; геморроидалдык веналарда тромбоздорду тез тез рецидивдештирген, хирургиялык дарылоо менен айыкпаса.

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Сийдик чыгаруучу органдардын өсүүсүнүн начарлашынан келип чыккан ооруулар; поликистоз; нефроптоз; сийдик чыгаруучу жолдордун жана жыныс тык органдардын курч жана өнөкөт ооруулары; мочекаменная ооруулар (бөйрөктөгү, табарсыктагы, мочеточников, , предстательной железы таштар); сийдик чыгаруучу органдарына оперативдик кийлигишүүлөрдүн же жаракат алгандан кийинки натыйжалар:

а) функциялары кескин бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) функциялары бир аз бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) функциялары анча эмесбузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Өпкөдөн сырткары локализациядагы туберкулез:

а) активдүү жана туберкулездун микобактериялардын чыгышы жана бөлүнүшү менен прогрессивдүү түрү жана функциялардын кескин бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) активдүү, туберкулездун микобактериялары бөлүнбөстөн жана функциялардын бир аз бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

в) активдүү эмес же активдүүлүк белгилери жоголгондон кийин жакынкы 3 жылда функциялары анча эмес бузулушу менен же бузулуусуз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Түндө сийүүнү кармана албоо (жижиң)

кайрадан кабыл алынып жаткандар

айыкканга чейин жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

айыкканга чейин жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

айыкканга чейин жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Урук канатика веналарынын варикоздук кеңейүүсү:

Кан айлануудагы бузулууларга карабастан

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

Водянка оболочек яичка и семенного канатика:

а) басууну кыйындатуучу, кескин билинген

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

б) бир аз билинген

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Задержка яичек в брюшной полости или паховых каналах, эки тараптуу крипторхизм

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

Кулактардын жана жогорку дем алуу жолдорунун ооруулары

Өнөкөт ириң эпитимпанит

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

Өнөкөт ириң мезотимпанит

а) эки тараптуу же бир тараптуу, барабан көңдөйүндөгү грануляциялар менен коштолгон, өнөкөт гипертрофикалык ринит менен, өнөкөт декопенсацияланган тонзиллит менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

б) бир тараптуу, «а» пунктунда көрсөтүлгөн оорууларга коштобогон

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Отиттен кийин туруктуу калдыктуу көрүнүштөр (чоң тырык болуп өзгөрүүлөр, сращения в барабандуу көңдөйдүн жабышып калуусу, барабан перепонкасынын эки тараптуу же бир тараптуу перфорациясы)

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

Өнөкөт экзема, сырткы угуу жолунун, кулак раковинасынын же кулактын жанындагы жерлердин отомикозу, сырткы кулактын травмасынынын натыйжасында сырткы угуу жолунун ичкерип кетиши

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Вестибулярдык аппараттын функциясынын бузулушу:

а) туруктуу, меньердик ооруулардын симптомдору менен коштолуучу, вестибулярдык-вегетативдик бузулуулардын кескин билингендиги

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) туруктуу эмес, аз рецидив берүүчү, вестибулярдык-вегетативдик бузулуулардын бир аз билингендиги

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) вестибулярдык таасирлерге сезимтал туруктуу жана кескин билинген

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Дарылоо мекемелери, уюмдары же начар угуучу дудуктар дын билим берүү мекемелери тарабынан күбөлөндүрүлгөн эки кулагынан туруктуу толук дүлөйлүк же дүлөй дудуктук.

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

Угуунун төмөндөшү:

а) бир кулактын туруктуу толук укпай калышы , 2м аралыкта экинчи кулак менен шыбыраган речти кабыл алган, ошщондой эле эки кулактан тең туруктуу угуунун: шыбыраган реч кабыл алынбайт же 1м аралыкта кабыл алынат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

б) бир кулактын туруктуу толук укпай калышы , 2м ден 4 м чейин аралыкта экинчи кулак менен шыбыраган речти кабыл алган, ошщондой эле эки кулактан тең туруктуу угуунун: шыбыраган реч кабыл алынбайт же 1м ден 2 м чейин аралыкта кабыл алынат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

в) бир кулактын туруктуу толук укпай калышы, 4м алыс аралыкта экинчи кулак менен шыбыраган речти кабыл алган

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик кызмат өтөөгө жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик кызмат өтөөгө жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик кызмат өтөөгө жарамдуу

г) эки кулактын тең угуусу туруктуу начарлаган ар бир кулакка шыбыраган речти кабыл алуусу 2 м ден 4 м ге чейин аралыкта болсо

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

Кулактын барофункциялары же околоносовых пазух кескин туруктуу бузулуулар

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

Околоносовых пазух өнөкөт ооруулары:

а) полипоздук же мурун полипоздору болгондо ириң же жогорку дем алуу органдарында дистрофиянын белгилери кескин билиген

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

б) синуситтин жүрүшүндө жогоруда көрсөтүлгөндө менен коштолбогон полипоздуу же ириң

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

в) ириңсиз (катаралдуу, сероздуу, вазомотордуу ж.б.) синуситердин формалары, гайморовой пазухи кистасы

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

Сасык жыттуу мурун бүтүү (озена)

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Өнөкөт декомпенсированный (токсикалык-аллергиялык, оорлошкон) тонзиллит

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

Волчанка, туберкулез, жогорку дем алуу органдарынын же кулактын склеромасы

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

Речтин дефектилери:

а) дем алуунун бузулушу менен жана кескин невротикалык көрүнүш менен сүйлөө аппаратынын барын камтыган кекечтенүүнүн жогорку даражасы. Речти түшүнүксүз кылган чулдурлук

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

б) речти түшүнүксүз кылган бир аз кекечтик же чулдурлук

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Кулактын жана жогорку дем алуу органдарынын оорууларынын, катуу травманын натыйжасындагы абалда органдардын функциялары толук эмес калыбына келбегенде

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

Ооз көңдөйүнүн жана жаактардын оорулары

Тубаса жана кийин пайда болгон дефекттер, бет жаак областарынын органдарынын жана ткандарынын ооруулары:

а) дем алуу, жыт билүү, чайноо, шилекей бөлүп чыгаруу функцияларынын кескин бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) дем алуу, жыт билүү, чайноо, шилекей бөлүп чыгаруу функцияларынын бир аз бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

в) дем алуу, жыт билүү, чайноо, шилекей бөлүп чыгаруу функцияларынын анча эмес бузулушу менен

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

г) дем алуу, жыт билүү, чайноо, шилекей бөлүп чыгаруу функцияларынын объективдүү белгилерге ылайык бузулуусуз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

Адентия (биринчи, экинчи)

а) бир жаакта 10 жана андан көп тиштин жоктугу же аларды кийме протездер менен алмашуу, бир жаакта 8 азуу тишинин жоктугу, үстүңкү жаактын бир жактагы 4 азуу тишинин, астыңкы жаактын башка тарабынан 4 азуу тишинин жок болушу же аларды кийме протездер менен алмашуусу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

б) бир жаакта 4 жана андан көп тиштин жок болушу, же экинчи резца, клыка жана биринчи кичине азуу тиш катары менен жок болсоаларды кийме протездер менен алмаштырууга мүмкүн болбосо.

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

в) тиштин көптөгөн сезгенген кариестери

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу айыккандан кийин жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу айыккандан кийин жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу айыккандан кийин жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

Тиштин, парадонттун жана ооз көңдөйүнүн ооруулары:

а) пародонтит, оор даражадагы генерализацияланган пародонтоз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

б) пародонтит, орто даражадагы генерализацияланган пародонтоз пародонтит; стоматиттер, гингивиттер, хейлиттержана башка ооз көңдөйүнүн дарылоого жатпаган ооруулары

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

Органдардын толук эмес калыбына келиши менен бет жаак областарынын оорууларынын, операциялардын, катуу травмадан кийинки натыйжадагы абалда

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

Көздүн жана придатокторунун оорусу

Эгерде ал көрүүгө тоскоолодук жаратса же көздүн кыймылын чектесе, ирмөөчтөрдүн өз ара же көз чанагы менен биригип өсүүсү; көздүн дүүлүгүүсүн пайда кылган ирмөөчтөрдүн буралып өсүүсү же кирпиктердин көз чанагына карай өсүүсү; көздүн функциясынын бузулуусуна алып келген ирмөөчтөрдүн аңтарылып калуусу; көздүн сыртындагы теринин жабылышына тоскоолдук кылган чечкөздүк деформация же ирмөөчтөрдүн жетишсиздиги; туруктуу лагофтальм; үстүңкү ирмөөчтүн түшүүсү (птоз):

а) эки көздүн тең ирмөөчтөрүнүн жайгашуусундагы өтө байкалуучу кемчиликтери (птозаны эске албаганда)

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) эки көздүн тең үстүңкү ирмөөчтөрүнүн туруктуу аябай түшүүсү же бир көздөгү ирмөөчтөрдүн жайгашуусундагы башка өтө байкалуучу же эки көздө тең анча байкалбаган кемчиликтери

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

в) бир көздөгү үстүңкү ирмөөчтөрдүн туруктуу аябай түшүүсү же хирургиялык дарылоого көрсөткүчтөр жок болгон учурдагы бир көздөгү ирмөөчтөрдүн жайгашуусундагы башка анча байкалбаган кемчиликтери

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Өтө байкалган, бат козголуп туруучу өнөкөт жара сымал блефариттер, ошондой эле бүдүрлөрдүн гипертрофиясы жана былжыр ткандарынын инфильтрациясы коштолгон конъюнктивит:

а) стационарда дарылоо ийгиликсиз болгондон кийин

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) дарылоого болгон

кайрадан кабыл алынып жаткандар

айыкканга чейин жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

айыкканга чейин жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

айыкканга чейин жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

Бир же эки көздө тең жаш чыгуу жолдору ооругандын кесепетинен аябай жаш агуу:

а) дарылоого болбой турган

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) дарылана турган

кайрадан кабыл алынып жаткандар

айыкканга чейин жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

айыкканга чейин жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

айыкканга чейин жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

Көз чанагынын кыймылдаткыч нервдеринин туруктуу параличи:

а) туруктуу диплопия болгон учурда

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) диплопия жок болгон учурда. Көз чанагынын булчуңдарынын ачык көрүнгөн теңселме спазмы

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Көрүү функцияларын начарлаткан көз сыртынын сезгенүү же дегенеративдик мүнөздөгү жана көздүн айланасын чагылткан өнөкөт оорулары:

а) эки көздө тең өөрчүү агымы же бат-бат күчөгөндүк менен өтө байкалган оорулар

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) ошондой эле бир көздө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

в) эки же бир көздө анча байкалбаган, көп күчөбөгөн өөрчүбөгөн оорулар

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Спазм же аккомодациянын параличи

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Афакия:

а) эки көздө тең

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

б) бир көздө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

Көздө сезгенүү же дистрофиялык өзгөрүүлөргө алып келбеген, көздүн ичинде жайгашкан жат тело

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Глаукома:

а) эки көздө тең өөрчүгөн жана кийинки баскычтардагы

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) ошондой эле бир көздө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

в) баштапкы баскычында, преглаукома и гипертензия баскычында

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары кызматка жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары кызматка жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары кызматка жарамдуулугу жекече аныкталат

Каалаган этиологиядагы сечатканын катмарланышы:

а) эки көздө тең

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) бир көздө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары кызматка жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары кызматка жарамдуулугу жекече аныкталат

Көрүүнүн өөрчүгөн төмөндөшүндө каалаган этиологиянын көрүү нервинин атрофиясы:

а) эки көздө тең

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) бир көздө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

Көрүүнүн курчтугу төмөндөө в зависимости от стойких помутнений преломляющих сред же көз чанагынын туруктуу өзгөрүүсү, рефракциялардын аномалияларыжана башка себептери (травма, органикалык ооруулар ж.б.)

Коррекциялардын допустимые ченемдери түшүн дүрмөдөн көрсөтүлгөн:

а) көз чанагынын жоктугу, же бир көзгө азиз, же бир көзгө 0,09жана андан төмөн, экинчи көзгө караганда 0,3 жана андан төмөн же эки көзүнө 0,2 жана андан төмөн.

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

б) көз чанагынын жоктугу, же бир көзгө азиз, же бир көзгө 0,09 жана андан төмөн, экинчи көзгө караганда 0,4 жана андан чоң же эки көзүнө 0,3 төн 0,1 ге чейин.

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

в) бир көзүнүн көрүүсү 0,4, экинчисиники 0,3 төн 0,1.

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде биринчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде биринчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде биринчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

г) бир көзүнүн көрүүсү 0,1, экинчисиники 0,5 жана андан жогору.

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде биринчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде биринчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

Содружественное косоглазие

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

Өңдөрдү сезүүсү төмөндөшү:

дихромазия, аномалдуу А, В, С тибиндеги трихромазия.

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

Көрүү органдарынын убактылуу функционалдуу бузулуулар ьные, өнөкөт ооруулардын, травмалардын же оперативдик кийлигишүүдөн пайда болгон оорулар өөрчү кетиши

кайрадан кабыл алынып жаткандар

айыкканга чейин жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

айыкканга чейин жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

айыкканга чейин жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

айыкканга чейин жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

айыкканга чейин жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

айыкканга чейин жарамсыз

Тери жана жыныстык ооруулар

Теринин өнөкөт ооруулары:

а) жайылган формалары

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

б) чектелген формалары

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуулугу жекече аныкталат

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

Теринин ткандарынын диффуздуу ооруулары: дерматомиозит, системдүү кызыл волчанка, жайылган склеродермия

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Жайылган жана уячалаган плешивости жана витилиго

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Жайылган жана көбүрөөк билинген гиперкератоздор, дискератоздор, ошондой эле теринин башка предрактык абалы, рентген жана радиодерматиты. Фотодерматоздор

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

Теринин курч көп тараган , анын ичинде инфекциялык ооруулары (пиодермия, котур ж.б.), ошондой эле курч дерматоздор, жалпы тамактануунун , зат алмашуунун бузулушуна же нерв системасыныноорууларына (дерматиттер, токсикодермиялар, крапивница) көз каранды

кайрадан кабыл алынып жаткандар

айыкканга чейин жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

айыкканга чейин жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

айыкканга чейин жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

Лепра

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

Теринин жана анын придаткаларынын грибоктуу ооруулары (эпидермофития, руброфития, кандидозы, глубокие микозы, фавус, микроспория, трихофития, көптөгөн конглобатные акне).

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

Сифилис:

а) биринчи

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

б) экинчи

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

в)үчүнчү

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

г) көмүскө

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

дарыланууга тийиш

Аялдардын оорулары

Овариалдык-менструалдык функциялары бузулуусуз канааттандыраарлык жалпы физикалык өнүгүүдө жыныстык чөйрөдөгү инфантилизм

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

Жыныстык сферада заласыз шишиктер

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

100

Мочеполовые и кишечно-половые свищи

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

101

Аялдардын жыныстык органдарынын ылдыйлашы же сфинктердин бүтүндүгүн бузуу менен толук промежностун үзүлүшү

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

аскердик эсептен чыгаруу менен аскердик кызматка жарамсыз

102

Аялджардын жыныстык органдарынын ылдыйлашы

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

катардагы же катардан тышкары жарамдуулугу жекече аныкталат

103

Жыныс чөйрөсүндөгү функциялардын бузулуулары менен коштолгон матканын туура эмес орун алышы, (дарылоо бирикмелердин изилдөөлөрү боюнча)

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш мезгилинде биринчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

жарамдуулугу жекече аныкталат

104

Матканын жана анын придаткаларынын өнөкөт сезгенүүчү ооруулары

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш

мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш

мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш

мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

105

Матканын, матканын трубаларынын, жамбаш көдөйүнүн жана клетчаткалардын курч өнөкөт оорулары, матканын моюнчасынын эрозиялары, цервициттер, эндоцервициттер жана алардын айкалыштары

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан ары кызматын улантууга жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан ары кызматын улантууга жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамдуу

катардагы жана жетектөөчү курам

андан ары кызматын улантууга жарамдуу

106

Овариалдык-менструалдык функциялардын туруктуу бузулуулары (аменорея, меноррагия, метроррагия, гипоменоррея, альгодисменоррея)

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

андан аркы кызматка жарамдуу

107

Айкын вазмотордук реакциялар, канн тамырлардын спазмалары, артериялык басымдын өзгөрүшү, астеника сыяктуу присуптар, ичеги карындардын бузулуулары, дизурикалык көрүнүштөр, булчу, муун, сөөктөрдүн ооруутуу сезими менен коштолгон климакс

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш

мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш

мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

кайрадан кабыл алынып жаткандар

жарамсыз

катардагы жана жетектөөчү курам

тынчтык мезгилинде аскердик кызматка жарамсыз, согуш

мезгилинде экинчи даражадагы чектөө менен жарамдуу

Жобого

3-тиркеме

Оорулардын жана дене мүчүлүштүктөрүнүн тизмегинин айрым беренелерин колдонуу боюнча түшүндүрмө

Психикалык жабырлануу

1-берене. Бул беренеге акыл-эс жактан артта калган оорулуулардын бардык даражалары кирет. Маанилүү же айкын интеллектин кемчилиги боюнча кызматка жараксыз экендигин кайрадан Ооруулардын тизмесинин бардык графалары боюнча күбөлөндүрүлгөн болсо стационардык изилдөөсүз чечилсе болот.

Акыл-эс жактан артта калуунун жеңил формаларын сырткы окшош абалы менен дифференциялоо керек: педагогикалык чара көрүлбөгөндүгү,психикалык өнүгүүнүн жайлашы окутуу жана тарбиялоо кемчиликтеринен келип чыккандыгы, оорулуунун көрүнүп турган далайга созулган астенизациясы,катуу соматикалык оорулар менен жабыркагандыгы, ушул учурларда психологиялык өнүгүү жай болуп жана ой жүгүртүү жайлайт, эске тутум начарлайт, элегейлейт (элирүү), бала курагында пайда болгон психологиялык оорусу бар.

Ооруулар тизмесинин 16-беренесинде психологиялык инфантилизм каралат, психологиялык инфантилизм менен кызматка кайрадан кабыл алынгандар укук коргоо органдарында кызмат кылууга жараксыз деп табылат.

2-берене. Бул беренеде эндогендик ооруулар каралат. Дарылануу жана атайын медициналык мекемеде байкоодо болуу жөнүндө бекитилген медициналык документтери болсо кызматка кабыл алууда стационардык текшерүүдөн өтпөстөн эле жаран кызматка жарамдуу деп чечилет. Шизофрения диагнозун коюуда өтө этият болуш керек. Шизофренияга күмөн болгон бардык учурда сөзсүз стационардык текшерүү жогору квалификациялуу специалист-консультанттарды тартуу менен жүргүзүлөт, практика көрсөткөндөй шизофрениянын белгилерине мүнөздүн жана жүрүм-турумдун кээ бир түрлөрүн киргизишет, бирок ал учурда оорунун эч кандай негизи жок, тек гана ал адамдын жекече өзгөчөлүгү болот.

Кээ бир учурларда шизофрениянын белгилерине инфекциядан жана интоксикациядан пайда болгон психологиялык ишмердүүлүктүн бузулуусун туура эмес киргизишет, алар Ооруулар тизмесинин 4-беренесинде каралышы керек. Диагноз туура эмес коюулуп калбаш үчүн оорулуулардын соматикалык абалына жана лабораториялык текшерүүлөрүнө көбүрөөк көңүл буруу керек. Катардагы жана жетектөөчү курамдагылар биполярдык-аффективдик жабырлануу учурунда психологиялык ден соолугу чың бирок оорусу сейрек кармаган болсо, тынчтык убагында аскердик кызматка жараксыз, ал эми согуш убагында биринчи даражадагы чектелүү жарамдуу болуп эсептелет. Мындай учурларда ыкчам кызматтын кызматкерлерине ыкчам эмес кызматтарды сунушташ керек. Толук айыккан күндө да катардагы жана жетекчи курамдагы адамдарды АДКга сөзсүз жолдомо берүү керек.

3-берене. Бул беренеде психоздор жана башка психикалык жабыркагандар, адамдын жана жүрүм-турумунун өзгөрүшү, шарттуу майып болушу, баш мээнин дисфункциясы (жаракаттар, баш мээнин шишиктери, энцефалит, менингит, нейросифилис, сенилдик жана пресенилдик психоздор, кан тамырдык, дегенерациялуу, ж.б. баш мээнин органикалык ооруулары) каралат.

Күбөлөндүрүү стационардык текшерүүдөн жана дарылоодон кийин өткөрүлөт.

«а» пунктуна көпкө созулган көрүнүп турган психотикалык абалы, психологиялык жабырлануусу, туруктуу тез интеллектуалдык-мнестикалык бузулуусу көрүнгөн же инсанды психоорганикалык тибинин тез өзгөрүшү кирет.

«б» пунктуна жагымдуу созулган психотикалык абал кирет, белгилүү бузулуусу менен органикалык психосиндром, алты ай ичинде байкоодо болгон инсандын органикалык жабырлануусу, белгилүү бузулуусу, узакка созулган (стационарда 1 ай ийгиликсиз дарылануусу) же кайталанма астеникалык, цереброастеникалык, аффекттик, тынчсыздануу,обсессивдик-фобиялык, диссоциалдык, когнитивдик ж.б. бузулуулар кирет.

«в» пунктуна кыска мөөнөттүү психотикалык эмес жабырлануу, катуу оорудан же мээге зыян келүүдөн пайда болгон анча эмес көрсөткүчтүү астения кирет. Катуу жаракат алганда (6 айдан кем эмес) ооруу боюнча өргүүсү аяктагандан кийин сөзсүз кайра күбөлөндүрүүдөн өткөрүлөт. Эгерде көрсөтүлгөн пункта жабырлануучу толук айыгып чыкса же бул жабырлануулар акыркы жыл ичинде анамнезде көрсөтүлсө, анда корутунду « г» пункту боюнча чыгарылат.

«г» пунктуна (1 жылдан кем эмес) курч оорудан кийин же мээге зыян келүүдө психикалык жабырлануусу жана борбордук нерв системасында органикалык жабырланышы жок, функциясы бузулбаган чачыранды органикалык белгилердин бөлүгү кирет.

4-берене. Бул беренеде симптоматикалык психоздорду ж.б. жалпы инфекциялардан, уулануулардан психоактивдик каражаттарды колдонуудан чыккандан тышкаркы психикалык жабырланууну, ар кандай генездеги соматикалык ооруларды, ВИЧ-инфекциясы, ошондой эле физиологиялык бузулууларга байланышкан, РВ,ИИИ,КРТ таасири,ЭПМ булактары жана лазер нурдануунун башка себептери боюнча каралат.

Күбөлөндүрүүчүнү текшерүү учурунда БНС органикалык бузулуу көрүнүшүн же инсандык органикалык тип боюнча өзгөрүүсүн күбөлөндүрүү Оорулардын тизмесинин 3-беренесине ылайык өткөрүлөт.Изилдөө жана күбөлөндүрүү жыйынтыгы боюнча документтер психологиялык оорулардын өнүгүшүнө алып келген себебин көрсөтүп турат.

«а» пунктуна тез белгилүү клиникалык көрсөткүчтөрү менен же узакка созулган психотикалык абал кирет;

«б» пунктуна жагымдуу созулган психотикалык абал же психотикалык эмес жабырлануу, белгилүү убакка (3 айдан ашык) созулган астеникалык абал кирет;

«в» пунктуна орточо көрсөткүчтөрү бар узакка созулган (3 айга чейин) жугуштуу оорудан кийинки БНСнын органикалык жабырлануу көрүнүшү жок астеникалык абалы кирет. Оорусу боюнча эмгек өргүүсү же уруксаты бүткөндөн кийин кайрадан күбөлөндүрүүдөн өткөрүлөт;

«г» пунктуна катуу оорунун негизинде пайда болгон, жеңил жана аз убакытка созулган (2-3 жумага чейин) астения жана акыркы жылдын ичинде айыгуу менен бүткөн психикалык жабырлануу кирет, корутунду «г» пункту менен чыгарылат. Бул пунктка психикалык жабырлануулар беренесинде көрсөтүлгөн оору баянындагы нервдик-психикалык жагынан жана ички органдардын оорусу жоктор кирет. Бул психикалык жабырлануунун жакшы жыйынтыгы медициналык мекеменин текшерүүсү менен аныкталышы керек.

5-берене. Берене инсандык өзгөчө жабырлануусун, транзитордук инсандык жабырлануусун ж.б. инсандын жана жүрүм-турумунун жабырлануусун карайт.

Инсандын өзгөчө жабырлануусун диагностикалоо үчүн объективдүү чогултулган оору баяны жана дагы психиатриалык стационардын шартында көп тармактуу текшерүүлөр керек.

Өздүк иши, кызматтык жана медициналык мүнөздөмөлөрү менен таанышып чыккандан кийин кызматкерди күбөлөндүрүү стационарда өткөрүлөт.

«а» пунктуна тез көрсөткүчтүү инсандын бөтөнчө жабырлануусу кирет.

«б» пунктуна төмөнкүлөр кирет.

- инсандын орточо белгилүү формадагы жабырлануусу, аффектик бузулуусу, күч менен жулунуусу, вегетативдик каршылык көрсөтүүсү;

- инфантилдүү инсандын жабырлануусу;

- гендердик айырмачылыктын, сексуалдык артыкчылыктын бузулуусу;

Инсандык жана жүрүм-турумдук жабырлануу жана башка оорулар менен байланыштуу болуп, конкреттүү сырткы факторлордун себебине (жугуштуу оорулар, уулануулар, жаракатлар ж.б. менен) байланыштуу Ооруулар тизмесинин нервдик-психологиялык патологиясынын нозологиялык формаларына ылайык келген беренелери менен күбөлөндүрүлөт. Атайын орнотуу жүрүм учурлары тартипсиздигинен көрүнгөн, инсандык бардык патологиялык курамынан чыккан эмес, инсандык жабырлануунун белгилери катары бааланбайт.

6-берене. Берене реактивдүү психоздор, невротикалык, диссоциативдик жана соматоформдук, психогендик депрессиялык абалын жана таасирин, инсандын невротикалык өнүгүүсүн, инсандын өнөкөт постреактивдүү жеке өзгөрүүлөрүн, ошондой эле жаракаттан кийинки стресстик бузулууну карайт.

«а» пунктуна жыйынтыксыз (1 айдан кем эмес) стационардык дарылануу көпкө жана жагымсыз созулган реактивдүү психоз көпкө созулган реактивдүү абал, ошондой эле тез көрсөткүчтүү дарылоого болбогон невротикалык, диссоциативдик жана соматоформдук бузулуулар кирет.

«б» пунктуна орточо көрсөткүчтүү кайталанма жана узакка созулган невротикалык бузулуулар кирет, стационардык дарыланууга (40 күндөн кем эмес) карабастан оорунун көрүнүшү кармалып турат.

«в» пунктуна күбөлөндүрүү учурунда орточо көрсөткүчтүү аз убакка жагымдуу созулган невротикалык бузулуулар кирет.

«г» пунктуна көп эмес көрсөткүчтүү аз убакка созулган дарылоого мүмкүн болгон жана толук айыгып кетүүчү невротикалык бузулуулар кирет.

Эгерде кызматка кирип жаткан жарандын анамнезинде жеңил жана аз убакка созулган, өткөн жыл ичинде айыгып калыбына келген невротикалык бузулуусу болсо, корутунду учурдагы берененин «г» пункту боюнча чыгарылат.

Катардагы жана жетекчи курамдагы невротикалык бузулуу менен жабыркагандар керектүү дарылануу менен камсыз болууга, аларга карата профилактикалык иш-чаралар өтүлүүгө тийиш. Натыйжасыз дарылоодон жана өткөрүлгөн профилактикалык иш-чарадан кийин кызматты улантуу үчүн жарамдуулугу боюнча маселе жаралышы мүмкүн.

7-берене. Психоактивдүү заттар-табигый жана синтетикалык жактан келип чыккан бардык заттар, адамдын борбордук нерв системасына түздөн-түз таасир этип психофизиологиялык милдетин жана каршылыгын өзгөртөт (көңүл, акыл-эс, эс тутум, эмоция, жүрүм-турум, интеллектуалдык-мнестикалык милдеттер). Бул берене бир же бир нече психоактивдүү заттарды колдонуудан келип чыккан психологиялык бузулууларды карайт.

Күбөлөндүрүү атайын медициналык мекемеден (бөлүмдөн) текшерүүдөн өткөндөн кийин жүргүзүлөт.

«а» пунктуна өнөкөт алкоголдук психоздо, аракечтикте, баңгиликте жана токсикоманияда инсандын көрсөткүчтүү өзгөрүүсү, интеллектуалдык-мнестикалык бузулуусу кирет.

«б» пунктуна курч алкоголдук психоздо, аракечтикте, баңгиликте, токсикоманияда инсандын орточо көрсөткүчтүү өзгөрүүсү кирет.

Баңгилик, токсикомания, аракечтиктин баштапкы белгилеринде инсандык бузулуусу жок, бирок физикалык көз карандыктын реактивдүү өзгөрүү көрүнүшү билинет.

Баңги жана уулуу заттарды ашыкча колдонуу (психоактивдүү заттарды кайрадан колдонуу учурунда, көз каранды синдрому жок, бирок психикалык жана физикалык ден соолукка ачык зыяндуулук менен коштолот).

Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын билим берүү мекемелерине тапшыргандар бардык пункттар боюнча окууга тапшырганга жараксыз болушат.

Нерв системасынын оорулары жана жаракатдан кийин пайда болгон оорулар.

8-берене. Мээ жана жүлүндүн бардык ооруларын каралат: мээдеги кан айлануунун узакка созулган бузулуусу, мээни камсыз кылуунун начарлоосу, мээнин кан айлануусунун бузулушуна жана инсульттарга өтүүчү динамикалык бузулуулары (геморрагикалык жана ишемиялык), о.э. жүлүндүн кан айлануусунун бузулушу,ошонун негизинде ар түрдүү локализациянын ылайыктуу функцияларынын бузулушу.

«а» пунктуна инсульттун кайталануусу функциянын бузулуу даражасына карабастан, мээнин жана жүлүндүн кан айлануусунун катуу бузулуусу, о.э. өнөкөт мээ кан тамырынын жетишсиздигинин 3 этабы (гемиплегия, терең гемипарез, монопарез, сүйлөө речинин бузулушу, эс тутум, ой жүгүртүү, паркинсонизм көрүнүшү, эпилептиформ жамбаш органдарынын функциясынын бузулушу ж.б.) кирет.

«б» пунктуна кан айлануудан четтелген көптөгөн артериалдык аневризмдер; эмболизациядан кийинки артериовеналык мальформация, жасалма тромбирлөө же интроканалдык алып салуу, ишемиялык тип боюнча мээнин кан айлануусунун катуу бузулушунун жагымдуу созулушу, кан тамыр ооруларынын формалары орточо көрсөткүчтүү жагымдуу созулган, клиникалык көрүнүшү жок МКАКБ (ОНМК) кийин көптөгөн кистоздук-глиоздук дегенерациялар, мээнин ЭЭГ өзгөрүүсү жана башка МРТ өзгөрүүлөрү кирет. Бул беренеге дагы церебралдык атеросклероздогу өнөкөт мээ жетишсиздигинин 2 стадиясы кирет (алсыздык, баш оору, баш айлануу, уйкунун бузулушу, талма абалы, ишмердүүлүктүн начарлашы, эмоционалдык-эркин чөйрөнүнү бузулушу, каректин жарыкка начар каршылык көрсөтүүсү, пирамидалык симптомдор ж.б.). Бул пунктка дагы гипертоникалык оорунун 2 стадиясындагы мээнин кан айлануусунун бузулушу кирет, о.э. (1 жылда 3 жолу жана андан көп) мээнин кан айлануусунун туруктуу эмес бузулушу, буту-колунун жеңил кесип алуусунун жыйынтыгында жүлүндүн кан айлануусунун бузулушу.

Кээ бир учурларда, улук жана жогорку командалык кызматкерлерине иш ордун жан мүнөзүн эске алуу менен Оорулар тизмесинин 1 жана 2 графасы боюнча күбөлөндүрүлгөн жана бул тармакта чоң тажрыйбасы жана билими бар, жарамдуулук мөөнөтү чектелгендерге, «б» пункту боюнча кызматка бейпил убакта жарамдуу, согуш мезгилинде I даражадагы чектелүү жарамдуу деп таанууга уруксат берилет. Бул учурда кызматтык мүнөздөмө, диспансердик байкоо жүргүзүүнүн жана стационардык текшерүүнүн жыйынтыктары каралышы керек.

«в» пунктуна жалгыз артериалдык аневризмдер башсөөктүн ичинде клипирлөөдөн кийин же кан айлануудан баллонизациянын жардамы менен же жасалма тромбирлөө менен токтотуу, ошондой эле сейрек (1-2) кистоздук-глиоздук дегенерациянын мээнин ЭЭГдагы өзгөрүүсү ж.б. МРТдагы өзгөрүүсү, сейрек (1 жылда 2 ден ашык эмес) мээнин кан айлануусунун бузулушу, борбордук нерв системасы тарабынан бир калыпта эмес симптомдор менен коштолуп, 1 күн ичинде нерв системасынын функциясы бузулбастан өтүп кеткен оорулар кирет. Бул пунктка мээнин кан тамырларынын атеросклерозунун баштапкы формасы, биринчи даражадагы дисциркулятордук энцефалопатия, шакыйдын ар кандай формалары тез 3 жана андан көп жана узакка созулган бир күн жана андан көп талмалары менен, жүлүндөгү кан айлануунун бузулусунан келип чыккан оорулар кирет.

Кайталанган субарахноидалдык мээге кан куюлууда медициналык күбөлөндүрүү «а» жана «б» пунктары боюнча жүргүзүлөт.

Мээнин кан тамырларынын аневризмасында мээнин кан айлануусунун себеби болгон, катардагы жана жетектөөчү курамдагыларды күбөлөндүрүү нерв системасынын функциясынын жана мээнин кан айлануусунун бузулушунун көрсөткүч даражасына көз каранды болуп «а», «б» же «в» пунктары боюнча жүргүзүлөт.

Мээ кан тамырынын аневризминен операция болгондорду кызматка жарамдуулугун баалоодо операциянын радикалдуулугу, анын эффективдүүлүгү, операциядан кийинки баш сөөктүн зыян алганынын өлчөмү, бузулган функциялардын динамикасынын калыбына келүүсү эске алынат.

Мээ кан тамырынын аневризмин хирургиялык дарылоодон кийин, башка мээ же жүлүн кан тамырларынын начарлоосу боюнча катардагы жана жетектөөчү курамдагыларды күбөлөндүрүү оорулар тизмесинин 2 графасы менен ушул берененин «а» пункту боюнча корутунду чыгарылат, ал эми Оорулар тизмесинин 1,2 графасы боюнча күбөлөндүрүү-«а», «б» же «в» пунктары боюнча операциянын радикалдуулугу, анын эффектүүлүгү, операциядан кийинки баш сөөктүн зыян алганынын өлчөмү, бузулган функциялардын динамикасынын калыбына келүүсү жана жетекчилердин, бейтапкананын дарыгеринин оюн, күбөлөндүрүүчүнүн жашын эске алуу менен жүргүзүлөт. Баш сөөктүн зыян алуусу бар болсо Оорулар тизмесинин 34-беренесинин ылайыктуу пунктары колдонулат.

«в» пунктуна вегетативдик-кан тамырларынын дистониясы тез кайталануучу (1 айдын ичинде 1 жана андан көп) пароксизмдер, мээнин катуу кан аздуулугу менен көрүнгөн жөнөкөй жана калчылдама талма , документтер менен бекитилгендер кирет.

Мээнин кан айлануусунун жетишсиздигинин баштапкы көрсөткүчтөрү барлар ушул берененин «г» пункту боюнча күбөлөндүрүлөт.

Вегетативдик-кан тамырлардын бир калыпта эмес диагнозу төмөнкү учурларда гана коюлат, борбордук жана вегетативдик нерв системасынын бузулушу менен коштолгон, бирок максаттуу текшерүү башка ооруларды аныктабаса. Талмасы бар адамдар (кандай кармашына көз карандысыз) транспорт каражаттарын башкарууга, бийиктикте иштөөгө, кыймылда болгон механизмдердин жанында болууга жарамсыз.

Кызматка кайра алуу учурунда 5 жыл ичиндеги медициналык документациясы изилденет жана акыл-эсин жоготкон көрүнүш боюнча такталган документ болсо «в» пункту боюнча чечим чыгарылат.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кээде кармоочу церебралдык вегетативдик-кан тамырлардын дистониясы барлар кызматтан которулуп же четтетилсе, катардагы же катардагы эмес кызматка, кызматтын шарты жана мүнөзү жекече тартип менен эске алынып жарамдуу деп эсептелинет.

9-берене. Беренеге баштапкы жана кайталанма энцефалиттер, энцефаломиелиттер, менингиттер, мээнин жана жүлүндүн сезгенүү процесстери, метостатикалык жана карым-катнаш аркылуу пайда болгон (менингококктук менингит, сероздук менингит, полиомиелит, кене жана чиркей вирустук энцефалиттер, элегей склероз ж.б. ошондой эле кургак учуктан, сифилистен, кан ооруларынан, демиелинизирилген оорулардан нерв системасынын жабырлануусу ж.б.) оорулар кирет.

«а» пунктуна функциялардын тез бузулушу менен коштолгон нерв системасынын оор абалдагы оорулары. Шал же терең кесип алуу, көрсөткүчтүү паркинсонизм, арахноидит баштын кан басымынын тез көтөрүлүшү, көрүүнүн бузулушу менен оптикохиазмалдык арахноидит, миелит шал же терең кесип алуунун ж.б. негизинде пайда болгондор кирет. Бул пунктка жүлүн сухоткасы, өрчүгөн шал, Эрба сифилисттик жүлүн шалы, склероз дагы кирет.

«б» пунктуна оорулардын жай созулган өнөкөт формалары, даражасы боюнча борбордук нерв системасынын функциясынын бузулушу кызмат кылуу мүмүкүнчүлүгүн чектейт, бирок ал толук бошотулбайт (кайталанма энцефалиттин калдык көрүнүшү орточо көрсөткүчтөгү гемипарез булчуң күчүнүн азайыш формасында, булчуң тонусунун бир аз көтөрүлүшү, сүйлөөнүн, эс тутумдун, басыштын бузулушу менен коштолбогон, церебралдык арахноидит орточо көрсөткүчтөгү баштын кан басымынын көтөрүлүшү) кирет.

Кээ бир учурларда катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын ээлеген кызмат ордун жана кызмат мүнөзүн эске алуу менен Оорулардын тизмесинин 1 жана 2 графасы боюнча күбөлөндүрүүчүлөр, такталган кызмат мөөнөтү жок, «б» пункту боюнча бейкутчулук убакта катардагы эмес кызматка жарамдуу, согуш убакта биринчи даражадагы чектелүү жарамдуу деп чечим чыгарууга уруксат берилет.

Кызмат кылуу убагында кургак учук менен ооругандар учурдагы берененин «а» же «б» пункту боюнча күбөлөндүрүлөт.

«в» пунктуна нерв системасыныны бузулушунун калдык көрүнүшү органикалык белгилердин кээ бир түрлөрү, вегетативдик кан тамырдык бир калыпта эместиги менен шайкештиги жана невротикалык көрүнүш, церебралдык арахноидит баштын кан басымынын акырындап көтөрүлүшү кирет.

Катардагы жана жетекчи курамдагылардын катардагы же катардагы эмес кызматка жарамдуулугу бул берененин «в» пункту боюнча кызмат мүнөзүнө жана кызматтык милдеттерди аткаруу мүмкүнчүлүгүнө карай чечилет.

«г» пунктуна нерв системасынын бузулушунун кээ бир бир калыптагы органикалык белгилери бар, функциялардын бузулушу менен коштолбогон калдык көрүнүшү кирет (гипомимия, жеңил анизорефлексия, конвергенциянын жетишсиздиги ж.б.).

Укук коргоо органдарына кайрадан кызматка алууда, жарамдуулугун тактоодо ушул берененин «г» пункту боюнча оорунун көп убакка созулушун, оорудан кийинки убактысын, нервдик-психикалык функциянын бузулушунун бар экендигин же жоктугун алдыдагы кызматтын мүнөзүн эске алуу керек. Баш сөөктөгү гипертензиянын көрсөткүч синдромун баалоодо клиникалык көрүнүштөрү, көз чанагындагы бир калыптуу өзгөрүлөрү, ашказан системасынын кеңейүү даражасынын пневмоэнцефалографиялык, ЭХО ЭГ, КТ же МРТ изилдөөлөрү эсепке алынат.

10-берене. Жакынкы жана эчактан берки (эчактан бери пайда болгон кошумча оору деп, бир жыл бою же жаракат алгандан бери сакталган калдык көрүнүшүн же абалды айтабыз) мээ жана жүлүн жаракаты, борбордук нерв системасынын жаракатынан кийин кошумча оорунун пайда болушу, о.э. аба жардыруу толкунунун таасиринен жана башка сырткы факторлордун таасиринен жаракаттардын натыйжасы каралат радиациянын жогорулашы, температуранын түшүшү жана көтөрүлүшү, суунун же абанын басымынын жогорулашы жана түшүшү.

«а» пунктуна жаракат алгандын натыйжасында мээнин жана жүлүндүн фукциясынын катуу бузулушу (мээни кокустатып алуу, туруктуу шал оорусуна алып келет же терең кесип алуу жамбаш органдардын функциясынын бузулушуна, гематомиелия, субдуралдык гематома ж.у.с.) ошондой эле мээнин кабыгынын бузулушунун башталышы кирет (афазия, агнозия,апраксия ж.у.с.). Бул пунктка жаракаттын натыйжасында мээнин чел кабыгында оорунун өнүгүү процесси башталат (жаракатлык арахноидит), баштын кан басымынын тез көтөрүлүшү, ошондой эле кээ бир убакта тез-тез кайталануучу эс учун жоготуу (3 жана андан көп 1 жыл ичинде) сыяктуу жарат алгандан кийин ар кайсы убакта пайда болгон оорулар кирет.

«б» пунктуна симптомдору жана функциялардын бузулушу «а» пунктунда каралган көрсөткүчтүү даражага жетпеген, нерв системасынын жаракатынын натыйжасында пайда болгон оорулар кирет (кесип алууда колу-бутунун функциясынын чектелбегендиги; орточо көрсөткүчтүү каракуш мээнин бузулуусунун туруктуу эмес формасы басууда, нистагмада ж.б.көрүнүшү; жаракаттикалык арахноидитте орточо көрсөткүчтүү баштагы кан басымдын жогорлашы, кээде эпилептиформдук эс учун жоготуусу 1 жылда 3 жолудан кем эмес ж.у.с.).

Кээ бир учурларда жетекчи курамдагылар Оорулар тизмесинин 1жана 2 -графасы боюнча күбөлөндүрүлгөн жана бул тармакта чоң тажрыйбасы жана билими болсо, бирок кызматтык мөөнөтү белгиленген эмес болсо, «б» пункту боюнча катардагы эмес кызматка бейпил убакта жарамдуу, согуш мезгилинде I даражадагы чектелүү жарамдуу деп, ээлеген кызматтык ордун жана иш мүнөзүн эске алуу менен чечим чыгарууга уруксат берилет. Бул учурда кызматтык мүнөздөмө, диспансердик текшерүү жана стационарга жатып чыккандыгы жөнүндө маалымат эске алынат.

«в» пунктуна мээнин жана жүлүндүн жаракатлык жаракаттарынын натыйжасында неврологиялык статустун органикалык белгилери (мурун-ооз бырыштарынын бир аз асимметриясы жана анизорефлексия, сезимталдуулуктун жеңил бузулушу ж.б.) вегетативдик-кан тамырлардын бир калыпта эместиги менен айкалышып жана ар кандай невротикалык көрүнүштөрдүн түрү кирет.

Бул жакка дагы башсөөктүн сынганынын натыйжасында пайда болгон оорулар, функциялардын бузулушу жок жана бир аз баштын кан басымынын көтөрүлүшү менен жаракатлык арахноидити бар эски сыныктардын анчалык эмес калдык көрүнүшү кирет.

«г» пунктуна жаракатлардын натыйжасында, элегей органикалык белгилери бар жана борбордук нерв системасынын функцияларынын бузулушу жок, бир аз астенизациянын көрүнүшү бар оорулар кирет.

Кызматка кирип жаткан жарандардын анамнездеги акыркы 3 жыл ичиндеги башсөөк-мээ жаракаттары (медициналык кагаздар менен бекитилген) болсо же анын натыйжасында пайда болгон оорулар болсо, «г» пункту боюнча медициналык кагаздар менен текшерүүлөрдүн жыйынтыктарын о.э. психодиагностикалык текшерүүнүн жыйынтыктарын эске алуу менен изилденип, анан чечим чыгарылат.

Башсөөктүн же омурткалардын жаракаттары жана дефектери болсо 10-беренеден тышкары Оорулар тизмесинин 33 же 34-беренесинин ылайыктуу пунктары колдонулат.

Мээ же жүлүндөн катуу жаракат алгандарга Оорулар тизмесинин 15-беренеси боюнча күбөлөндүрүү жүргүзүлөт.

11-берене. Мээнин жана жүлүндүн айыгып кетүүчү шишиги, сирингомиелия, церебралдык дегенерация, Паркинсон оорусу ж.б. экстропирамидалык оорулары, балдардын церебралдык шал оорусу, туубаса аномалиялар (өнүгүү кемчилиги), борбордук нерв системасынын органикалык тукум кууган-дегенеративдик оорулары жана нервдик-булчуң оорулары каралат.

«а» пунктуна катуу туубаса аномалиясы (өнүгүү кемчилиги) бар жана тез прогрессивдик созулушу же функциянын тез бузулушу менен коштолгон нерв системасынын оорулары кирет (мээнин же жүлүндүн айыгып кетүүчү шишиги, трофиги тез көрсөткүчтүү бузулуусу менен сирингомиелия, каптал амиотрофикалык склероз, миастения, невралдык амиотрофия,Фридрейтин жүлүндүк атаксиясы,Пьер-Маринин каракуш мээ, миотониялар, миопатиялар ж.б.).

«б» пунктуна кирген оорулардын функцияларынын бузулушунда орточо даражадагы көрсөткүчү бар жана мүнөзү боюнча жай көп убакка созулуу менен (1-2 жыл) симптомдордун көбөйүшү (миопатиянын жай прогрессивдик формасы, булчуңдардын бир аз атрофиясы жана сезимталдыктын жеңил бузулушу бар сирингомиелиянын жай прогрессивдик формасы, башсөөктүн гипертензия синдрому менен краниостеноз).

Кээ бир учурларда катардагы жана жетекчи курамдагыларга Оорулар тизмесинин 1 жана 2-графасы боюнча күбөлөндүрүлгөн жана бул тармакта чоң тажрыйбасы жана билими болсо, бирок кызматтык мөөнөтү белгиленген эмес болсо, бул пункт боюнча катардагы эмес кызматка бейпил убакта жарамдуу, согуш мезгилинде I даражадагы чектелүү жарамдуу деп, ээлеген кызматтык ордун жана иш мүнөзүн эске алуу менен чечим чыгарууга уруксат берилет.

«в» пунктуна нерв системасынын өтө жай өрчүгөн, объективдүү белгилери анча чоң эмес даражада көрсөтүлгөн оорулар кирет (сирингомиелия сезимталдыктын тез эмес көрсөткүчтүү диссоциялык бузулушу, булчуңдун атрофиясы жок жана трофикалык бузулушу жок, оорунун симптомдору бир эле абалда узак убактан бери кармалат же өтө жайдан өрчүйт ж.у.с.). Бул пунктка дагы миотония кирет.

Мээдеги жана жүлүндөгү айыгып кетүүчү шишиктерди радикалдуу алып салуудан кийин күбөлөндүрүү ушул берененин «а», «б» же «в» пункттары боюнча функциянын бузулуу даражасына көз карандылыкта жүргүзүлөт.

12-берене. Краниалдык жана жүлүн нервдеринен алган жаракатлардан, жаракаттардан пайда болгон оорулар каралат.

«а» пунктуна нерв өзөгүнөн жана түйүндөрүнөн алган катуу жаракат жана жаракаттар, кыймылдын, сезимталдык чөйрөсүнүн же трофиктин тез көрсөткүчтүү бир калыптагы бузулушу (тез көрсөткүчтүү булчуң атрофиясы, ийин-4см бийик, билек-3см, сан-8см бийик, шыйрак-6см,контрактуралар, өнөкөт трофикалык жара, сезимталдуулуктун бузулушу ж.у.с.), ошондой эле жаракаттын натыйжасы, бир калыптагы оору синдромдору менен коштолгондор (каузалия, невринома, тез ооруну пайда кылган ж.б.) кирет.

«б» пунктуна перифериялык нервдердин жана түйүндөрдүн жаракаттарынын натыйжасында пайда болгон оорулар, топтолгон же өзүнчө булчуңдун кесилишинен негизги функция орточо бузулат. Бул пунктка бет нервинин негизги өзөгү жана чоң бутактарынын жаракаттарынан келип чыккан мимикалык булчуңдардын шалы дагы кирет.

«в» пунктуна перифериалык нервдердин жана түйүндүлөрдүн жаракаттарынын натыйжасында пайда болгон оорулар, буту-кол функциясы жабырланат, бирок тез даражада бузулбайт (бир лучевой жана чыканак нервинин жаракат алышы, муундарды бүгүү күчү азаят, ички флексия чектелет ж.у.с.).

«г» пунктуна нервдердин жаракаттарынын натыйжасында пайда болгон оорулар алардын функциялары толук калыбына келип, жеңил калдык абалы сезимталдыктын бир аз көрсөткүчтүү бузулушу жана булчуңдардын күчүнүн аздыгы, нервдерге доо кетиши, буту-колдун функциясын такыр чектебеген формалары кирет.

13-берене.Краниалдык жана жүлүн нервдеринин, өзөктөрдүн жана түйүндөрдүн сезгенүү оорулары, ошондой эле экинчи ирет алган жаракаттары, интоксикациядан, омурткадагы өзгөрүлөрдөн, жумшак эттерден ж.б. келип чыккандар каралат.

«а» пунктуна полиневриттен (полинейропатия), сезгенүү жана интоксикациялык плекситтерден, перифериялык нервдин шишиктеринин натыйжасында пайда болгон кыймылдын, сезимталдыктын, трофиктин тез көрсөткүчтүү бузулушу менен коштолгон оорулар кирет (Оорулар тизмесинин 12-беренесинин «а» пунктундагы түшүндүрмөнү кароо). Бул пунктка дагы көбүнчө 1 жылда 2 ден көп жолу рецидивдүү жана узак убакка (4-6 айга чейин) үзгүлтүксүз созулган радикулиттер, оор жана бир калыптагы оору синдромдору кыймылдын жана вегетативдик-трофикалык бузулуулары менен ошондой эле жыйынтыксыз амбулатордук жана стационардык дарылануудан кийинки плекситтер жана тройничный нервдин оор неврологиялык формалары кирет.

«б» пунктуна перифириялык нервдин жана түйүндөрүнүн оорулары, негизги функция орточо бузулат, бир калыптагы бет нервдеринин шалы, муундардын функцияларынын бузулушу, колдун көтөрүлүшүнүн чектелиши ж.у.с. кирет. Бул пунктка өнөкөт, рецидивдүү радикулиттер, плекситтер, невриттер кирет оорунун күчө мезгилинде тулку боюдун оор абалга келиши, нервдердин оорусунан ж.б. убактарда оорулууга үзгүлтүксүз 2-3 ай амбулатордук жана стационардык дарылануу керек.

«в» пунктуна перифериалдык нервдердин жана түйүндөрдүн оорулары, оорунун сейрек күчөшүнөн кыймыл, сезимталдык жана трофикалык бузулуулар, ошондой эле аз көрсөткүчтүү калдык абал, мурда оорунун күчөшүнөн, күбөлөндүрүүчүнүн колу-бутунун функциясы жана эмгекке жарамдуулугу чектелбейт, ошондой эле бир аз функционалдык бузулуулары бар, ийгиликтүү дарылоого мүмкүн болгон рефлектордук булчуң-тоникалык синдромдор кирет.

«г» пунктуна калдык абалы бар перифериялык нервдин оорулары кирет, сезимталдыктын, чоң эмес атрофиянын бир аз бузулушу же булчуң күчтөрдүн начарлашы, бул учурда буту-колдун функциясы бузулбайт жана калыбына келет.

Сөөк-булчуң системасынын жабырлануусу жана омурткадагы сөөктүн өзгөрүлөрү болсо, кыймыл-аракеттин кыйындашын жана перифериялык нерв системасы жагынан экинчи жолу бузулушун чакырат, бул учурда 13-беренеден тышкары Оорулар тизмесиндеги ылайыктуу беренелер колдонулат.

Перифериялык нерв системасынын оорулары бар, омурткадагы өзгөрүлөр менен байланышта б олгон бардык адамдар рентгенологиялык изилдөөдөн өтүүлөрү керек, оорунун мүнөзү, көрсөткүчү, даражасы жана патологиялык өзгөрүүлөрдүн локализациясы такталып баяндалат.

Омуртканын остеохондрозунун некорешковый көрүнүштөрү болсо, токтом 13 же 8-беренелеринин пункттары боюнча, оорунун көрсөткүчүнө, булчуң-тоникалдык симптомдоруна, вегетативдик-кан тамырдын же нейродистрофиялык өзгөрүлөрүнө байланыштуу чыгарылат.

14-берене. Эпилепсияны мээнин өнөкөт оорусу катары, генерализиялык же парциалдык эс учун жоготуулар, инсандын психикалык эквиваленттик же спецификалык өзгөрүүлөрү каралат.

Симптоматикалык эпилепсия бул беренеге карабайт. Бул учурда күбөлөндүрүү титиреме синдромдун өнүгүүшүнө алып келген оору боюнча жүргүзүлөт.

Эс учун жоготуу абалы бар экендиги дарыгерлер тарабынан тастыкталып, ошондой эле күбө болгондордун айтуусун көңүлгө алып, алар баяндаган эс учун жоготкон жана андан кийинки абалды эпилепсиялык эс учун жоготуу деп эсептегенге негиз берет. Ишенбөөчүлүк учурда жашаган жеринен, окуусунан, иш ордунан, кызмат ордунан сурамжылоо жүргүзүү керек.

Тез кайталануучу эс учун жоготуу (1 жылда 3 же андан көп жолу) же психикалык эквиваленттүү титиреме талма, ошондой эле психиканын прогрессивдүү бузулушунда күбөлөндүрүү психиатр менен чогуу жүргүзүлөт жана чечим «а» пункт боюнча чыгарылат.

Аз кармоочу талмалар (1 жылда 3төн аз жолу), титиремеси жок эквивалентсиз пароксизмдер ж.б., эпилепсияга мүнөздү психикалык өзгөрүүлөр, «б» пункту боюнча күбөлөндүрүүлөт.

Кызматка окууга кабыл алынып жаткан жарандын анамнезинде жок дегенде бир талмасы медициналык документацияда катталуу болсо же тынч турган абалда электроэнцефалограммасы же патологиялык өзгөрүүлөрдө функциянын жүктөлүшү пароксизмалдык активдүүлүк, жарымшардык аралык асимметриясы болсо, анда күбөлөндүрүү «б» пункту боюнча жүргүзүлөт.

Катардагы жана жетекчи курамдагылардын ар кандай мүнөздөгү (эпилепсиялык талма) мурдагы талма же начар көрсөткүчтүү жана сейрек болуучу аз талмалар, титиремеси жок пароксизмдер же көңүлдүн спецификалык бузулушунда кызматка жарамдуулугу стационардык текшерүүдөн кийин гана чыгарылат. Эпилепсиялык пароксизмдери барлар 1 жана 2 графа боюнча каралып, транспорт каражаттарын башкарууга, бийиктикте иштөөгө, кыймылдуу механизмдердин, оттун жана суунун жанында иштөөгө, ок атуучу куралдар менен кызмат өтөөгө, күнү-түнү күзөткө турууга, жашыруун документтер менен иштөөгө, 3 графа боюнча андан ары кызмат кылууга жарамдуулугу жекече каралат.

15-берене. Берене катуу инфекциялык, паразитардык жана башка оорулардан кийинки абалын, нерв системасынын ууланып жабырлануусун жана жаракатсын, ошондой эле мээнин же жүлүндүн катуу кан тамыр ооруларын карайт.

АДК корутундусунун негизинде кызматкерге оорусу боюнча өргүү катуу менингитте, кене энцефалиттин менингиалдык формасында, менингококтук инфекциянын генерализдик формаларында (менингит, менингоэнцефалит,менингококкцемия), полирадикулоневриттин аралашма формасында ж.у.с. астеникалык абалдын натыйжасында, дарылануу аяктагандан кийин жана санитарлангандан кийин берилет. Ликвор санациясынын менингококктук менингиттеги критериясы лимфоциттер 75 жана андан көп болсо цитозду 50 клеткадан азайтуу.

Оор эмес созулган оорулар жана алардын толук айыгуусунда кызматкерге кызматтык милдеттерин аткаруудан бошотуу керектиги жөнүндө корутунду чыгарылат.

Менингит, менингоэнцефалит оорулары менен ооруган жарандар кызматка кирип жатканда убактылуу кызматка жарамсыздыгын, эгер дарылануудан кийин 6 айга чейинки убакыт өтсө, айтуусу керек. Резидуалдык көрүнүштүн жоктугу же бир гана элегей органикалык белгилери болсо, функциянын бузулушу коштолбосо, кызматка кирип жаткан жарандар, Оорулар тизмесинин 9-беренесинин «г» пункту боюнча күбөлөндүрүлөт.

Жабык катуу жаракат алган жарандар, кызматка кирүүдө, жаракатнын оордугунан жана функциянын бузулуу көрсөткүчүнө байланыштуу 6 же 12 айга убактылуу кызматка жарамсыз деп табылат.

Ички органдардын оорулары

16-берене. Күбөлөндүрүүчүнүн тулку боюнун өнүгүшүнүн деңгээлинин корутундусу жеке кароодон кийин булчуң системасын, боюн жана салмагын, көкүрөгүнүн ченемин, сымбатын, жаш өзгөчөлүгүн эске алуу менен берилет.

Кызматка кайра кабыл алынгандар көкүрөк клетканын бир кыйла деформациясы менен же дене боюнун бөлүктөрүнүн ар түрдүү дефектери Оорулар тизмесинин ылайыктуу беренелери менен күбөлөндүрүлөт.

Беренеде психикалык инфантализмдин жеңил даражасынын тулку боюдун жетилбеген белгилери каралат. Психикалык инфантилизм жай көрсөткүчтүү....................акыл-эс жактан артта калуу, мүнөздүн патологиялык .......,бир калыптагы невротикалык реакциянын шыгы,

Психикалык инфантилизмде диагностикалык жана эксперттик бааны дарыгер-психиатр берет.

17-берене. Убактылуу функционалдык бузулуулары бар катуу инфекциялык,паразитардык оорулардын, уулануудан кийинки абалы, стационардык дарылануудан кийин оорулууда жалпы астенизация, күчтөн тайышы, тамактануусунун бузулушу каралат.

Кызматка кайра кабыл алынгандар, вирустук гепатит А менен ооругандар, боор функциясынын бузулушу жок болсо кызматка жарамдуу деп табылат, стационардык дарылануу бүткөндөн кийин 6 айдан эрте эмес. Вирустук гепатит А катуу формасы менен ооругандар, В, С, В+Д- стационардык дарылануудан 12 айдан эрте эмес клиникалык-лабораториялык нормалдуу көрсөткүчтөрү менен.

Кайрадан кызматка кабыл алынгандар, гепатиттин жогорудагы формалары менен ооругандар гепатит А катуу формасы, В, С, В+Д 1,2 графалар боюнча жараксыз, 3 графа боюнча жарамдуулугу жекече каралат.

Катардагы жана жетекчи курамдагы вирустук гепатит менен ооругандардын жарамдуулугу радиоактивдүү заттар менен ,нурлануунун иондолгон башка булактары менен, ракеталык отундун компоненттери жана башка жагымсыз шарттарда иштөө, боордун жана ашказан-ичегилердин трактысынын функцияларынын абалына көз каранды болуп жекече каралат.

Вирустук гепатит В нын австралиялык антигенин алып жүрүүчүлөрдүн клиникалык-лабораториялык жыйынтыктары жана боордун фукциясынын текшерүү көрсөткүчтөрү жакшы болсо, Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын окуу жайларына окууга тапшырууга, укук коргоо органдарына кызмат кылууга тоскоолдук болбойт. Вирустук гепатит С жана Д алып жүрүүчүлөрдү кайрадан кызматка кабыл алынганда жана окууга тапшырганда Оорулар тизмесинин бардык графалары боюнча жарамсыз деп табылат. Окууга тапшыргандардын боордун өнөкөт оорусунун билинбей жүрүшүн деталдык текшерүүдөн өткөрүү керек.

Укук коргоо органдарынын окуу жайларына окууга тапшыргандар вирустук гепатит А менен, келте оорусу, паратиф менен ооругандардын боордун жана ашказан-ичегилер трактысынын функцияларынын бузулушу жок болсо, стацонардык дарылануудан кийин 6 айдан эрте эмес убакта, окууга жарамдуу деп табылат. Ал эми вирустук гепатит В менен ооругандар – стационардык дарылануудан кийин 12 айдан эрте эмес убакта.

Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарына кайрадан кызматка кабыл алынгандардан жана окуу жайларга тапшыргандардан ВИЧ (СПИД) анализинин жыйынтыгы жаман чыкса, Оорулар тизмесинин бардык графасы боюнча жарамсыз деп табылат.

18-берене. Дарылоого оор болгон өнөкөт жугуштуу оорулардын рецидивдүү формалары каралат.

«а» пунктуна тез рецидивдүү бруцеллез жана толук дарылоого болбогон артриттер, функциялары катуу бузулуучу бруцеллездук негиздеги невриттер, тез рецидивдүү малерия, дарылоого оор болгон жана дизентерияны күчөтүүгө шыктуу оорулар кирет.

Бруцеллез көптөгөн органдарды жана бардык системаны жабырлантат, көпчүлүк убакта лимфа түйүндөрдү, жилик чучугун, көк боорду. Бузулуу бар болгон убакта кызматка жарамдуулугу жөнүндө токтом чыгарууда, алардын чектелиши эске алынат.

Бруцеллездун катуу формасы менен ооругандарга, дарылануудан бир жыл өткөндөн кийин гана кызматка жарамдуулугу тууралуу токтом чыгарылат.

Серологиялык же аллергиялык реакциялары Райта, Хеддельсон, Бюрне бар болсо, оорунун клиникалык көрсөткүчтөрү жок учурда кайра кызматка кабыл алынгандарга кызматка жарамсыз токтомун чыгарууга негиз жок.

Кызматка кайра кабыл алынгандарда келте оорусунун жана паратифтин бир калыптагы бактерияларды алып жүрүүчү козгоочусу, жана ошондой эле дизентерияныкы дагы болсо, анда алар ички иштер органдарында кызмат өтөөгө жарамсыз. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы келте оорусу менен ооругандарга убагы менен бактериологиялык контролдон өтүү бекитилет.

Катардагы жана жетекчи курамдагылар өнөкөт формадагы дизентерия жана бактерияларды алып жүрүүчүлөр «б» пункту боюнча ден соолугунун абалын жана эпидемиологиялык коопсуздугу камсыз болгон шарттарда аларды колдонуу мүмкүнчүлүгүн эске алуу менен кызматын улантууга жарамдуу деп табылышы мүмкүн.

Башка катуу жана өнөкөт жугуштуу жана паразитардык оорулары эхинококкоз, трихоцефалез, токсоплазмоз, геморрагиялык безгек ж.б. болсо, кайра кабыл алынгандар, дарылангандан кийин органдардын жана системалардын функцияларынын абалына карап кызматка жарамдуу деп табылат.

19-берене. Катардагы жана жетекчи курамдагыларды медициналык күбөлөндүрүү стационардык текшерүүдөн жана дарылануудан кийин жүргүзүлөт.

«а» пунктуна бир калыптагы бузулуунун чоң көрсөткүчү, түйүндүү жана диффуздук уулуу богоктун катуу формалары (дененин салмагынын баштапкы салмагынана 50 пайызга төмөндөшү, адинамия, көрсөткүчтүү экзофтальм, тынч турган мезгилде дем кыстыгуу, бир мүнөттө кан тамырдын 120 кагышы жана андан ашык, ритмдин ар түрдүү бузулушу, 1-2-даражадагы кан айлануунун жетишсиздиги, йоддун белоктор менен байланышы – 16-20мгл%, жалпы тиреотоксиндин деңгээли – 258-270,0 ммоль/л, 2 саатта йодду сиңирүү көрсөткүчү – 40 пайыздан ашык, 24 саатта – 51-90 пайыз, негизги алмашуу + 50 пайыз жана ашык), ошондой эле сахар диабетинин катуу формасы (ач карын гликемия 13,7 ммоль/л ашык, же 250 мгл%, углеводдук алмашууну толукташ үчүн күнүнө 60 бирдик инсулин жана андан ашык талап кылынат, ацетонурия, кетоз, бир калыптагы ретинопатия, ангиопатия, гломерулосклероз ) кирет. Бул пунктка ички секреция бездеринин бардык оорулары (бөйрөк үстүндөгү бездин, калкан бездин,паращитовиддик жана жыныстык бездердин гипофизасы) органдардын жана системалардын калыбына келбөөчү өзгөрүүлөрү менен, алардын функциясынын тез бузулушу менен, терапиядан эффекттин жок болушу жана май алмашуунун 4 даражадагы бузулушу карайт.

«б» пункту боюнча бир калыптагы орто көрсөткүчтүү бузулуу, ортоңку даражадагы эндокриндик органдардын оорулары менен шартталган, эгерде ылайыктуу дарылоодон өтпөсө, күбөлөндүрүүчүнүн эмгекке жарамдуулугу бир аз чектелет. Орто даражадагы тиреотоксикоздо эмоционалдык жана вегетативдик бузулулар, баштапкы салмагынан 20 пайызга салмактын төмөндөшү, кан тамырдын бир мүнөттө 120 кагышы 1 –даражадагы кан айлануунун жетишсиздиги менен, эмгекке жарамдуулуктун бир аз төмөндөшү, ЙББ (СБЙ) – 13-15 мгл%, жалпы тироксиндин деңгээли 245,1 -253,0 ммоль/л, негизги алмашуу +30 - +50 пайызы мүнөздүү. Сахар диабетинин ортоңку катуулугунда гликемия 13,7 ммоль/л (250мгль) ашык эмес, глюкозурия күнүнө 30 г, углеводдук алмашуунун толукталышы кантты түшүрүү дарыларды ичүү менен же күнүнө дайыма сакталган диетотерапияда 60 бирдик инсулинди саюу менен мүнөздүү. Анамнезде ацетонурия, кетоз, диабетикалык кома учурлары жок.

«в» пунктуна диффуздук уулуу богоктун жеңил кайра баштапкы калыбына келүүчү формасы, жеңил неврозго окшош симптоматикасы менен, дене-бойго күч келтирүүнүн түтүмдүүлүгүнүн төмөндөшү, бир мүнөттө кан тамырдын 100 чейин кагышы, салмактын баштапкыга караганда 10 пайызга төмөндөшү, ЙББ – 9-12 млг% кирет. Негизги алмашуу +30 пайыздан жогорулабайт,плазмадагы жалпы тироксиндин деңгээли 193,5-206,4 ммоль/л чейин тез өзгөрүп турат. Йодду сиңирүү көрсөткүчү 2 саатта-10-20 пайыз, 24 сааттан кийин – 39-65 пайыз. Бул пунктка кант диабетинин, бир күндүн ичинде гликемия 8,9 ммоль/л (160 млг) жогорулабаса жана диета менен калыбына келген, эмгекке жарамдуулугу сакталган формалары карайт. Кызматка кайра кабыл алынгандар алиментардык семирүүнүн биринчи даражасы (дененин ашыкча салмагы 10-29 пайыз) бардык графалар боюнча жана экинчи даражасы (дененин ашыкча салмагы 30-49 пайыз) Оорулар тизмесинин жана дене-бой жетишсиздигини 3 графасы боюнча ички иштер органдарында кызмат кылганга жарамдуу, ал эми 1 жана 2- графа боюнча кызматка жарамдуулугу жекече каралат. 3-даражадагы май алмашуунун бузулусу менен убактылуу жарамсыз деп табылат (6 айга чейин), 6 айдан кийин кайра күбөлөндүрүүдөн өтөт (НЖО 2 көрсөткүчүнө чейин салмактын төмөндөшү жана ЭКГ-изилдөөнүн жакшы көрсөткүчтөрү, курсактын ички көңдөйүндөгү органдардын УДИси, кандагы канттын курамы).

Катардагы жана жетекчи курамдагы 1-2-даражадагы семирүүсү болсо, кызматын андан ары улантууга жарамдуу.

3-даражадагы алиментардык семирүүдө (дененин ашыкча салмагы 50 пайыздан ашык) катардагы жана жетектөөчү курамдагыларды кайрадан кызматка кабыл алууда жарамдуулугу «в» пункту боюнча чыгарылат.

Семирүүнүн башка нерседен келип чыгуусунда кызматка жарамдуулугу негизги оорунун катуулугуна карай Оорулар тизмесинин ылайыктуу беренелери боюнча аныкталат.

Богок безинин диффуздук бир аз чоңоюшу, функциянын бузулусу жок болсо, анда укук коргоо органдарына кызматка кабыл алынганда жана Кыргыз Республикасынын укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшырууда тоскоол болбойт.

Дененин бийиктигинин жана салмагынын нормадагы жана тамактануунун бузулуусундагы катыштыгы

а) 18-25 жаш курагындагылар

Тамакта-нуунун жетишсиздиги	Тама		Бойдун жана салмактын нормалдуу катыштыгы			Жогорку тамактануу	I дара- жадагы семирүү	II дара- жадагы семирүү	III дара- жадагы семирүү	Iv дара-жадагы семирүү


(ИМТ -	(ИМТ -		(ИМТ -19,5-22,9)			(ИМТ -	(ИМТ -	(ИМТ -	(ИМТ -	(ИМТ -
аз	18,5-19,4)		Бой		Салмак	23,0-27,4)	27.5-29,9)	30,0-34,9)	35,0-39,9)	40,0
18,5)			см	м2	(кг)					ж/а ашык)
41,6	41,7	-43,7	150	2,25	43,8-51,7	51,8-61,7	61,8-67,4	67,5- 78,7	78,8- 89,9	90,0
42,1	42,2	-44,4	151	2,28	44,5-52,3	52,4- 62,6	62,7- 68,3	68,4- 79,7	79,8-91,1	91,2
42,7	42,8	-44,9	152	2,31	45,0-53,0	53,1- 63,4	63,5- 69,2	69,3- 80,8	80,9- 92,3	92,4
43,3	43,4	-45,5	153	2,34	45,6-53,7	53,8- 64,2	64,3- 70,1	70,2-81,8	81,9-93,5	93,6
43,8	43,9	-46,1	154	2,37	46,2-54,3	54,5- 65,1	65,2-71,0	71,1-82,9	83,0- 94,7	94,8
44,4	44,5	-46,7	155	2,40	46,8-55,1	55,2- 65,9	66,0-71,9	72,0- 83,9	84,0- 95,9	96,0
44,9	45,0	-47,3	156	2,43	47,4-55,8	55,9- 66,7	66,8- 72,8	72,9- 84,9	85,0- 97,1	97,2
45,5	45,6	-47,9	157	2,46	48,0-56,5	56,6- 67,6	67,7- 73,7	73,8- 86,0	86,1-98,3	98,4
46,1	46,2	-48,4	158	2,49	48,5-57,2	57,3- 68,4	68,5- 74,6	74,7- 87,1	87,2- 99,5	99,6
46,6	46,7	-49,0	159	2,52	49,1-57,9	58,0- 69,2	69,3- 75,5	75,6- 88,1	88,2-100,7	100,8
47,3	47,4	-49,8	160	2,56	49,9-58,8	58,9- 70,3	70,4- 76,7	76,8- 89,5	89,6-102,3	102,4
47,9	48,0	-50,4	161	2,59	50,5-59,5	59,6-71,1	71,2- 77,6	77,7- 90,6	90,7-103,5	103,6
48,5	48,6	-51,0	162	2,62	51,1-60,2	60,3-72,0	72,1-78,5	78,6-91,6	91,7-104,7	104,8
49,0	49,1	-51,5	163	2,65	51,6-60,9	61,0- 72,8	72,9- 79,4	79,5- 92,7	92,8-105,9	106,0
49,6	49,7	-52,2	164	2,68	52,3-61,5	61,6- 73,6	73,7- 80,3	80,4- 93,7	93,8-107,1	107,2
50,3	50,4	-52,9	165	2,72	53,0-62,5	62,6- 74,7	74,8- 81,5	81,6- 95,1	95,2-108,7	108,8
50,8	50,9	-53,5	166	2,75	53,6-63,2	63,3- 75,5	75,6- 82,4	82,5- 96,2	96,3-109,9	110,0
51,6	51,7	-54,1	167	2,78	54,2-63,8	63,9- 76,4	76,5- 83,3	83,4- 97,2	97,3-111,1	111,2
52,2	52,3	-54,9	168	2,82	55,0-64,8	64,9- 77,5	77,6- 84,5	84,6- 98,6	98,7-112,7	112,8
52,7	52,8	-55,5	169	2,85	55,6-65,5	65,6- 78,3	78,4- 85,4	85,5- 99,7	99,8-113,9	114,0
53,4	53,5	-56,2	170	2,89	56,3-66,4	66,5- 79,4	79,5- 86,6	86,7-101,1	101,2-115,5	115,6
54,0	54,1	-56,8	171	2,92	56,9-67,1	67,2- 80,2	80,3- 87,5	87,6-102,1	102,2-116,7	116,8
54,5	54,6	-57,4	172	2,95	57,5-67,7	67,8- 81,0	81,1- 88,4	88,5-103,2	103,3-117,9	118,0
55,3	55,4	-58,2	173	2,99	58,3-68,7	68,8- 82,1	82,2- 89,6	89,7-104,6	104,7-119,5	119,6
55,8	55,9	-58,8	174	3,02	58,9-69,4	69,5- 83,0	83,1-90,5	90,6-105,6	105,7-120,7	120,8
56,6	56,7	-59,6	175	3,06	59,7-70,3	70,4- 84,1	84,2-91,7	91,8-107,0	107,1-122,3	122,4
57,1	57,2	-60,1	176	3,09	60,2-71,0	71,1- 84,9	85,0-92,6	92,7-108,1	108,2-123,5	123,6
57,9	58,0	-60,9	177	3,13	61,0-71,9	72,0- 86,0	86,1-93,8	93,9-109,5	109,6-125,1	125,2
58,4	58,5	-61,5	178	3,16	61,6-72,6	72,7- 86,8	86,9- 94,7	94,8-110,5	110,6-126,3	126,4
59,2	59,3	-62,3	179	3,20	62,4-73,5	73,6- 87,9	88,0-95,9	96,0-111,9	112,0-127,9	128,0
59,9	60,0	-63,1	180	3,24	63,2-74,4	74,5- 89,0	89,1-97,1	97,2-113,3	113,4-129,5	129,6
60,5	60,6	-63,6	181	3,27	63,7-75,1	75,2- 89,8	89,9- 98,0	98,1-114,4	114,5-130,7	130,8
61,2	61,3	-64,4	182	3,31	64,5-76,0	76,1-90,9	91,0- 99,2	99,3-115,8	115,9-132,3	132,4
61,8	61,9	-65,0	183	3,34	65,1-76,7	76,8-91,8	91,9-100,1	100,2-116,8	116,9-133,5	133,6
62,5	62,6	-65,8	184	3,38	65,9-77,6	77,7- 92,9	93,0-101,3	101,4-118,2	118,3-135,1	135,2
63,3	63,4	-67,2	185	3,42	67,3-78,6	78,7- 94,0	94,1-102,5	102,6-119,6	119,7-136,7	136,8
63,8	63,9	-67,6	186	3,45	67,7-79,3	79,4- 94,8	94,9-103,4	103,5-120,7	120,8-137,9	138,0
64,5	64,6	-67,9	187	3,49	68,0-80,2	80,3- 95,9	96,0-104,6	104,7-122,1	122,2-139,5	139,6
65,3	65,4	-68,7	188	3,53	68,8-81,1	81,2- 97,0	97,1-105,8	105,9-123,5	123,6-141,1	141,2
66,0	66,1	-69,5	189	3,57	69,6-82,0	82,1- 98,1	98,2-107,0	107,1-124,9	125,0-142,7	142,8
66,8	66,9	-70,3	190	3,61	70,4-82,9	83,0- 99,2	99,3-108,2	108,3-126,3	126,4-144,3	!44,4
67,3	67,4	-70,9	191	3,64	71,0-83,6	83,7-100,0	100,1-109,1	109,2-127,3	127,4-145,5	145,6
68,1	68,2	-71,7	192	3,68	71,8-84,5	84,6-101,1	101,2-110,3	110,4-128,7	128,8-147,1	147,2
68,8	68,9	-72,4	193	3,72	72,5-85,5	85,6-102,2	102,3-111,5	111,6-130,1	130,2-148,7	148,8
69,5	69,6	-73,2	194	3,76	73,3-86,4	86,5-103,3	103,4-112,7	112,8-131,5	131,6-150,3	150,4
70,3	70,4	-74,0	195	3,80	74,1-87,3	87,4-104,4	104,5-113,9	114,0-132,9	133,0-151,9	152,0
71,0	71,1	-74,8	196	3,84	74,9-88,2	88,3-105,5	105,6-115,1	115,2-134,3	134,4-153,5	153,6
71,8	71,9	-75,5	197	3,88	75,6-89,2	89,3-106,6	106,7-116,3	116,4-135,7	135,8-155,1	155,2
72,5	72,6	-76,3	198	3,92	76,4-90,1	90,2-107,7	107,8-117,5	117,6-137,1	137,2-156,7	156,8
73,2	73,3	-77,1	199	3,96	77,2-91,0	91,1-108,8	108,9-118,7	118,8-138,5	138,6-158,3	158,4
74,0	74,1	-77,9	200	4,00	78,0-91,9	92,0-109,9	110,0-119,9	120,0-139,9	140,0-159,9	160,0

б) 26-45 жаш курагындагылар

Тамакта-нуунун жетиш-сиздиги	Тамактануунун төмөндүгү		Бойдун жана салмактын нормалдуу катыштыгы			Тамактануу-нун жогорлугу	I даражадагы семирүү	II даража-дагы семирүү	III даража-дагы семирүү	IV дара-жадагы семирүү


	(ИМТ -		(ИМТ - 19,5 -22,9)			(ИМТ -
(ИМТ-	19,0-19,9)		Бой		Салмагы	26,0-27,9)	(ИМТ-	(ИМТ-	(ИМТ-	(ИМТ-
аз			см	м2	(кг)		28,0-30,9)	31,0-35,9)	36,0-40,9)	41,0 ж/а
19,0)										ашык)
42,7	42,8	- 44,9	150	2,25	45,0-58,4	58,5- 62,9	63,0- 69,7	69,8- 80,8	80,9- 92,1	92,2
43,3	43,4	- 45,5	151	2,28	45,6- 59,0	59,1- 63,6	63,7- 70,5	70,6- 81,9	82,0- 93,4	93,5
43,9	44,0	- 46,1	152	2,31	46,2- 60,0	60,1- 64,6	64,7- 71,5	71,6- 82,9	83,0- 94,6	94,7
44,4	44,5	- 46,7	153	2,34	46,8- 60,7	60,8- 65,4	65,5- 72,4	72,5- 84,1	84,2- 95,8	95,9
45,0	45,1	-47,3	154	2,37	47,4-61,5	61,6-66,3	66,4- 73,4	73,5- 85,2	85,3- 97,1	97,2
45,6	45,7	- 47,9	155	2,40	48,0- 62,3	62,4- 67,1	67,2- 74,3	74,4- 86,3	86,4- 98,3	98,4
46,2	46,3	- 48,5	156	2,43	48,6- 63,1	63,2- 67,9	68,0- 75,2	75,3- 87,4	87,5- 99,5	99,6
46,7	46,8	- 49,1	157	2,46	49,2- 63,9	64,0- 68,8	68,9- 76,2	76,3- 88,5	88,6-100,8	100,9
47,3	47,4	- 49,7	158	2,49	49,8- 64,6	64,7-69,6	69,7- 77,1	77,2- 89,5	89,6-102,0	102,1
47,9	48,0	- 50,3	159	2,52	50,4- 65,4	65,5- 70,5	70,6- 78,0	78,1- 90,6	90,7-103,2	103,3
48,6	48,7	- 51,1	160	2,56	51,2- 66,5	66,6-71,6	71,7- 79,3	79,4- 92,1	92,2-104,9	105,0
49,2	49,3	- 51,7	161	2,59	51,8- 67,2	67,3- 72,4	72,5- 80,2	80,3- 93,1	93,2-106,1	106,2
49,8	49,9	- 52,3	162	2,62	52,4- 68,0	68,1- 73,3	73,4- 81,1	81,2- 94,2	94,3-107,3	107,4
50,3	50,4	- 52,9	163	2,65	53,0- 68,8	68,9- 74,1	74,2- 82,0	82,1- 95,3	95,4-108,5	108,6
50,9	51,0	- 53,5	164	2,68	53,6- 69,6	69,7- 74,9	75,0- 83,0	83,1- 96,4	96,5-109,8	109,9
51,7	51,8	- 54,3	165	2,72	54,4- 70,6	70,7- 76,1	76,2- 84,2	84,3- 97,8	97,9-1 11,4	111,5
52,2	52,3	- 54,9	166	2,75	55,0-71,4	71,5-76,9	77,0- 85,1	85,2- 98,9	99,0-112,7	112,8
52,8	52,9	- 55,5	167	2,78	55,6- 72,2	72,3- 77,7	77,8- 86,1	86,2-100,0	100,1-113,9	114,0
53,6	53,7	- 56,3	168	2,82	56,4- 73,2	73,3- 78,9	79,0- 87,3	87,4-101,4	101,5-115,5	115,6
54,1	54,2	- 56,9	169	2,85	57,0- 74,0	74,1- 79,7	79,8- 88,2	88,3-102,5	102,6-116,7	116,8
54,9	55,0	- 57,7	170	2,89	57,8- 75,0	75,1- 80,8	80,9- 89,5	89,6-103,9	104,0-118,4	118,5
55,5	55,6	- 58,3	171	2,92	58,4- 75,8	75,9-81,7	\81,8-90,4	90,5-105,0	105,1-119,6	119,7
56,0	56,1	-58,9	172	2,95	59,0- 76,0	76,1- 82,5	82,6-91,4	91,5-106,1	106,2-120,8	120,9
56,8	56,9	-59,7	173	2.99	59,8- 77,6	77,7- 83,6	83,7- 92,6	92,7-107,5	107,6-122,5	122,6
57,4	57,5	-60,3	174	3,02	60,4- 78,4	78,5- 84,5	84,6- 93,5	93,6-108,6	108,7-123,7	123,8
58,1	58,2	-61,1	175	3,06	61,2- 79,5	79,6- 85,6	85,7- 94,6	94,7-1 10,1	110,2-125,3	125,4
58,7	58,8	-61,7	176	3,09	61,8- 80,2	80,3- 86,4	86,5- 95,7	95,8-111,1	111,2-126,6	126,7
59,5	59,6	-62,5	177	3,13	62,6- 81,4	81,5- 87,5	87,6- 96,9	97,0-112,6	112,7-128,2	128,3
60,0	60,1	-63,1	178	3,16	63,2- 82,1	82,2- 88,4	88,5- 97,9	98,0-113,7	113,8-129,5	129,6
60,8	60,9	-63,9	179	3,20	64,0- 83,1	83,2- 89,5	89,6- 99,1	99,2-115,1	115,2-131,1	131,2
61,5	61,6	-64,7	180	3,24	64,8- 84,1	84,2-90,6	90,7-100,3	100,4-116,5	116,6-132,7	132,8
62,1	62,2	-65,3	181	3,27	65,4- 84,9	85,0-91,5	91,6-101,2	101,3-117,6	117,7-134,0	134,1
62,9	63,0	-66,1	182	3,31	66,2- 86,0	86,1-92,6	92,7-102,5	102,6-119,1	119,2-135,6	135,7
63,4	63,5	-66,7	183	3,34	66,8- 86,7	86,8- 93,4	93,5-103,4	103,5-120,1	120,2-136,8	136,9
64,2	64,3	-67,5	184	3,38	67,6- 87,8	87,9- 94,5	94,6-104,7	104,8-121,6	121,7-4 38,5	138,6
65,0	65,1	-68,3	185	3,42	68,4- 88,8	88,9- 95,7	95,8-105,9	106,0-123,0	123,1-140,1	140,2
65,5	65,6	-68,9	186	3,45	69,0- 89,6	89,7- 96,5	96,6-106,9	107,0-124,1	124,2-141,4	141,5
66,3	66,4	-69,7	187	3,49	69,8- 90,6	90,7- 97,6	97,7-108,1	108,2-125,5	125,6-143,0	143,1
67,1	67,2	-70,5	188	3,53	70,6- 91,7	91,8-98,7	98,8-109,3	109,4-127,0	127,1-144,6	144,7
67,8	67,9	-71,3	189	3,57	71,4- 92,7	92,8- 99,9	100,0-110,6	110,7-128,4	128,5-146,3	146,4
68,6	68,7	-72,1	190	3,61	72,2- 93,8	93,9-101,0	101,1-111,8	111,9-129,8	129,9-147,9	148,0
69,1	69,2	-72,7	191	3,64	72,8- 94,5	94,6-101,8	101,9-112,7	112,8-130,9	131,0-149,1	149,2
69,9	70,0	-73,5	192	3,68	73,6- 95,6	95,7-102,9	103,0-114,0	114,1-132,4	132,5-150,8	150,9
70,6	70,7	-74,3	193	3,72	74,4- 96,6	96,7-104,1	104,2-115,2	115,3-133,8	133,9-152,4	152,5
71,4	71,5	-75,1	194	3,76	75,2- 97,7	97,8-105,2	105,3-116,6	116,7-135,3	135,4-154,1	154,2
72,2	72,3	-75,9	195	3,80	76,0- 98,7	98,8-106,3	106,4-117,7	117,8-136,7	136,8-155,7	155,8
72,9	73,0	-76,7	196	3,84	76,8- 99,7	99,8-107,4	107,5-118,9	119,0-138,1	138,2-157,3	157,4
73,7	73,8	-77,5	197	3,88	77,6-100,8	100,9-108,5	108,6-120,2	120,3-139,6	139,7-159,0	159,1
74,5	74,6	-78,3	198	3,92	78,4-101,8	101,9-109,7	109,8-121,4	121,5-141,0	141,1-160,6	160,7
75,2	75,3	-79,1	199	3,96	79,2-102,9	103,0-110,8	110,9-122,7	122,8-142,5	142,6-162,3	162,4
76,0	76,1	-79,9	200	4,00	80,0-103,9	104,0-111,9	112,0-123,9	124,0-143,9	144,0-163,9	164,0

20-берене. Стационардык текшерүүдөн кийин аныкталган, кан жараткыч системанын оорулары каралат.

«а» пунктуна катуу жана өнөкөт лейкоздор, лимфогранулематоз, миелома оорусу, иммундук дефицит синдромуна ээ болгондор (СПИД) жана башка тез өрчүүчү кан оорулары жана кан жараткыч органдардын оорулары кирет, бул учурда күбөлөндүрүүчүнүн эмгекке жарамдуулугу жоголуп жана жүргүзүлгөн дарылануудан эффект болбогондугу көрүнөт.

Оорунун жайдан өрчүү учурунда, жүргүзүлгөн дарылануудан бир калыптагы эмес бирок жакшы эффект болгондо, эмгекке жарамдуулугу толук жоголбосо, катардагы жана жетекчи курамдагылардын жарамдуулугу жекече «б» пункту боюнча аныкталат.

Оорунун жайдан өрчүү учурунда, дарылануудан жакшы эффект болгондо, оорунун күчөшү бир жылда бир жолдон ашпаса жана эмгекке жарамдуулугу толук сакталса, кээ бир учурларда катардагы жана жетекчи курамдагылар «в» пункту боюнча катардагы эмес кызматка жарамдуу деп табылат.

Орто көрсөткүчтүү анемияда, лейкопенияда жана түрлүү этиологиядагы тромбоцитопенияда, шартталбаган кандын системалык ооруларында, тамактануусу азайып, эмгекке жарамдуулугу ылдыйлаган болсо, катардагы жана жетекчи курамдагыларга токтом «в» же «г» пунктары боюнча чыгарылат.

Кандын катуу системалык эмес ооруларынын калдык абалдары, ошондой эле орточо кайталанган анемия, лейкопения, тромбоцитопения болсо, КРдин укук коргоо органдарына кызматка кайрадан кабыл алынууга жана окуу жайларына тапшырууга жарамсыз. Туубаса жана кийин ээ болгон иммунодефициттик абалда кан жараткычтын жана башка органдардын патологиялык өзгөрүүлөрү менен коштолгон болсо, кызматка жарамдуулугу жабыркаган органдын (системанын) функциясынын бузулуу даражасына карата Оорулар тизмесинин ылайыктуу беренеси боюнча аныкталат. Иммунодефициттик абал кан сары суусунун иммуноглобулиндеринин лабораториялык изилдөөлөрдүн жыйынтыктары менен тастыкталат.

21-берене. Беренеге ракеталык отундун жана башка уулуу заттардын компоненттерине уулануу натыйжасы, электромагниттик талаанын катуу же өнөкөт таасири, ошондой эле нурлануу оорусу кирет. Медициналык күбөлөндүрүү госпиталдык дарылануу бүткөндөн кийин жүргүзүлөт.

Нурлануу оорусу менен ооруган катардагы жана жетектөөчү курамдагыларды медициналык күбөлөндүрүүдө перифериялык кан курамынын өзгөрүшү гана эмес жана башка оорулардын клиникалык көрүнүштөрү эске алынат. Катардагы жана жетекчи курамдагыларда 2- даражадагы нурлануу оорудан кийинки бир аз калдык көрүнүш, ал эми кайрадан кабыл алынгандарда 1- даражадагы болсо, анда «в» пунктуна карайт. Катуу нурлануу оорусу менен ооругандар эч кандай калдык абалы жок болсо, кызматын улантууга жарамдуу деп саналат, бирок радиоактивдүү заттар менен жана башка иондолгон нурлануу булактары менен оорудан кийин 1 жыл ичинде иштөөгө жарамсыз.

Тынчтык мезгилинде 25 бэр жана андан көп нурлануу алган, клиникалык белгилери бар, нурлануусу тастыкталган катардагы жана жетекчи курамдагылар радиоактивдүү заттар менен жана башка иондолгон нурлануу булактары менен иштөөгө жарамсыз деп табылат. Радиоактивдүү заттар менен жана башка иондолгон нурлануу булактары менен иштеген жана бир жылдык ченемден 5 эсе көп дозада нурлануу алган катардагы жана жетекчи курамдагылар стационардык текшерүүгө жөнөтүлөт. Катардагы жана жетекчи курамдагыларга АДКнын токтому төмөнкүдөй чыгарылат: «Оорулар тизмесинин 21-беренесинин «б» графасы боюнча – радиоактивдүү заттар менен жана башка иондолгон нурлануу булактары менен иштөөгө жарамсыз».

Электромагниттик талаанын 1 жана 2 даражадагы өнөкөт таасиринин синдромунун рецидивинде, оорунун жагымдуу созулушунда дагы, күбөлөндүрүүчү электромагниттик талаанын булактары менен иштөөгө жарамсыз деп табылат.

«в» пунктуна ар кандай уулуу-аллергиялык мүнөздөгү анафилактикалык формадагы дендирөө, сары суу оорусу жана дары-дармектик, химиялык аллергендерден пайда болгон оорулар, дарылоодон кийин оорулуунун жабыркаган органдары жана системалары толук калыбына келет. Катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын кызматтарын улантууга жарамдуулугу жеке дарылануудан кийин органдарынын жана системаларынын калыбына келүү даражасына карай аныкталат.

Уулуу-аллергиялык таасирден кийинки жагымсыз натыйжа учурунда аскердик кызматка жана адистиги боюнча кызматка жабыркаган органдардын жана системалардын (миокарда, муундар, кан тамырлар, кан ж.б.) функцияларына карата Оорулар тизмесинин ылайыктуу беренелери боюнча аныкталат.

22-берене. «а» пунктуна өпкө туберкулезунун бардык формалары жана көөдөн челинин эмпиемасы, көөдөн челинин туберкулезунун өнүгүү менен жүрүшүү, бузулуусу (көңдөй жара) бар жана бактериялардын туруктуу бөлүнүүсү; өпкөнүн тырык өзгөрүүлөрү жана өпкө жана орто керегенин көөдөн челинин эбинен таюусу, алардын функцияларынын бузулуусу жана дем алуу функциясынын бузулуусу; оперативдик кийлигишүүдөн кийин дем алуу функциясынын тез бузулушу (өпкө жетишсиздигинин 2-3 даражасы), ошондой эле кургак учук бронхадениттин фистулездук формасы жана бронхалардын кургак учуктук микобактериялардын бөлүнүүсү менен кургак учуктук жабыркаланышы, оперативдик кийлигишүүдөн кийинки бронха көөдөн челинин жара тешиги, бронхоскопикалык же рентгеноконтрастык изилдөөлөрдөн кийин коюлгандар кирет.

«б» пунктунда стационардык текшерүүнүн жыйынтыктарынан коюлган кургак учук микобактериясынын бөлүнүүсү жана бузулушу жок, орто көрсөткүчтүү клиникалык симптомдору бар же жок өпкөдөгү, көөдөн челиндеги жана көкүрөк ичиндеги лимфа түйүндөрдөгү кургак учуктун активдүү формалары, ошондой эле радикалдуу хирургиялык операциянын кесепетинен дем алуу функциясынын орто бузулушу каралат.

«в» пунктуна өпкөнүн, көөдөн челинин, көкүрөк ичиндеги лимфа түйүндөрдөгү активдүү тынчыган кургак учуктун активдүү белгилеринин жоголушу менен жана стационардык дарылануудан кийинки клиникалык-рентгенологиялык берилмелеринин туруктуу абалга келиши,хирургиялык кийлигишүүдөн кийинки клиникалык жыйынтыгы жакшы жана дем алуунун функциясынын бир аз бузулушу же бузулушу жок абалдар кирет.

«а», «б», «в» пунктары боюнча катардагы жана жетекчи курамдагылар стационардык дарылануудан кийин кургак учук санаторияларына дарылануусун улантууга жөнөтүлүшү мүмкүн.

«г» пунктуна активдүү эмес кургак учук өпкөдөгү бир калыптуу рентгенологиялык өзгөрүлөрү менен кальцинат, тяж, орто бөлүктүү шварт, көөдөн челиндеги ошондой эле ийгиликтүү антибактериялдык дарылануудан кийинки абал (катардагы жана жетекчи курамдагыларда-сегментардык резекциядан, кавернанын диатермокоагуляциясынан кийин) акыркы 3 жылда эч кандай оорунун клиникалык белгилери жок оорулар кирет.

Кызматка кайра кабыл алынгандар медициналык күбөлөндүрүүдө жана катардагы жана жетекчи курамдагылар көрсөтүлгөн мекемелерге кызмат кылууга которулууда сөзсүз түрдө туберкулинодиагностика өтүүлөрү керек. Кызматка кайра кабыл алынгандар жана катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын Манту реакциясы терс көрсөткүчтү болгондор вацинация алууга тийиш. БЦЖ жана поствакциналдык аллергия белгилери пайда болгондон кийин гана көрсөтүлгөн мекемелерде кызмат өтөөгө болот.

Өпкөдөгү же көкүрөк ичиндеги лимфа түйүндөрдөгү бирин-серин петрификаттардын кездешүүсү ички иштер органдарында кызмат кылууга, окууга тапшырууга жана өлкөбүздүн кайсы районуна болбосун кызмат өтөөгө жөнөтүүгө тоскоолдук боло албайт.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын «г» пункту боюнча өзгөрүүлөрү бар болсо, туберкулездук эмес санаторияларга жолдомо медициналык көрсөткүчтөрдүн жалпы негиздери боюнча берилет.

Туберкулездук этиологиядагы экссудативдик плевриттин диагнозу цитобиохимиялык, иммунологиялык (биологиялык) изилдөө методдору менен коюлат, көрсөтүлгөн абалда пункциондук биопсия алынат. Сөзсүз түрдө бронхоскопиялык текшерүү жүргүзүлөт. Кургак плевриттердин туберкулездук этиологиясы туберкулинодиагностика методу менен, сынап байкоочу дарылоо жана лабораториялык текшерүүлөрдүн динамикасы менен далилдениши керек. Туберкулездук этиологиянын экссудативдик плевритти менен ооругандан кийин калдык көрүнүштөрү бар, бирок стационардык дарыланууну талап кылбаган учурда, кайрадан кызматка кабыл алынгандардын жарамсыздыгы, катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын катардагы же катардагы эмес кызматка жарамдуулугу жекече аныкталат. Туберкулездук этиологиянын плеврит оорусу менен 3 жыл мурун ооруп айыккандарды медициналык күбөлөндүрүү дем алуу органдарынын функциясынын бузулуу даражасына карай жүргүзүлөт.

Катардагы жана жетекчи курамдагылар стационардык дарылануудан кийин туберкулездук санаторияларга дарылануусун улантууга жөнөтүлүшү мүмкүн. Санаториялык дарылануусу бүткөндөн кийин алардын кызматка жарамдуулугу дарылануунун жыйынтыгына жана дем алуу органдарынын функциясынын абалына карай аныкталат.

23-берене. «а» пунктуна өнөкөт оорулар, бронхо-өпкө аппаратынын өнүгүүсүнүн кемчилиги жана плевр сырткы дем алуу функциясынын тез бузулуусу менен, өпкө жүрөктүн өнөкөтү жана эмгекке жарамдуулуктун бир топ жок болушу кирет.

«б» пунктуна сырткы дем алуу функциясынын орто бузулуусу менен бронхо-өпкө аппаратынын өнөкөт оорулары кирет. Өнөкөт пневманиянын 2 даражасында, өпкөнүн эмфиземиясы бар же жок өнөкөт диффуздук бронхитте, оорунун сейрек кайталанышы менен созулганда (бир жылда бир жолудан көп эмес), катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын кызматка жарамдуулугу жекече аныкталат.

«в» пункту өнөкөт пневманиянын 1 даражасын, өнөкөт сегментардык же диффуздук бронхитти, ошондой эле туберкулездук эмес этиологиядагы өпкөнүн, бронхалардын, плеврдин катуу сезгенүү ооруларынын калдык абалдарын карайт.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагы саркоидоз менен ооругандар «а», «б», же «в» пунктары боюнча оорунун өсүү баскычына карай, сырткы дем алуу функциясынын бузулуусунун көрсөткүч даражасына карай күбөлөндүрүлөт. Оорунун диагнозу гистологиялык изилдөөлөрдүн жыйынтыгынан кийин коюлушу керек.

Өпкөнүн өнөкөт спецификалык ооруларында же башка сейрек кездешүүчү жабырлануунун синдромдорунда (диффуздук альвеолярдык фиброз Хаммена-Ричи, альвеолярдык өпкө протеинозу, гемисидероз ж.б.) катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын жарамдуулугу «а» же «б» пунктары боюнча сырткы дем алуу жана башка органдардын функцияларынын бир калыптуулугуна жана бузулуунун көрсөткүчтүгүнө карай аныкталат.

Сырткы дем алуу функциясынын көрсөткүчүнүн клиникалык-функционалдык мүнөздөмөсү таблицада көрсөтүлгөн.

24-берене. Бронхиалдык астма диагнозу комплекстик стационардык текшерүүдөн кийин гана коюлушу керек.

«а» пунктуна жумасына катуу жана тез-тез кайталануучу дем кыстыгуу туткагы, кээде астмалык абал өпкө жана жүрөктүн 2-3-даражадагы жетишсиздиги, стационардык дарыланууну талап кылган бронхиалык астма кирет.

«б» пунктуна бир айда бирден кем эмес кармаган орто катуу формадагы дем кыстыгуу туткагы, ар кандай бронха кеңейтүүчү каражаттарды куюу менен купирленет, туткак учурунда 1-2-даражадагы сырткы дем алуу функциясынын бузулусу сакталат.

«в» пунктуна бир жылда 2-3 жолу кармаган көпкө созулбаган дем кыстыгуу туткагы, бронхо кеңейтүүчү каражаттар жеңил таасир эткен жана туткак кармабаган учурда сырткы дем алуу функциясынын бузулусу менен коштолбогон же бир аз бузулусу менен коштолгон оорунун жеңил формасы кирет.

«в» пунктуна астманын башталышы, дем алуу жолдорунун тез-тез кайталануучу жугуштуу оорулары менен мүнөздөлгөн, бронхиттер, пароксизмалдык жөтөл менен коштолуп жана тиричиликке, тамак-ашка, дары-дармекке аллергиялык реакциялары бар, поллиноздор, вазомотордук риниттер кирет.

Астманын башталышы мүмкүнчүлүккө карай атайын изилдөөлөрдөн кийин аллерголог тарабынан коюлушу керек.

Бронхоспастикалык синдром обтурациондук, эндокриндик-гуморалдык, неврогендик, токсиндик ж.б. башка оорудан келип чыккан оору болсо, кызматка жарамдуулугу негизги оорунун жүрүшүнө карай Оорулар тизмесинин ылайыктуу беренеси боюнча аныкталат.

Башка аллергиялык ооруларда (поллиноз, крапивница, Квинке шишиги, органдардын эозинофилдик инфильтраттары, аллергиялык риниттер, дерматиттер) медициналык күбөлөндүрүү Оорулар тизмесинин ылайыктуу беренеси боюнча жабыркаган органдын жана системанын функциясынын абалына карай жүргүзүлөт.

Таблица

Сырткы дем алуу аппаратынын функционалдык абалынын көрсөткүчү

баалары

Көрсөткүчтөр

Ченем

Дем алуунун (өпкөнүн)

жетишсиздигинин

даражалары

1-даража

(бир аз)

2-даража

(орточо)

3-даража

(көрүнүп турган)

1.Клиникалык:

1.1. Дем кыстыгуу

1.2. Бир мүнөттө дем алуунун тездиги

Тынч абалда

Денеге күч келтирүүдөн кийин

1.3. Дем алуунун тереңдиги Тынч абалда

Денеге күч келтирүүдөн кийин

1.4. Цианоз

1.5. Кан тамырдын кагышы

2. Инструментал-

дык

2.1. Кандын кислород менен толтурулушу (пайызы)

2.2. Өпкөнүнү жашоо сыйымдуулугу керектүү ченемдик пайызы

2.3. Өпкөнүн жогорку вентиляциясы

(керектүү ченемдик пайызы)

Жок

16-23

Жок

60-80

90 ашык

90-85

85-75

Мурда бир кыйла күч келтирүүдөн пайда болгон

Чектин ичинде

Орточо күч келтирүүдөн кийин 10-12 тамырдын кагышы ылдамдайт, тез калыбына келет (5 мүнөткө чейин)

Чектин ичинде

Үстүртөн, күч келтирүүдөн кийин калыбына келет

Тез эмес, күч келтирүүдөн кийин күчөйт

Ылдамдабайт

90-85

84-70

74-55

Кадимки күч келтирүүдө

24-28

Бир аз күч келтирүүдөн кийин 12-16 тамырдын кагышы ылдамдайт,жайдан калыбына келет (10 мүнөткө чейин)

Төмөнкү (тынч абалга караганда бир аз үстүртөн)

Кыйла үстүртөн, жай калыбына келет

Ачык, кээде бир кыйла

Ылдамдаганга шыктуу

84-80

69-50

54-35

Дайыма тынч абалда

28 тез

Катуу дем кыстыккандыктан күч келтирүү мүмкүн эмес

Үстүртөн

Катуу дем кыстыккандыктан күч келтирүү мүмкүн эмес

Тез көрүнүп турган, диффуздук

Бир кыйла ылдамдаган

80 төмөн

50 кем

35 кем

2.4. Чыгууга тездетилген көлөм (керектүү ченемдик пайызы)

2.5. Биринчи секунддагы чыгууга тездетилген көлөм (керектүү ченемдик пайызы)

85-75

70 ашык

69-55

54-35

54-40

35 кем

40 кем

25-берене. «а» пунктуна жүрөк-кан тамыр системасынын жалпы жана 3 даражадагы коронардык кан айлануунун бузулуу (3-4-функционалдык класс) оорусунан башка, даражасына көз карандысыз жалпы кан айлануу кирет:

-толдоонун коарктациясы жана оперативдик дарылоодон кийинки абал; жүрөктөгү жана толтонун чыга бериш тешигиндеги жасалма капкакчанын бары, митралдык комиссуротомиядан кийинки абал, толто-коронардык шунтирлөө;

-туубаса жүрөктүн кемчилиги көрсөткүчтүү гемодинамикалык бузулуулары менен аз жана көп кан айлануунун деңгээлинде;

-перикарданын кенен облитерациясы;

-гемодинамиканын бузулуу даражасына көз карандысыз жүрөктүн кемчилигинин айкалыштырылгандыгы;

- рецидивдүү эндокардит, миокардиттин облитерациялык перикардка өтүшү жана жугуштуу эндокардиттин жүрөктүн кемчилиги оорусуна өтүшү;

- жүрөктүн жана толтонун аневризми;

- өзүнчө туруктуу жүрөктүн кагышынын жана өткөргүчтүктүн бузулуу формасы дарылоого болбогон толук атриовентрикулярдык блокада, пароксизмалык тахикардия, мерцателдик аритмиянын пароксизми бир жылда 5-6 жолу, тез-тез болуучу политоптук карынчанын экстрасистолиясы;

- системалуу кан тамыр оорулары (түйүндүү периартериит, системалуу васкулит ж.б.) кеңири тараган оорунун даражасында;

- дилатациондук рестриктивдик кардиомиопатиясы, гипертрофикалык кардиомиопатиялык сол карынчанын чыгуучу трактындагы бузулусу менен;

- тынч абалдагы стенокардия, чыңалуу абалдагы стенокардия ФК 3-4, ангиоспастикалык стенокардия жүрөктүн кагышынын жана өткөргүчтүктүн ар түрдүү бузулары менен айкалышкан;

- жүрөктүн жетишсиздиги ФК 3-4 менен коштолгон диффуздук атерсклероздук кардиоскелероз;

- 2 даражадагы атрио-вентрикулярдык блокада, синустук түйүндүн алсыздык синдрому;

- трансмуралдык инфаркт миокарда, кардиосклероз же жүрөктүн аневризми;

- кайталануучу 1 жолудан ашык эмес инфаркт миокарда;

- жайылган стенозордук процесс (75% көп эки же андан ашык коронардык артерияларда), сол коронардык артериянын сөңгөгүнүн 50% ашык стенозу жана сол коронардык артериянын алдынкы орто карынча бутагындагы 50% ашык эмес жогорку өз алдынча бөлүнгөн стенозу, оң типтеги кан менен камсыз кылуучу миокарда оң коронардык артериянын 75% ашык стенозу;

Катардагы жана жетекчи курамдагылардын жүрөктүн жасалма кагышы барларга күбөлөндүрүү жалпы кан айлануунун бузулусуна карай «а» же «б» пунктары боюнча жүргүзүлөт. Башка учурларда орто, улук жана жогорку жетектөөчү курамдагылар жасалма кагыш имплантация коюлгандан кийин эмгекке жарамдуулугу сакталса, анда алар «б» же «в» пунктары боюнча тынчтык убагында катардагы эмес кызматка жарамдуу, ал эми согуш убагында 1-даражадагы чектелүү жарамдуу деп саналат.

«б» пунктунда жүрөк жана кан тамыр ооруларынын жалпы жана коронардык кан айлануунун 2-даражасы каралат (3 функционалдык класс). Диффуздук атеросклероздук кардиосклероз жүрөктүн жетишсиздиги ФК 3 менен, чыңалуу стенокардиясы ФК 3, аз тараган инфаркт миокарда, аз тараган инфаркттан кийинки кардиосклероз ФК 3.

Кызматка кайра кабыл алынгандар өз алдынча бөлүнгөн митралдык жана трикуспидалдык стенозу менен, толтонун чыга бериш тешигинин стенозу, өпкөнүн артериясы жалпы жана коронардык кан айлануусунун бузулуу даражасына карабай «б» пункту боюнча күбөлөндүрүлөт.

Коронардык жетишсиздиктин даражасын изилдөөнүн функционалдык методдору менен же дозалуу дене –бой жүктөмү менен тесттер (ЭКГ, ЭХО КГ,күнү-түн коюлуучу ЭКГ-монинторинги, ВЭМ-сынам, коронарография).

1-2-даражадагы (1-2- функционалдык класстагы) коронардык жетишсиздиги менен орто, улук жана жогорку жетектөөчү курамдагылар инфаркт миокарда менен ооруп айыккандар, толто коронардык шунтированиени башынан өткөзгөндөр, жүрөк кемчилиги жана өткөргөчтүгүнүн бузулусу жакшы дарылануудан кийин кээ бир учурларда жеке баа берүү тартибинде «в» пункту боюнча тынчтык убагында саптык эмес кызматка жарамдуу, согуш убагында 1-даражадагы чектелүү жарамдуу болуп табылышы мүмкүн.

«в» пунктуна активдүү ревматизм, стационардык текшерүүдөн өтүп жана убагында дарыланса, 45 күн жүрөктүн же башка органдардын туруктуу объективдүү белгилери сакталат (жүрөктүн кемчилиги, жүрөктүн кагышы жана өткөргүчтүгүнүн туруктуу бузулусу менен миокардиосклерозу).

Бул пунктка жүрөктүн митралдык жана башка клапандарынын башталгыч пролапсы, жүрөктүн жана өткөргүчтөрдүн кагышынын бири-бирине өткөн жана туруктуу бузулусу менен коштолгон, орто гемодинамикалык бузулусу жана жалпы кан айлануунун 1-даражадагы жетишсиздиги кирет.

1-даражадагы митралдык клапандын пролапсы регургитациясы менен в пункту боюнча, ал эми регургитациясы жок «г» пункту боюнча күбөлөндүрүлөт.

1-даражадагы кан айланууну жетишсиздиги гемодинамикалык көрсөткүчтүгү менен объективтирлениши керек, бул учурда ден соолугу чың адамдардын жалпы кан айлануусунун жашыруун жетишсиздиги табылышы мүмкүн экенин, дене машыгуусунун жетишсиздиги менен шартталган жана денеге күч келтирүүнүн төмөнкү түтүмдүүлүгүнө байланыштуулугун эске алуу керек.

Чыңалуунун стенокардиясы СН ФК 1-2.

«г» пунктуна жүрөктүн булчуңунун оорусунун туруктуу компенсирдик натыйжасы, өз алдынча бөлүнгөн компенсирленген митралдык клапандын жетишсиздиги, ортодогу жүрөктүн алдындагы тосмолордун бир аз көрсөткүчтүү дефекти, жүрөктүн митралдык жана башка клапандардын гемодинамикалык бузулусу жок баштапкы пролапсын карайт.

Ооруп жакшы болгон түрдүү этиологиядагы миокардиттер миокардиосклерозго, жүрөк кемчилигине жана жүрөктүн кагылышынын бузулусуна айланбаган болсо, ички иштер кызматына кызмат кылууга жана окуу жайларга тапшырууга тоскоол боло албайт.

Жүрөктүн туубаса кемчилиги менен кайрадан кызматка кабыл алынгандар, өз алдынча бөлүнгөн жүрөк кемчилиги геодинамиканын орточо бузулусунда «б» пункту боюнча күбөлөндүрүлөт, ал эми геодинамиканын бир аз бузулусунда же бул бузулуулар жок болсо – «в» пункту боюнча.

1-даражадагы функционалдык А-V (вальгустук) (дене-бой чыңалуусундагы А-V нормализациянын өткөрүчтүгү же атропин сульфаттан 0,5-1 мг куйгандан кийин пайда болот), Гиссанын бир тутамынын оң тармагынын толук эмес блокадасы, CLC синдрому, ритмдин пароксизмалдык бузулусу менен коштолот – бул беренени колдонуу үчүн негиз болбойт жана кызмат кылууга жана ИИМдин окуу жайларына тапшырууга тоскоол болбойт.

Кан айлануунун өнөкөт жетишсиздигинин классификациясы

Образцова В.П. – Стражеско Н.Д.

КАН АЙЛАНУУНУН МҮНӨЗДӨМӨСҮ	СТАДИЯСЫ	КРИТЕРИЙЛЕР
Компенсация	0	Негизги оорунун гана белгилеринин бар болуусу, оорулуунун толук активдүүлүгү
Декомпенсация	1	Чоң күч келтирүүдө КЖ симптомдору дем кыстуугу, тахикардия, суюктуктун кармалуусу, алсыздык түрүндө
Декомпенсация	2	Ички органдардагы кыймылсыз өзгөрүүлөр,жүрөктүн бир карынчасынын 2а-стадиясындагы КЖ, эки карынчанын тең – 2б стадиясы, дене-бойго күч келтирүүнүн төмөн толеранттуулугу

Кан айлануунун өнөкөт жетишсиздигинин Нью-Йорктук классификациясы

ФУНКЦИОНАЛДЫК КЛАССТАР	КРИТЕРИЯЛАР
1	Симптомсуз абал оорулууну толук дене-бой активдүүлүгү менен
2	Адаттан тышкаркы чоң күч келтирүүдө пайда болгон КЖ симптомдору
3	Аз күч келтирүүдө патологиялык симптомдордун пайда болушу, оорулуунун активдүүлүгүнүн төмөнкү деңгээли

26-берене. «а» пунктуна гипертоникалык оорунун үчүнчү стадиясы, кан басымдын туруктуу жогорку деңгээли менен мүнөздөлгөн, биринчи орунда диастологиялык (115мм рт.ст. жана жогору) жана систологиялык (210-230мм рт.ст. жана жогору). Инфаркт миокарда же инсульт менен ооруп айыккандардын артериалдык кан басымынын көрсөткүчү төмөн түшүшү мүмкүн. Клиникалык сүрөттөмөдө катуу кан тамырлардын бузулусу үстөмдүк кылат, жүрөк кан тамырлардын атеросклерозу жана артериосклерозу менен шартталган,органдардын жана системалардын функцияларынын тез бузулуусу бөйрөктүн жана көз чуңкурунун калыбына келүүчү аз өзгөрүүсүнүн өнүгүүсү (сол карынчанын жетишсиздиги, инфаркт миокарда, инсульт, 2-3-типтеги ангиоретинопатиясы,бөйрөктөгү кан агуунун жана түйдөкчөлүк фильтрациянын көрсөткүчтөрү, гематуриясы, протеинуриясы). Оорулуунун эмгекке жарамдуулугу тез төмөндөйт.

3-стадиядагы гипертоникалык оору, бир жылда 3 жолудан кем эмес кайталануучу гипертоникалык кризалары менен 2 стадиядагы гипертоникалык оорунун коркунучтуу формасы, стационардык дарыланууну талап кылат.

Гипертоникалык оорунун 3-стадиясы клиникалык сүрөттөмөнүн бута органдарынын жабырлануусунун белгилери жана алардын функцияларынын бузулусу.

-жүрөк тарабынан – инфаркт миокарда инфарктан кийинки кардиосклероз жабыркалануунун көлөмү жана сол карынчанын систологиялык функциясынын төмөндөө даражасына көз карандысыз эмес. Эксцентриалдык миокарданын гипертрофиясы ЛЖнын дилатациясы менен, өнөкөт жүрөк жетишсиздиги ФК 3-4 менен коштолгон.

-мээ тарабынан – геморрагиалдык, ишемиялык мээнин инфарктынын одоно неврологиялык бузулуулары менен.

-бөйрөк тарабынан – өнөкөт бөйрөк жетишсиздиги (кандын плазмасында 2,0 мкмоль/л же 176 мкмоль/л ашык креатиндин концентрациясы менен, СКФнын төмөндөшү).

-кан тамыр тарабынан – толтонун аневризминин катмарга бөлүү, эгерде аневризмдин спецификалык мүнөзү эске алынбаса.

-көздүн сечаткасынын генерализациялык жана локалдык артерияларынын ичкериши.

Симптоматикалык гипертензиянын себебинен пайда болгон коркунучтуу гипертензиялдык синдром катардагы жана жетекчи курамдагыларды медициналык күбөлөндүрүү учурунда Оорулар тизмесинин беренелерин негизги оору боюнча колдонуу керек, ал эми радикалдык дарылоодон жыйынтык жок болсо же дарылоо мүмкүн болбосо, анда ушул берененин «а» пункту боюнча кабыл алынат.

Гипертоникалык оорулардын күчөө учурларында башка органдардын функцияларынын бузулушуна алып келет, керектүү убакта Оорулар тизмесинин башка ылайыктуу беренелерин колдонуу керек.

«б» пунктуна бир калыптагы артериялык жогорку кан басымы менен гипертоникалык оорунун 2-стадиясы карайт, патогенетикалык негиздүү терапиясыз нормалдуу көрсөткүчтөргө жетпеген. Бул беренеде жүрөктүн сол карынчасынын миокарда гипертрофиясы ага күч келүү белгилери менен аныкталат, дозалуу күч келтирүү менен функционалдык методдор аркылуу изилденет. Кардиалдык бузулуулар менен катар эле церебралдык бузулуулар дагы бар, мээдеги кан айлануунун динамикалык бузулусу кыймыл-аракеттик, сезимталдык, сүйлөө, кара куштук, вестибулярдык жана башкаларга өтүү көрсөткүчтөрү менен. Органдардын жана системалардын бузулусу орто, эмгекке жарамдуулугу төмөндөгөн, бирок жакшы дарылоодон кийин толук же толук эмес калыбына келиши мүмкүн.

Жагымдуу созулган гипертоникалык оорунун 2-стадиясында, жакшы дарыланган жана эмгекке жарамдуулугу сакталган катардагы жана жетектөөчү курамдагыларды «б» пункту боюнча тынчтык убагында катардагы эмес кызматка жарамдуу, согуш убагында биринчи даражада чектелүү жарамдуу деп жаш өзгөчөлүгүнө жана аткарган ишинин мүнөзүнө карай бардык графалар боюнча табылышы мүмкүн.

«в» пунктуна стационардык текшерүүдөн кийин коюлган 1-стадиядагы гипертоникалык оору каралат, ал транзитордук артериялык кан басымынын 160/95 мм рт. ст. жана кандайдыр бир дүлүктүргүчтөрдүн таасиринен андан дагы жогорулашы менен мүнөздөлөт. Оорулууда миокарданын, борбордук нерв системасынын органикалык өзгөрүүсүнүн объективдүү көрсөткүчү жок, көзүнүн чуңкурунун кан тамырларынын өтүп кетүүчү өзгөрүүлөрү табылат.

Жаш курактагылардын гипертоникалык оорусу бар ар бир учурда симптоматикалык гипертониясы менен дифференциалдык диагностика жүргүзүү керек.

Симптоматикалык гипертензиясы (бөйрөк, эндокриндик, гемодинамикалык, ангиогендик, неврогендик, кыймылсыз) барлар негизги оорусу боюнча күбөлөндүрүлүшү керек.

Күбөлөндүрүүчүлөрдүн гипертоникалык оорусунун диагнозу КР ССМнин атайын мекемелеринде текшерүүлөрдүн маалыматтары менен бекитилиши керек: биохимиялык кандын анализдери, көз чуңкурунун? изилдөө билдирмелери, ЭХО КГ, КБнын күнү-түнү коюлган мониторинги, бөйрөктүн жана бөйрөк үстүндөгү бездин УДИси.

Кооптуулуктун стратификациясынын критерийлери

Кооптуулуктун факторлору Бута органдардын жабырлануусу

- АБнын пульстук өлчөмү (жашы өткөндөр)

-жаш курак (эркектер>55 жаш; аялдар >65 жаш)

-тамеки чегүү

ДЛП: ОХС>5,0 моль\л (190мг\дл) эркектер үчүн же Хс ЛНП>3,0 ммоль\л (40 мг\дл) эркектер үчүн ж/а <1,2 ммоль\л (46 мг\дл) аялдар үчүн же ТГ >1,7 ммоль\л (150 мг\дл)

-ачкарын глюкоза плазмсы 5,6-6,9 ммоль\л (102-125 мг\дл)

-НТГ

-алгачкы ССЗ үй бүлөлүк оору баянында (эркектерде <55 жаш; аялдарда<65 жаш)

-АО (ОТ>102 см эркектер үчүн же >88 см аялдар үчүн) МС жоктугунда

-ЭКГ:Соколова-Лайонабелгиси>38 мм; Корнельск чыгармасы>2440 мм х мс

-ЭХО КГ: ИММЛЖ>125г\м² эркектер үчүн ж/а >110 г\м²аялдар үчүн

Кан тамырлар

-УЗ артериянын капталдарынын калыңдашынын белгилери (ТИМ>0,9 мм) же магистралдык кан тамырлардын атеросклероздук бляшкалары

-от сонной к бедренной артериялардын пульстук толкундардын тездиги>12 м\с

-лодыжечно-плечевой индекс <0,9

Бөйрөктөр

-сывороттук креатининдин бир аз жогорлашы: 115-153 мкмоль\л (1,3-1,5 мг\дл) эркектер үчүн же 107-124 мкмоль\л (1,2-1,4 мг\дл) аялдар үчүн

-төмөнкү СКФ<60 мл\мин1,73 м² (MDRD формула) же төмөнкү креатининдин клиренси <60 мл\мин (формула Кокрофта-Гаулта))

-альбумин\креатининдин заарадагы мамилеси >22 мг\г (2,5 мг\ммоль) эркектер үчүн ж/а >31 мг\г (3,5 мг\моль) аялдар үчүн

Кант диабети

Ассоцирленген клиникалык

абалдар

- ачкарын глюкоза плазмсы >7,0 ммоль\л (126 мг\дл) кайталанып ченелгенде

-тамактан кийинки глюкозанын плазмсы же кабыл алгандан 2 сааттан кийин 75 г глюкоза>11,0 ммоль\л (198 мг\дл)

Метаболикалык синдрому

Негизги критерий- АО (ОТ >94 см эркектер үчүн ж/а>80 см аялдар үчүн)

Кошумча критерийлер: АД >130\85 мм.рт.ст., ХС ЛНП>3,0 ммоль\л же ХС ЛВП <1,0 ммоль\л эркектер үчүн ж/а <1,2 ммоль\л аялдар үчүн же ТГ ↑1,7 ммоль\л, ачкарын гипергликемиясы >6,1 ммоль\л, НТГ-кабыл алгандан 2 сааттан кийин глюкоза плазмсы 75 г глюкозы>7,8 ж/а <11,1 ммоль\л

-Негизги ж/а кошумча критерийлердин айкалышуусу МС бардыгын көрсөтөт.

ЦВБ

-ишемиялык инсульт

Геморрагиялык МИ

ТИА

Жүрөктүн оорулары

-ИМ

-стенокардия

-коронардык реваскуляризациясы

-ХСН

Бөйрөктүн оорулары

-диабеттик нефропатия

-бөйрөктүн жетишсиздиги: сывороттук креатинин>133 мкмоль\л (1,5 мг\дл) эркектер үчүн ж/а >124 мкмоль\л (1,4 мг\дл) аялдар үчүн

перифериялык артериялардын оорулары

-аортанын аневризминин катмарларга бөлүнүшү

-перифериялык артериянын симптомдук жабырлануусу

Гипертоникалык ретинопатиясы

-кан агуу же экссудаттар

-көрүү нервинин учунун шишимиги

Гипертоникалык оорунун стадиясын аныктоо үчүн ВОЗ тарабынан 1999-жылы сунушталган таблицаны колдонуу керек.

Таблица 1. Артериалдык кан басымын аныктоо жана классификациялоо (мм рт.ст.)

Категория	систоликалык	диастоликалык
Оптималдуу	120	80
Нормалдуу	130	85
Жогорку нормалдуу	130-139	85-89
Гипертониянын даражасы (жумшак) Подгруппа (пограничтик)	140-159 130-149	90-99 90-94
I-даражадагы гипертония (орто)	160-179	100-109
II-даражадагы гипертония (катуу)	180	110
Изолироланган систологиялык гипертония Топчо: (пограничтик)	140 140-149	90 90

Таблица 2. «Гипертония оорусу менен ооругандарды кооптуулук топторго бөлүү принциптери».

Артериялык кан басым (мм рт.ст.)

		1	2	3
Кооптуулук топтору	Кооптуулуктун башка факторлору, АБнын жогорулашынан башка,бейтап баяны	Жеңил Гипертония САД 140-159 Же ДАД 90-99	Орто гипертония САД 160-179 Же ДАД 100-109	Катуу гипертония САД 180 Же ДАД 110
I	Башка кооптуулук факторлору жок	Төмөнкү кооптуулук	Орто кооптулук	Жогорку кооптуулук
II	1-2 кооптуулук факторлору	Орто кооптуулук	Орто кооптуулук	Өтө жогорку кооптуулук
III	3 же андан көп кооптуулук факторлору же органдардын жабырлануусу	Жогорку кооптуулук	Жогорку кооптуулук	Өтө жогорку кооптуулук
IV	Коштолгон клиникалык абал	Өтө жогорку кооптуулук	Өтө жогорку кооптуулук	Өтө жогорку кооптуулук

КБ көтөрүлүү деңгээлин, кооптуулук факторун, коштолгон ооруларын, бута органдардын жабырлануусун, башка факторлордун терс таасир тийгизгенин эске алуу менен гипертониялык оору төмөнкү стадияларга бөлүнгөн.

I-стадия

1.ГО I-даражадагы төмөн кооптуулук

2.ГО I-даражадагы орто кооптуулук

3.ГО II-даражадагы орто кооптуулук

II-стадия

1.ГО I-даражадагы жогорку кооптуулук

2.ГО II-даражадагы жогорку кооптуулук

3.ГО III-даражадагы жогорку кооптуулук

III-стадия

1.ГО I-даражадагы өтө жогорку кооптуулук

2.ГО II-даражадагы өтө жогорку кооптуулук

3.ГО III-даражадагы өтө жогорку кооптуулук

Гипертониялык оорунун стадияларга бөлүнүшү Кыргыз Республикасынын ССМ НЦКиТ менен макулдашылган.

27-берене. Нейроциркулятордук дистония үчүн – кан тамырлар тонусунун жана жүрөк-кан тамыр системасынын регуляциясы менен жалпы невроздун бир топ бузулусу – артериялык кан басымынын кандайдыр бир дүүлүктүргүчтөргө адекваттык эмес реакциясы менен вегеталык-кан тамыр синдрому мүнөздүү. Нейроциркулярдык дистониянын гипотензия тибин ден соолугу чың адамдардын физиологиялык гипотониясынан айырмалоо керек, алардын эч кандай даттануусу жок, артериалык кан басымы 90/50-100/60 мм рт.ст. көрсөткүчтө болсо дагы жогорку эмгекке жарамдуулугу сакталат.Булар кызматка чектөөсүз жарамдуу деп табылат. Бардык учурларда эндокриндик системанын, ашказан –ичеги трактынын, өпкө ж.б. ооруларынан келип чыккан симптоматикалык гипотонияны эсепке албаш керек. Күбөлөндүрүүчүгө нейроциркулярдык дистония диагнозун коюуда невропотологдун, офтальмологдун, керектүү учурда жана башка дарыгерлердин катышуусу милдеттүү жана керектүү изилдөө методдору колдонулушу керек.

Гипертензиялык тиби боюнча нейроциркулярдык дистонияны диагностикалоодо калкан бездин жана бөйрөктүн функциясын текшерүү керек.

«а» пунктуна нейроциркулярдык дистония кирет. Гипотензия тиби бир калыптагы артериалдык кан басымы 100/60 мм рт. ст. төмөн, ар дайым даттануусу бар, бир калыптагы,тез көрсөткүчтүү вегеталык-кан тамырлык бузулусу менен бат кайталануучу талма абалы, жүрөк кагышынын бузулусу, дарылоого болбогон жана эмгекке жарамдуулугунун бир топ төмөндөшү бар.

Гипертензия тиби артериалдык кан басымынын 159/94 мм рт. ст. жогору эмес артериалдык кан басымдын өзгөрмөлүгү менен, ар дайым даттануусу бар жана бир калыптагы, тез вегеталык-кан тамырлык мүнөздөгү көрсөткүчтүү көрүнүш, дарылоого болбогон жана эмгекке жарамдуулугу бир топ төмөндөйт.

Кардиалдык тиби бир калыптагы кардиалгиясы бар, вегеталык-кан тамырлык көрсөткүчтүү бузулусу бир калыптагы жүрөк кагуусунун бузулусу синустук тахикардия, паркосизмалдык тахикардиянын туткагы, экстрасистолиясы.

«б» пункту нейроциркулятордук дистониянын орто көрсөткүчтүү көрүнүштөрү, жүрөк кагуусунун бузулусуна өткөн, эмгекке жарамдуулугу төмөндөбөгөн ар кандай тиби каралат.

Кыймылсыздыктын сейрек жалгыздалган экстрасистолу жана кардиалгиясы жок функционалдык мүнөздөгү синустук аритмия укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшырууга тоскоол болбойт.

Миокарданын сезгенүү, дистрофикалык же башка мүнөздөгү органикалык өзгөрүүлөрүнөн келип чыккан жүрөк кагуусунун бузулуусунда медициналык күбөлөндүрүү Оорулар тизмесинин 25-беренеси боюнча жүргүзүлөт.

28-берене. Активдүү ревматизм менен ооруп айыккандан кийинки жүрөк кемчилиги, жугуштуу-улануучу миокардит, жүрөктүн катуу ишемиялык оорусунун катуу формалары стенокардиянын, инфаркт миокарданын көпкө созулган туткагы жок абалын карайт.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын андан ары кызмат кылуусуна талашсыз билдирмелери бар учурларда, дарылоо аяктагандан кийин, кызмат кылууга жөндөмдүүлүгү кайра калыбына келсе, жарамдуулугу жөнүндө токтом чыгарылат.

Дарылангандан кийин кызматка жарамдуулугу Оорулар тизмесинин ылайыктуу беренесине жана дарылануунун жыйынтыгына, оорунун натыйжасына карай аныкталат.

Орто, жогорку жана эң жогорку жетекчи курамдагылардын ички иштер органдарында катардагы жана жетектөөчү курамда кызмат кылуу жөнүндө Жободо көрсөтүлгөн жаш куракка жеткендиги, кең инфаркт миокарда менен ооруп айыккандан кийин ири кардиосклерозго же катуу оорулардын пайда болушуна алып келген болсо, күбөлөндүрүү Оорулар тизмесинин 25-беренесинин «а» же «б» пунктары боюнча жүргүзүлөт.

29-берене. Кызыл өңгөч, ашказан, ичеги, курсактын ички көңдөйү, боор, өт баштыкчасы, уйку бези, көк боор ооруларын карайт.

«а» пунктуна тамак сиңирүү органдарынын (1 жылда 3 жолудан ашык) бат-бат күчөшү менен жана дене бойдун салмагынын төмөндөшү, ИМТ 18,5-19 жана аз; жара, кан агуу менен күчөгөн, перформациядан кийинки күчөшү, пенетрация, привратник стенозунда хирургиялык дарыланууга болбосо же андан баш тартса; боордун циррозу, өнөкөт прогрессивдүү активдүү гепатиттин оор формалары жана өнөкөт панкреатиттин функциянын тез бузулушу, өнөкөт ичеги оорусунун оор формалары тамак сиңирүү функциясынын тез бузулушу менен жана тамактануунун төмөндөшү; кекиртектин тырыктан кийинки кууш болусу, системалуу бужирлөө талап кылынган учурлар каралат.

«б» пунктуна ичеги-карын жолдорунун өнөкөт оорулары, тамактануунун төмөндөшү жана бат-бат күчөшү 1 жылда 2 жолудан ашык, өнөкөт гепатит, панкреатиттин функциясынын орто бузулусу, өнөкөт гастриттер секреттик жана кислота түзүүчү функцияларынын бузулусу менен, ичегилердин оорусу функциянын жана тамактануунун орто бузулусу менен, 1 жылда 2-3 жолу узакка созулган күчөшү, ошондой эле он эки эли ичегинин деформация учуру кирет.

Жара оорусунун диагнозу рентгенологиялык жана эндоскопиялык изилдөөнүн негизинде коюлат.

Оорунун созулушунун рецидивдик мүнөзү амбулатордук же стационардык дарылоонун билдирмелери менен такталышы керек.

«в» пунктуна жара оорусунун сейрек рецидивдик формасы (жеңил формасы), өнөкөт гастрит бир жылда эки жолго чейин күчөгөн, ооруткан жана диспептикалык синдрому менен, эрозиялык гастриттер, сейрек күчөгөн, ташы жок холецисттердин жеңил даражасы, Жильбера, Дубин-Джонса тибиндеги гепатиттен кийинки айыгып кете турган гипербилирубинемия;

Өнөкөт эндоскопиялык гастриттер, тамак сиңирүүнүн функциясынын бузулуусу жок, үстүртөдөн пайда болгон гастриттер, ичеги-карын жолдорунун башка органдары тарабынан функциясынын бузулусу жок, дене бойдун салмагынын жетишпегендиги жок болсо, бул беренени колдонуу негизсиз. Кайрадан кызматка кабыл алынгандардын ЛДПК жара оорусу менен жана анамнездеги ашказан жарасы менен ЭГДС текшерүүдөн кийин ички иштер органдарында кызмат кылууга жарамсыз деп табылат, ал эми катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын андан ары кызмат кылууга жарамдуулугу жекече аныкталат.

Боордун өнөкөт оорусунун диагнозу мүмкүнчүлүк болсо текшерүүнүн заманбап методдору менен томография жана фиброскан аркылуу такталышы керек, ал эми аны жүргүзүү мүмкүнчүлүгү жок болсо – клиникалык, лабораториялык жана аспаптык билдирмелер аркылуу боордун бир калыпта жабырланышын күбөлөндүрөт.

Үстүртөдөн пайда болгон гастродуоденттин эндоскопиялык белгилери, УДИ – өнөкөт холециститтин белгилери, узакка созулган ремиссиянын стадиясында 5 жыл жана ашык клиникалык көрүнүшү жок болсо, бул беренени колдонуу негизсиз.

Кайра кызматка кабыл алынгандар жана укук коргоо органдарынын окуу жайларына окууга тапшыргандар айыгып кете турган билирубинемия оорусу менен кызматка жана окууга тапшырууга, өнөкөт гепатит оорусу жок болсо жарамдуу деп табылат.

Калькулездук холецистит оорусу менен ооругандар кайра кызматка кабыл алынганда жана билим берүү мекемелерине тапшырганда жарамсыз деп саналат.

30-берене. Катардагы жана жетекчи курамдагыларды кайра кызматка алууда, окуу жайларына тапшырууда бөйрөк оорусу менен ооругандарды амбулатордук жана стационардык кылдат текшерүүдөн кийин, муктаж убакта дарылоодон кийин медициналык күбөлөндүрүү жүргүзүлөт.

«а» пункту бөйрөктүн өнөкөт оорусу кирет (өнөкөт гломерулонефрит, интерстициалдык гломерулонефрит, пиелонефрит, бөйрөктүн амилоидозу ж.б.), үчүнчү, төртүнчү, бешинчи (орто, күчөгөн жана терминалдык) стадиядагы бөйрөктүн өнөкөт жетишсиздигинин күчөшү.

Өнөкөт бөйрөк оорусунун өнөкөт бөйрөк жетишсиздигинин нөлдүк, биринчи жана экинчи стадиясында медициналык күбөлөндүрүү «б» пункту боюнча жүргүзүлөт.

СТАДИИ ХБП (K\DOQI,2002г)

ДАРАЖА	МҮНӨЗДӨМӨ	СКФ
0	ХБП ыктымалдуулугун жогорлатуучу кооптуулук факторлору	>90
I	Нормалдуу СКФда нефропатия белгилери	>90
II	Нефропатия белгилери, СКФнын жеңил төмөндөшү	60-89
III	СКФнын орто төмөндөшү	30-59
IV	СКФнын оор төмөндөшү	15-29
V	Терминалдуу ХПН	<15 же диализ м/н дарылоо

Кайрадан кызматка кабыл алынгандар катуу гломерулонефрит менен ооруп айыгып, өнөкөт бөйрөк оорусунун жана үч жыл аралыгында бөйрөк жетишсиздигинин белгилери жок болсо, анда укук коргоо органдарында кызмат кылууга Оорулар тизмесинин 3 графасында көрсөтүлгөн боюнча жарамдуу деп саналууга мүмүкүн.

31-берене. Бириктиргич ткандын диффуздук оорулары, муундардын, булчуңдардын, тарамыштардын оорулары дагы кирет (тутумдук кызыл бөрү жатыш, тутумдук склеродермиясы, ревматоиддик артрит, подагра, деформаланган остеоартроз, ревматоиддик полиартрит, анкилозордук спондилоартриттин муундук жана висцералдык – муундук формасы Бехтерева оорусу). «а» пунктуна муундардын бир калыптагы жана калыбына келбөөчү өзгөрүүсү, эмгекке жарамдуулугунун тез жоголушу же висцералдык патологиясы менен кыймыл-аракет функциясынын бир топ чектелиши, ошондой эле бириктиргич ткандын өрчүгөн тутумдук оорулары кирет (кызыл бөрү жатыш, дерматомиозит, склеродермия ж. б).

«б» пунктунда процесске башка органдардын жана системалардын жана рецидивдин болуу убактысы бир жылда бир жолудан көп эмес, муундардын орто көрсөткүчтүү экссудативдик-пролиферативдик өзгөрүүлөрү менен жана алардын кесиптик эмгекке жарамдуулугундагы алардын функционалдык жетишсиздиги менен өнөкөт муун ооруларынын жай өрчүгөн формалары каралат.

«в» пунктуна катуу жугуштуу, жугуштуу-аллергиялык муун оорулары кесепетинен, эмгекке жарамдуулугу сакталуу менен алардын функциясынын бир аз бузулушу кирет.

Функциянын бир аз бузулушунда муундардын жабырлануусунда объективдүү белгилери жок, бирок оор жумуш жасаган убакта орто бат өтүп кетчү оорунун белгилери божомолдонот.

Бул пунктка дагы ревматоиддик артриттин баштапкы формалары, ошондой эле функционалдык жетишсиздиги жок дистрофикалык муун оорулары кирет.

Кызматка кайра кабыл алынгандар муундардын сезгенүү оорулары менен ооруп айыгып жана алардын функциясы сакталган болсо, үч жыл ичинде кайра кайталанып оорубаса, анда алар кызматка жарамдуу.

Башка оорулардан кийин муундардын жабырлануусу (ревматизм, псориаз, кан оорусу), ошондой эле дары-дармекти, сыворотканы же тамак-ашты көтөрө албагандыгы, дарылагандан кийин алардын функциясынын бузулуу даражасына карай бааланат; башка органдар жана системалар менен биргеликте жабырланганда Оорулар тизмесинин ылайыктуу беренелери колдонулат.

Хирургиялык оорулар

32-берене. Бул берене боюнча токтом хирургиялык дарылоо канаттандыраарлык болбогон же андан баш тарткан учурда чыгарылат. «а» пунктуна чоң келоиддик, гипертрофикалык жана атрофикалык тырыктар, жакынкы ткандар менен жабышып калышы, ооруксунгандыгы, жаралануусу же тез-тез жаралануусу, кыймылсыздыкка алып келген же баштын, дене-бойдун, буттардын кыймылын чектеген же кийим, бут кийим жана жабдыктарды кийүүдө тоскоолдук болгон учурлар каралат.

«б» пунктуна келоиддик, гипертрофикалык жана атрофикалык тырыктардын, баштын, дене-бойдун, буттардын кыймылын орто чектеген, кийим, бут кийим жана жабдыктарды кийүүдө кыйынчылык туудурган абал кирет.

«в» пунктуна тырыктардын жараланбаган, кийим, бут кийим жана жабдыктарды кийгенде кыйынчылык туудурбаган, бирок баштын, дене-бойдун, буттардын кыймылын бир аз чектеген абалы каралат.

33-берене. Көкүрөктүн, ич көңдөйдүн, кичине жамбаш сөөктүн жана ич көңдөйдүн артындагы мейкиндиктеги органдардын алган жараат жана жаракаттан кийинки же оперативдик кийлигишүүдөн пайда болгон ооруларын карайт.

«а» пунктуна өпкөгө (өпкөнү же анын бир бөлүгүн алып таштоо), өпкө челине, бронхаларга, ортоңку токтолмого, алган жараат, жаракат жана оперативдик кийлигишүүдөн чоң (1см ж/а диаметринде андан чоң), ошондой эле эки жана андан көп майда жат телалар, өпкөнүн тамырында, жүрөктүн аймагында же чоң кан тамырлардын жанында жайгашкан, оорунун күчөшүнө же функциянын бузулусуна көз карандысыз.

Жүрөктүн жарааты, перикарда, ортоңку токтолмого жана чоң кан тамырлардын аймагындагы жат телаларды алып салуу боюнча оперативдик кийлигишүүнүн натыйжасында катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын андан ары кызмат кылуу гемодинамикалык бузулусунун даражасына жана сырткы дем алуу функциясына карата «а», «б» же «в»пунктары боюнча аныкталат.

«б» пунктуна кирет: бузулуунун натыйжасынан жана көкүрөк, ич көңдөйүнө, кичине жамбаш сөөктүн жана ич көңдөйдүн артындагы мейкиндиктеги органдарына, өт жана панкреаттик тешикчелердин функциясынын орто бузулууларына, диафрагмалык грыжаларда, ич көңдөйдөгү биригип калуу процессинде ичегилерден өтпөй калган абалдарына жараат, жаракат боюнча оперативдик кийлигишүүлөрү.

Бузулуунун натыйжасында же көкүрөк, ич көңдөйдөгү, кичине жамбаш сөөктөгү жана ич көңдөйдүн артындагы мейкиндиктеги органдарына алган жараат жана жаракаттары боюнча оперативдик кийлигишүүлөрдүн жыйынтыктары канааттандыраарлык болсо, функциянын бир аз бузулусунда «в» пункту боюнча каралат.

Жаракат алганга байланыштуу көк боорду алып таштоо укук коргоо органдарына кызмат кылууга жана окуу жайларына тапшырууга тоскоол болбойт.

34-берене. Эгер анамнезде баш сөөктүн жаракасы же баш сөөктүн сынышы, ошондой эле баш сөөктүн объективдүү деформациясы болуп жана күбөлөндүрүү учурунда борбордук нерв тутумунун жабыркаланышы жок болсо, анда укук коргоо органдарында кызмат кылууга жана укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшырууга жарамдуулугу чектелбейт. Баш сөөктүн-мээнин алган жаракатынан калган тактын орду 2см ден ашык болбошу керек. Борбордук нерв тутумунун жабыркаланышынын симптомдору болсо, анда кошумча Оорулар тизмесинин ылайыктуу беренелери колдонулат.

35-берене. «а» пунктуна туубаса жана кийин пайда болгон омуртка тутумунун бөлүмдөрүнүн кыйшаюусу, омуртка тутумунун көрсөткүчтүү функциясынын бузулушу, көкүрөктүн деформациясы менен коштолгон учурлар, остеохондроз жана омуртка тутумунун бардык бөлүмдөрүнүн деформаланган спондилезу, жүрөктүн аймагындагы же чоң кан тамырлардын жанындагы, оорунун катуулашы же функционалдык бузулусуна карабастан, эки жана андан көп омуртка дискинин грыжасы; омуртка ортосундагы муундардын деформалоочу остеоартрозу, ал омуртка тутумунун кыймылын бир топ чектейт, омуртка тутумунун функциясынын өтө көрсөткүчтүү же бир аз көрсөткүчтүү,бирок дайыма ооруп туруучу спондилолистези; жүлүн каналындагы же омуртка тутумунун сөөктү затындагы жат телонун болушу, омурткалардын сынышынан омуртка тутумунун деформацияланышы, күчтеңдемдин бузулушу же кыймылдын бир топ чектелиши кирет. Бул пунктка жаракат жана оорулардын себебинен жасалган арткы ламинэктомиядан кийинки абал, ошондой эле туруксуз сыныктар жана омуртка тутумунун ооруларын операция аркылуу фиксациялоо кирет.

Омуртка тутумунун жаракатынан жүлүндүн доо алышы же кысылышы болсо, Оорулар тизмесинин 10-беренеси кошумча колдонулат.

«б» пунктуна активдүү чектелүү омуртка тутумунун кургак учугу, омуртка тутумундагы грыжасы бар функциянын орто бузулушу менен остеохондрозу, остеохондропатикалык кифозу; орто көрсөткүчтүү спондилолистези; омуртканын сынышынан пайда болгон оорулары, омуртка тутумунун туубаса же кийин пайда болгон деформациясы функциянын орто бузулушу менен кирет.

«в» пунктуна омуртка тутумунун остеохондрозунун баштапкы көрүнүшү, омуртканын кемирчектүү түйүндөрү бар (протрузия диска, узлы Шморля), эндоскопиялык микродискэктомиясынан кийинки омуртка тутумунун функциясынын бузулусу жок абал; бир аз даражалуу спондилолистези; омуртканын изоляцияланган компрессиондук сыныгынан омуртка тутумунун бардык бөлүмдөрүнүн кыйшаюусуна жана функциянын бир аз бузулуусу же бузулуусу жок абалдар карайт.

Омуртка тутумунун жабыркашынан келип чыккан, майда тамырчалар же кан тамырлардын синдромдору менен коштолгон ооруларда, бирдей убакта Оорулар тизмесинин 11 жана 8-беренелеринин тийиштүү пунктары боюнча каралат.

Омуртка тутумунун функциясынын бузулуусу жок, омурткалардын кыр жана каптал урчуктарынын сыныктарынын бүтүшү, ошондой эле бир аз омуртка тутумунун бузулуусу, V- бел омурткасынын сакрализациясы же 1- куймулчак омурткасынын люмбализациясы жана көрсөтүлгөн омурткалардын неврологиялык симптоматикасыз жана туубаса алдыңкы көкүрөктүн өрчүү анамалиясыз көкүрөк органдарынын функциясынын бузулуусу жок болсо, кызмат кылууга жана окуу жайларына тапшырууга жарамдуулугу чектелбейт.

36-берене. «а» пункту жамбаш сөөктүн көрсөткүчтүү деформациясы күчтеңдемдин жана басуунун бузулусу, ошондой эле жамбаш сөөктүн сыныгынын жамбаш шакекчесинин бузулусу менен туура эмес бүтүшү Мальгеня тиби боюнча, оперативдүү дарылоонун канааттандырарлык эмес жыйынтыгында ички органдардын жабыр тартышы, сандын борбордон чыгып кетиши менен жамбаш оюгунун сынышы, жамбаш-кашка жилик муундарындагы сенектик боюнча токтом чыгарылат.

Жамбаш сөөктүн деформациясы жана сыныктын натыйжасында жамбаш-кашка жилик муундарындагы, омуртка тутумундагы же ооруксуган синдром менен кыймыл-аракет орто чектелсе «б» пунктуна, ал эми кыймыл-аракет бир аз чектелсе «в» пунктуна кирет.

Жамбаш сөөктүн сыныктарынын бүтүшүндө функция бузулбаса кызматка жарамдуулук чектелбейт.

37-берене. Таканчык-кыймылдаткыч аппараттын катуу же өнөкөт жугуштуу оорулардын негизинде пайда болгон өнөкөт ооруларын, ошондой эле остеохондропатия жана башка ооруларды карайт.

«а» пунктуна секвестралдык сызыкчалары, секвестралары бар болгон остеомиелит, көп убакытка чейин айыкпаган же бир жылда 1-2 жолудан кем эмес жарасы ачылган, сандын башынын остеохондропатиясы функциясынын бир топ бузулусу менен Легг-Кальве-Пертес оорусу, Чоң муундардын көрсөткүчтүү деформацияланган остеоартрозу тез морфологиялык өзгөрүүлөрү жана функционалдык бузулуулары менен кирет. Катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын андан ары кызмат кылууга жарамдуулугу жөнүндө токтом стационардык текшерүүдөн жана дарылануудан кийин чыгарылат.

«б» пунктуна чоң муундун бирөөсүндөгү орто көрсөткүчтүү деформацияланган остеоартроздун ооруксуган синдрому жана функциянын бузулуу абалы, кээде оорусу күчөгөн остеомиелит 2-3 жылда бир жолу же андан бат, алгачкы өнөкөт остеомиелиттер, остеохондропатиянын бүтпөгөн процесси кирет.

Остеомиелиттик жана дистрофикалык процесстин аяктаган учурунда андан ары кызмат кылууга жарамдуулугу локализацияга, анатомиялык өзгөрүүлөргө жана функциянын бузулусуна карай аныкталат.

«в» пунктуна таканчык-кыймылдаткыч аппараттын сезгенүү же дистрофикалык процесстеринин бир аз функциянын бузулусу менен аякташы карайт.

Эки жана андан көп жылдардын ичинде кайра оорунун кармашы, ошондой эле секвестралдык сызыкчалардын жана секвестрлердин жоктугу болсо остеомиелиттик процесси аяктады деп саналат.

Осгуд-Шлаттер оорусу буту-колдун функцияларынын бузулуусуз созулса, укук коргоо органдарыда кызмат кылууга жарамдуулугун чектөөгө негиз жок.

38-берене. Кызматка жарамдуулугуна баа берүү таканчык-кыймылдаткыч аппараттын анатомиялык жана функционалдык бузулуулардын көрсөткүчүнө карай жүргүзүлөт.

«а» пунктуна чоң муундун сенектиги, кыймыл-аракеттин бир топ же патологиялык кыймылдуулуктун чектелиши, оорудан же жаракаттын негизинде өнүккөн оорулары, жамбаш сөөктүн көптөгөн тике сыныктарынын туура эмес бүтүшү жамбаш шакекчесинин бүтүндүгүнүн бузулуусу, кашка жиликтин башынын борбордук чыгып кетишинен, канааттандырарлык эмес дарылоонун натыйжасында сандын моюнчасынын сынышы карайт.

Кыймыл-аракеттин чектелүүсү, чоң муундардын сенектиги ыңгайлуу абалда же жакшы функционалдык компенсациялоодо катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын андан ары кызмат кылууга жарамдуулугу б пункту боюнча жекече аныкталат.

«б» пунктунда оперативдик кийлигишүүлөрдөн пайда болгон оорулар же чоң муундардын жаракаттынан кыймыл-аракеттин орточо чектелүүсү буту-колдун функцияларынын жакшы компенсациясындагы абал каралат.

«в» пунктуна оперативдик кийлигишүүдөн пайда болгон оорулар же чоң муундардын жаракаттынан кыймыл-аракеттин бир аз чектелүүсү, сөөктүн сыныктарынан кийин темир конструкциялардын алынбаганы, металлоза белгилери ооруксунбаган синдрому жана функциянын бир аз бузулусу менен учурлар кирет.

Жалган муундардын болуусу, жиликтердин муундардан ойнок же эскирген чыгуусунда заманбап методдорду колдонуу менен дарылоо керек компрессиондук-дистракциондук остеосинтез ж.б.. Андан ары кызмат кылууга дарылоодон кийин анын жыйынтыгына карай жарамдуулугу жөнүндө токтом чыгарылат.

Операциядан баш тартууда, канааттандырарлык эмес жыйынтыктарда, операцияны колдонуу жарабай турганда а пункту колдонулат.

Жамбаштын айрым өөктөрүнүн сыныктарынын жамбаш шакекчесинин деформациясыз бүтүүсү укук коргоо органдарында кызмат кылууга жана окуу жайларына тапшырууга тоскоол болбойт.

Муундардын функциясынын бузулуу даражасы КР ССМнин траматолог-ортопединин консультациясынан жана корутундусунан кийин аныкталат.

39-берене. «а» пункту О-түрүндөгү буттун кыйшаюусу сан сөөктөрүнүн ички бетиндеги булчундардын аралыгы 20см ашык же Х-түрүндөгү кыйшаюусу кызыл ашыктын ички аралыгы 15см ашык абалы каралат.

«б» пунктуна О-түрүндөгү буттун кыйшаюсу сан сөөктөрдүн ички бетиндеги булчуңдардын аралыгы 12ден 20см чейин же Х-түрүндөгү кыйшаюсу кызыл ашыктын ички аралыгы 12ден 15см чейинки учур кирет.

Бут сөөктүн бир аз бурчтук деформациясында жана функциясы сакталып 2см буттун кыскаруусунда Оорулар тизмесинин бардык графалары боюнча күбөлөндүрүүчүлөрдүн андан ары кызмат кылууга жарамдуулугу чектелбейт.

40-берене. Туубаса дефекттери, жаракаттан кийин пайда болгон оорулары жана манжалардын оорулары каралат. Жаракаттан же тарамыштардын оорусунан жана манжалардагы нервдердин оорусунан кийин манжалардын толук карышып калуусу же кыймылсыз абалы, анын жоктугу болуп саналат.

«а» пунктуна манжалык-фалангалык муундун деңгээлинде үч манжанын жоктугу, негизги фалангдын деңгээлинде экинчи-бешинчи манжалардын жоктугу, фалангдын ортосундагы муундардын деңгээлинде биринчи манжанын жана экинчи-бешинчи манжалардын манжалык-фалангалык муундардын деңгээлинде эки колунда тең же оң колдун биринчи жана экинчи манжаларынын жоктугу кирет. Бул жакка көп манжалуулук, полидактилия, эки колдогу фалангдын акыркы 1 жана 2 манжасынын экиге айрылуусу же акыркы бир манжанын ордуна эки манжанын болушу дагы карайт.

«б» пунктуна бир колдогу манжалык-фалангалык муундун деңгээлиндеги биринчи жана экинчи манжанын жоктугу, бир колдогу фаланга ортосундагы деңгээлдеги биринчи манжанын, бир колдогу негизги фалангалык деңгээлдеги үч манжанын, эки колдогу проксималдык фаланга ортосундагы муундун деңгээлиндеги төрт манжанын, эки колдогу фаланга ортосундагы муундун деңгээлиндеги биринчи манжанын жана кайсы колунда болбосун проксималдык фаланга ортосундагы муундун деңгээлиндеги экинчи манжанын жоктугу каралат.

«в» пунктуна оң колдогу манжалык-фалангалык жана фаланга ортосундагы муундардын деңгээлиндеги биринчи манжанын, бир колдогу негизги фалангалык деңгээлдеги эки манжанын, кайсы колунда болбосун манжалык-фалангалык муундун деңгээлиндеги экинчи манжанын же бир колдогу дисталдык фаланга ортосундагы муундун деңгээлиндеги үч манжанын жоктугу кирет.

Сологойлордун сол колунда биринчи жана экинчи манжаларынын жоктугунда ушул берененин а пункту колдонулат.

Колдун манжалары жок деп төмөнкү учурлар эсептелинет. Биринчи манжа үчүн – тырмак фалангасынын жоктугу, башка манжалар үчүн – эки фаланганын жоктугу.Фаланганын проксималдык башынын деңгээлинде жоктугу фаланганын жоктугу болуп эсептелинет.

Бир манжадагы тырмак фалангасынын, оң колдуулардын оң колундагы жана сологойлордун сол колундагы биринчи жана экинчи манжасынын жоктугу кызмат кылууда жана окуу жайларына тапшырууда жарамдуулугу чектелбейт.

41-берене. «а» пунктуна таман-фалангалык деңгээлдеги бардык манжалардын же эки буттагы негизги фалангдардын жоктугу; жабырлануудан, жаракатдан, сөөк-пластикалык операциядан кийин тамандын бөлүгүнүн жоктугу кирет.

«б» пунктуна негизги фалангалык деңгээлдеги бир буттагы бардык манжалардын жоктугу; бир буттагы экинчи-бешинчи манжалардын же биринчи жана эки манжалардын жоктугу; эки буттагы төртүнчү же биринчи манжалардын жоктугу; эки буттагы тең тырмак фалангдын деңгээлиндеги бардык манжалардын жоктугу каралат.

«в» пунктунда бир буттагы биринчи же эки манжалардын тырышып калуусу же кыймылсыз абалынын жоктугу; бир буттагы тырмак фалангалык деңгээлдеги бардык манжалардын жоктугу каралат.

Буттагы манжанын жоктугу анын тамандык-фалангалык деңгээлинде жоктугу катары эсептелинет. Манжанын толук тырышкандыгы же кыймылсыз абалы анын жоктугу катары саналат.

Буттагы бир манжанын жоктугу (биринчиден башка) функциянын бузулусуз болсо, анда кызматка жана окуу жайларына тапшырууга жарамдуулугу чектелбейт.

42-берене. Тамандын туубаса жана кийин пайда болгон деформациялары, ошондой эле жалпак таман вальгустук тамандын декомпенсациясынын жыйынтыгында пайда болгон же балачактагы жана өспүрүм куруктагы жалпак тамандын, ал булчуң формасынан байланыш-муундук деформацияга өткөн абалы каралат.

«а» пунктуна варустук, полой тамандар жана башка, туубаса же кийин пайда болгон тамандын кыйшаюсу алардын функциясынын бузулушуна алып келүүсү, басууну бир топ кыйындыкка же стандарттык бут кийимдерди кийүүгө мүмкүн болбогон учурлар кирет.

Полой таман деформациянын мындай түрү эсептелинет, арткы бөлүктүн супинациясы жана алдыңкы бөлүктүн пронациясы(кайрылып калган таман);-

«б» пунктуна басууну орточо кыйындаткан III даражадагы жалпак таман биринчи манжанын сенектиги менен, таман сөөктүн экзостозалары менен жана анын сыртты карай бурулушуу бар тамандын деформациясы карайт.

«в» пунктуна басууну бир аз кыйындаткан тамандын кыйшаюусу; II даражадагы жалпак таман кирет.

I даражадагы жалпак таман укук коргоо органдарында кызмат кылууга жана укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшырууга тоскоол болбойт.

Жалпак тамандын даражасы рентгенологиялык метод менен аныкталат. Ченем боюнча бурчу = 125-130, бийиктиги =39мм. Биринчи даражадагы жалпак таман: бурчу=131-140, бийиктиги = 35-25мм, сөөктөрдүн деформацияланышы аныкталбайт. Экинчи даражадагы: бурчу = 141-155, бийиктиги = 24-17мм, деформацияланган остеоартроз көрүнүшү же байланыш аппаратынын обызыствление, жалпак тамандын үчүнчү даражасында бурчу 155 ашык, бийиктиги 17мм кем, таман сөөктүн көрсөткүчтүү деформациясы бар.

43-берене. Буту-колдун жоктугу деп ийинден же жамбаштан Пратездөөгө болбогон мүчөнүн калдыгында, ошондой эле фантомдук оруксуган учурда берененин «а» пункту колдонулат. Катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын буту-колун протездөөдөн кийин, жакшы айыгып кетишинде бардык графалар боюнча жекече күбөлөндүрүлөт.

45-берене. Териде, теринин астындагы клетчаткаларда, кемирчектерде, сөөктөрдө айыгып кетүүчү өсүндүүлөрдүн бар болуусу такталган болсо, оперативдик дарылануусу керек, үч айдан кийин жыйынтыгы баалануу менен (гистология). Операциянын жыйынтыгы жакшы болуп жана кайра кайталануусу жок болсо, укук коргоо органдарында кызмат кылууга жана окуу жайларына тапшырууга жарамдуу деп табылат.

Операция жасоого каршы көрсөткүчтөрү болсо же оперативдик дарылануудан баш тарткан учурда «а» пункту колдонулат. Оперативдүү дарыланууга каршы көрсөткүчү болсо кызмат кылууга жана окуу жайларына тапшырууга жарамдуулугу чектелбейт.

Эгерде көздүн невусунун өлчөмү диаметр боюнча 5мм ден ашык болбосо, көздүн невусу кайрадан кызматка кабыл алгандардын бардык графалар боюнча жекече стационардык дарылануу учурунда каралат.

46-берене. «а» пунктуна артериалдык жана артериовеноздук аневризмдер кирет; аортоартериит,облитерирующий экдартериит же буттардын III стадиядагы кан тамырларынын атеросклерозу, (гангренозно-некротикалык), дайыма ооруксунуу жана буттун дисталдык бөлүмдөрүндөгү шишиктери томук булчуңунун көрсөткүчтүү гипотрофиясы, көпкө айыкпаган трофикалык жаралар, гангренага айланып кетүүчү; тез кайталануучу оошкон тромбофлебит; терең жайгашкан венанын тромбофлебити III даражадагы өнөкөт венанын жетишсиздиги көрүнүшү менен (дайыма шишип турушу, трофикалык жаралар, көбүнчө кызыл ашыктагы теринин өзгөрүшү теринин астындагы клетчатканын тыгыздыгы менен), лимфэдема слоновость III стадиядагы, бир калыптуу шишимик, буттун бардыгын камтыган, ткандагы фиброздук өзгөрүүлөр, теринин папилломатозу, муундагы кыймыл-аракеттин чектелүүсүнөн буттун функциясынын бузулусу карайт.

Терең жайгашкан веналардын тромбофлебит менен ооруп айыккандан кийин пайда болгон тери алдындагы веналардын орточо толуктоочу кеңейиши, кан айлануунун катуу бузулусу катары каралышы керек.

Бул пунктка чоң магистралдык кан тамырларды аорта, жанбаш, сан артериялары жана веналары, көңдөй веналары жасалма протездерди жана шунттарды колдонуу менен калыбына келтирүү абалы кирет.

«б» пунктунда облитерирующий эндартериит жана буттардын II даражадагы муундардын атеросклерозу ишемиялык, аксагандык, начардык, шыйрактын жана тамандын терисинин жукарышы жана кургактыгы, тырмактын калыңдап кетиши жана анын сынышы, шыйрак булчуңунун байкалган гипотрофиясы, тамандын муздашы, арткы чоң берцовалык артериянын алсыз жана кээде жок болушу, седалдык нервдин ишемиялык неврити болушу мүмкүн, өйдө жайгашкан веналардын тромбофлебитинин кайталанышы, терең жайгашкан веналардын тромбофелитинен пайда болгон оорулар жана теринин алдындагы веналардын варикоздук кеңейиши өнөкөт вена жетишсиздигинин II даражадагы абалы менен жансыз болуп сезилүү жана кычышуу, тамандын жана шыйрактын шишимик тартышы, түнкү эс алуудан кийин дагы тарабагандыгы, шыйрактын дисталдык бөлүмдөрүндөгү теринин өңүнүн өзгөрүшү жана жукарышы, II стадиядагы лимфэдема (слоновость), буттардагы бир калыптагы көрсөткүчтүү шишимиктер теринин астындагы клетчатканын фиброздук өзгөрүүлөрү менен каралат.

«в» пунктуна облитерирленген эндартериит, буттардын I стадиядагы кан тамырлар атеросклерозу буттардын жогорку чарчоочулук, үшүкчөөлдүгү менен, аба ырайы өзгөргөн убакта буттардын белгисиз булчуңдарынын оорусу, ползания мурашек тибиндеги парестези, таман аймагындагы ачышуу, балтыр булчуңундагы тарамыш тырышуусу кирет. Бул бардык симптомдор туруксуз. Тамандын дисталдык бөлүктөрүндөгү теринин объективдүү начарлыгы жана цианозу белгиленет, манжалар муздагандыгы, арткы чоң берцовалык артериянын пульсунун начарлашы. Реовазографияда магистралдык артериянын узакка созулган спазмасы жана төмөн реографиялык индекс. Нитроглицеринди кабыл алууда кан толуу жакшырат, реографиялык индекс жогорулайт. Бул пунктка үстүртөдөн жайгашкан веналардын кээде кайталануучу тромбофлебити карайт, терең жайгашкан тромбофлебиттен пайда болгон оорулар жана тери алдындагы веналардын варикоздук кеңейиши I даражадагы веналардын жентишсиздик абалы пастоздук же кызыл ашыктын ылдый жагынын шишимиги, бутта көп турган убакытта пайда болгон жана эс алгандан кийин таркап кетиши буттагы оорлошу жана тез чарчоо, лимфэдема слоновость I стадиядагы, буттагы бир калыптагы шишимик менен мүнөздөлгөн, кечкисин пайда болуп, эртең менен турганда же түз жатып эс алганда дагы тарабаган.

«г» пунктунда буттардын трофикалык бузулусуз тери астындагы веналардын варикозунун кеңейиши каралат.

Тери астындагы веналардын кээ бир жерлеринде цилиндр же ийри-буйру түрүндөгү эластикалык пайда болуулар шишиксиз жана трофикалык бузулусуз болсо (флебэктазия) укук коргоо органдарында кызмат кылууга жана укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшырууга тоскоол болбойт.

Кан тамырлардын жабырлануусунда же веналардын варикоздук кеңейишинде оперативдик кийлигишүүдөн кийин кан айлануунун жана буттун функциясы толук калыбына келсе кызмат кылууга жарамдуулук чектелбейт.

Рейно оорусу менен ооругандарды медициналык күбөлөндүрүү «а», «б», же «в» пунктарына ылайыктуу кан айлануунун бузулуу даражасына карай жүргүзүлүшү керек.

47-берене. Кайрадан кызматка кабыл алынган катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын чурку грыжа оорусу оперативдик дарыланууга тийиш. Ийгиликтүү дарылануудан кийин кызматка, окуу жайга тапшыруу жарамдуулугу чектелбейт.

48-берене. «а» пунктунда көтөн чучуктун бардык катмарларынын ич көңдөйүнө басымдын бир аз жогорлашынан (жөтөлүү, чүчкүрүү же башка жеңил дене-бойго күч келтирүү) ылдый түшүүсү каралат. Арткы тешиктин сфинктер тонусу тез төмөндөп, заң жана жел кармалбайт. Бул пунктка оперативдүү дарылануудан кийин дагы көтөн чучуктун түшүүсүнүн кайталанышы жана арткы тешиктин табигый эместиги кирет.

«б» пунктунда көтөн чучуктун чоңго баруу мезгилинде катуу ыйынуудан түшүүсү каралат. Сфинктер тонусу сакталган же бир нечеге төмөндөгөн, өз алдынча оңдоо мүмкүн же кол каражаттары талап кылынат. Ийгиликтүү оперативдик дарылануудан кийин катардагы жана жетектөөчү курамдагылар андан ары кызмат кылууга жарамдуу.

49-берене. Тез кайталануучу парапроктит деп бир жылда 2 жолудан көп эмес, тешиктери же ириңдери менен пайда болгон ооруну эсептейбиз. Куймулчактын ириңдөөсү бир жылда 2 жана андан көп кайталануусунда токтом «а» пункту боюнча чыгарылат. Катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын андан ары кызмат кылуу жөнүндө маселе ийгиликсиз хирургиялык дарылоодон кийин гана көтөрүлүшү мүмкүн.

50-берене. Геморрой оорусун оперативдик же дары-дармек менен ийгиликтүү дарылоодон өткөн учурда укук коргоо органдарында кызмат кылууга жана окуу жайларына тапшырууга жарамдуулук чектелбейт.

51-берене. Бөйрөктүн өрчүшүнүн аномалиясында, поликистоздо жана нефроптоздо укук коргоо органдарында кызмат кылуу жарамдуулугу функционалдык бузулуу даражасына карай аныкталат.

«а» пунктуна эки бөйрөктүн жабырланышы менен заара-таш оорусу, катуу пиелонефриттин тез кайталанып турушу, нефрогендүү гипертониясы, бөйрөктүн экскретордук функциясынын тез бузулусу, бир бөйрөктүн жоктугу, III даражадагы нефроптоз, бөйрөктүн жамбаш сөөк дистопиясы, бөйрөк кан тамырларынын аномалиясы, ангиография менен такталган жана вазореналдык артериялдык гипертензия менен, бөйрөктөн кан агуу менен коштолгон, III стадиядагы жумуртка безинин аденомасы (парадоксалдык ишуриясы, пиелонефрит же заара чыгаруучу жолдордун көрсөткүчтүү сезгенүү абалында заара чыгаруучу каналдын бир топ кысылуусу), жыныс мүчөсүнүн жоктугу, калта же аралык гипоспадиясы кирет.

Бул пунктка уретранын жабырлануусунан стриктурага өтүп кетиши, системалык бужированияны талап кылуучу абал кирет.

Б пункту бөйрөктүн функциясынын орто бузулусу заараташ оорусун, така сымал бөйрөктү, бөйрөктүн дисплазиясын, заара чыгаруучу жолдордун өнөкөт оорусу тез-тез кайталануусу менен бир жылда 2 жолу, II стадиядагы урук чыктагыч бездин аденомасы зааранын калып калуу симптому, цистит, II даражадагы нефроптоз, заара чыгаруучу жолдордун өрчүү анамалиясы алардан функциясынын орто бузулусу менен, табарсыктын айыгып кетүүчү өсүндүсүн алуу операциясынан кийинки абал, жыныс мүчөсүнүн түбүнөн ортосуна чейин жайгашкан заара чыгаруучу каналдагы тешикче каралат.

«в» пунктуна кээде кармоочу бөйрөктүн сайышкан туткагы, заараташ оорусунда өз алдынча таштардын агышы, бөйрөктүн солитардык кистасы, урук безинин I стадиядагы аденомасы тез-тез заара кылуу, өзгөчө түнкүсүн, зааранын жай агышы, кээде кармоочу заара жолдорунун өнөкөт оорулары.

Оору баянында бөйрөктүн функциясынын бузулусу жок заараташ оорусунда өз алдынча таштардын агышы болсо кайрадан кызматка кабыл алынгандарды бардык графалар боюнча жарамсыз дегенге негиз бар.

Гипоспадия же эписпадия, өнөкөт уретриттер, заара чыгаруучу актыны бузбаса, жыныс безинин же анын кошумчасынын кургак учук мүнөздөгү эмес оорунун же жаракаттардын кесепетинен алынып салынышы укук коргоо органдарына кызматка жана укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшырууга тоскоол болбойт.

52-берене. «а» пунктуна төмөнкүлөр кирет:

генерализаланган кургак учук башка органдардын жана тутумдардын жабырлануусу менен айкалышта өтүү мүнөзүнөн, убагынан жана натыйжасынан көз карандысыз;

омуртка кургак учугунун өрчүшү, түтүк сыяктуу сөөктөрдүн жана муундардын, абсцесс же жаранын тешиги менен коштолгон омуртканын, сөөктөрдүн жана муундардын активдүү негизги кургак учугу, зааражыныс органдарынын жана башка көкүрөктөн тышкаркы чектөөдөгү процесстин тынчтануусуна чейинки абалы;

кеңири тараган жана өңүн бузган тери кургак учугунун формалары, бузулусу же бактерияларды бөлүп чыгаруусу менен зааражыныс органдарынын кургак учугу;

мета кургак учуктун нефросклерозу, калдык өзгөрүүлөрү жана заара чыгаруучу органдар тутумунун кургак учук менен ооругандан кийин пайда болгон оорулары, бир бөйрөктүн алынып салынгандан кийин калган бөйрөктүн функциясынын бузулусу, өнөкөт бөйрөктүн жетишсиздиги же бөлүп чыгаруу функциясынын бир топ бузулусу менен бөйрөктүн жана заара чыгаруучу жолдордун хирургиялык дарылануудан кийин пайда болгон оорулары;

табарсыктагы тырыктын тартылып калуусунан заара чыгуунун бир топ бузулусу;

бузулусуз, жара тешиксиз жана бактерия бөлүп чыгуусуз перифериалдык лимфа түйүндөрдүн активдүү кургак учугу;

бөйрөктүн бөлүп чыгаруу жана заара чыгаруу функциясынын орто бузулусу менен коштолгон, бөйрөк жана заара чыгаруучу жолдорунун кургак учугун хирургиялык дарылоодон заара чыгаруу системасындагы органдарынын кургак учук оорусунан же калдык абалынан пайда болгон оорулары;

перикарда, ич көңдөйдүн жана көңдөй ичиндеги лимфа түйүндөрдүн, ашказандын, ичегилердин, боордун, көк боордун кургак учугунун өрчүүшү, башка органдардагы кургак учукту хирургиялык дарылоодон кийин алардын функциясынын орто бузулусу менен пайда болгон;

кургак учуктун кесепетинен алынып салынган эки урук безинин жоктугу;

«б» пунктуна кургак учуктун көкүрөктөн тышкаркы чектөөдөгү ийгиликтүү жүргүзүлгөн стационардык дарылоо этабынан клиникалык-рентгендик изилдөөнүн оңунан чыгуу жетишкендиги кирет.

«в» пунктуна көкүрөктөн тышкаркы чектөөдөгү кургак учуктун калдык өзгөрүүлөрү 3 жыл ичиндеги дарылануу бүткөндөн кийин активдүү белгилердин жоктугу жана күбөлөндүрүүчүнүн диспансердик каттоодон чыгарылышы карайт.

53-берене. Катардагы жана жетектөөчү курамдагылардын түнкүсүн табарсыгы бош болгон учурда, текшерүүдөн өтүшү жана стационарда дарылануусу керек.Текшерилүү толук жана комплекстүү, сөзсүз уролог жана невропатолог дарыгерлердин катышуусу менен өткөрүлүгө тийиш. Эгерде түнкүсүн табарсыгы боштук нерв жана заара-жыныстык системасынын ооруларынын симптомдорунун бири болсо, токтом негизги оору боюнча чыгарылат. Укук коргоо органдарына кайрадан кызматка кабыл алынгандар жана окуу жайларына окууга тапшыргандар түнкүсүн табарсыгы боштугу жөнүндө этиологиясы коюлбаган күндө да жарамсыз деп эсептелинет.

55-берене. Жумуртка безинин же урук канатиканын водянкасы болсо, күбөлөндүрүүчү оперативдик дарылануусу керек. Операция ийгиликтүү өткөндө же урук канатикасындагы кистанын көлөмү кичине болгондуктан оперативдик дарылануу сунушталбаган учурда, алардын кызмат кылууга жарамдуулугу чектелбейт.

56-берене. Кыймылдап туруучу урук безинин чурайдагы же сырткы тешикченин жанында жайгашышы, урук безинин кысылуу мүмкүндүгүн эске алып, ошондой эле эки жактуу урук безинин крипторхизми жана эктопиясында укук коргоо органдарына кайрадан кызматка кабыл алынгандар бардык графалар боюнча жарамсыз деп саналат. Оперативдик дарылануудан кийин алар кызмат кылууга жана окуу жайларына тапшырууга жарамдуу.

Бир урук безинин ич көңдөйдө же чурай каналында туруп калышы, бирок кысылууга дуушар болбосо, ошондой эле оорудан, жаракат алуудан же башка жабырлануудан бир урук безинин жоктугу укук коргоо органдарында кызмат кылууга жана укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшырууга тоскоол болбойт.

КУЛАК, ЖОГОРКУ ДЕМ АЛУУ ЖОЛДОРУНУН ООРУЛАРЫ

57-берене. Өнөкөт ириңдүү эпитимпаниттен башка да бул беренеге эгерде ириң, грануляция же холестеатомого окшош масса болсо, операциялык көңдөйчөнүн толук эмес эпидермизациясы менен буга байланыштуу операциядан кийинки абал кирет, анткени кулакта ириң болгон мындай учурларда операция жасалгандыгына карабастан, аягына чейин айыкты деп эсептелбейт.

Өнөкөт эпитимпанитте операция кылуу сунушталат. Жакшы натыйжа болгон, ортоңку кулагына радикалдуу же реконструтивдик-калыбына келтирүүчү операция жасаткан катардагы же жетектөөчү курамдагы кызматкерлерди оорусуна байланыштуу өргүү же амбулатордук дарыланууга кыска мөөнөттө жумуштан бошотуу зарыл.

Тарсылдактын эпитимпаникалык бөлүгүндө туруктуу кургак перфорацияларында, ошондой эле операциядан кийинки көңдөйдү толук эпидермизациялоодо токтом Оорулардын ырааттамасынын 65-беренеси боюнча чыгарылат.

58-берене. «а» пунктуна бир тараптуу өнөкөт ириңдүү мезотимпанит, ушул беренеде көрсөтүлгөн күчөп кетүүлөрү менен гана эмес, мезотимпаниттин жагымсыз өтүшү учурунда алардын жок болуусу (жыл ичинде эмгек жарамдуулугун жоготуу менен, 2 же андан көп жолу козголуусу).

Ушул эле пунктка анык атрофияга учураган ринофарингит, өнөкөт ириңдүү синуситтер, мурун аркылуу дем алуунун туруктуу жана тез бузулуусу, анык өнөкөт тонзиллит менен коштолгон тарсылдактын кургак эки тараптуу перфорациясы кирет.

Жетектөөчү курамдын жактары Оорулардын ырааттамасынын 57-58-беренелеринде көрсөтүлгөн, угуу аз жабыркаган өнөкөт ириңдүү отит (аудиологиялык текшерүү менен тастыкталган) жана вестибулярдык аппарат жабыркабаган учурларда, өзүнчө учурларда, жеке баалоо иретинде мындан аркы кызматты өтөөгө жарактуу деп эсептелиши мүмкүн.

59-берене. Угуу төмөндөө жана анын барофункциясы бузулуу менен коштолгон, 12 же андан көп ай мурун өткөрүлгөн, радикалдуу жана реконструкциялык-калыбына келтирүүчү операциядан кийинки көндөйлөрдү туруктуу эпидермизациялоо менен өтүп кеткен ортоңку отиттин туруктуу калган көрүнүштөрүн карайт.

Кызматка жаңыдан кабыл алынуучу тарсылдактарынын кургак перфорациясы болгон жактар угуу аппаратына олуттуу күч келтирүүгө байланыштуу (радиотелефонисттер, байланыш кызматкерлери ж.б.), ошондой эле ачык абада кайгуул кызматын өтөөгө байланыштуу кызматтарда кызмат өтөөгө жарабайт. Кургак перфорациянын болуусу аудиологиялык текшерүү жана Шюллер жана Майер боюнча рентгенография менен тастыкталат.

Тарсылдактагы мурдагы перфорациядан кийинки тактар, анын ичкерип кетиши жана катып калышы, анын жакшы кыймылдоосунда, угуунун аз маз жабыркап, кулактын барофункциясынын бузулбашында бул беренени колдонууга негиз болбойт.

60-берене. Стационардык шарттарда айыкпоочу, сырткы угуу өтмөгүнүн, кулак раковинасынын, кулак тараптарынын, ошондой эле сырткы отит, микоз кайталанган өнөкөт экзема менен жабыркаган жактарга, сүйлөшүү аппаратураларын колдонуу менен, уу газдардан сактоочу куралдын бардык типтеринде иштөөгө каршы көрсөтмө бар каршы. Сезгенген жана ириңдеген белгилер бар сырткы кулактын тубаса фистуласы (свищ) болгондордун кызматка жарамдуулугу тууралуу токтом жана окууга өтүүсү алар дарылангандан кийин чыгарылат.

Угуу функциясын бузбоочу сырткы угуу өтмөгүнүн экзостоздору ИИОго кызматка кирүүгө жана КР ИИМдин билим берүүчу окуу жайларына тапшырууга тоскоолдук жаратпайт.

Жаңыдан кабыл алынуучу тубаса кулак раковинасы жок болгон же жаракатдан улам кулак раковинасы алынып салынган жактар, угуу функциясынын бузулушуна карабастан, кызмат өтөөгө жарамсыз деп таанылат. Кулак раковинасынын жарым-жартылай ампутацияланганда, жаңы кабыл алынган жактардын жарамдуулугу угуу функциясына жана кемчиликтин деңгээлине жараша аныкталат.

61-берене. «а» пунктуна меньерого окшогон, бат көрүнгөн оорулар, ошондой эле, стационардык текшерүү учурунда тутулган же адистештирилген дарылоо мекемелери тарабынан маалым кат менен тастыкталган, органикалык жана функционалдык мүнөздөгү вестибулярдык бузулуулардын оор түрлөрү кирет.

«б» пунктуна башка органдардын ооруларынын симптомдору жок учурларында, чайкалганда жана вестибулярдык бузууларда сезгендиктин тез жогорулап кеткен учурлары кирет.

Иштин мүнөзү боюнча вестибулярдык аппаратга жогорку талап коюлганга байланыштуу жактардын кызматка жарамдылуугу жэ жарамсыздыгы боюнча токтом организмдин эксперименталдык текшерүүнүн жыйынтыктарынан негизделет (ошону менен бирге вестибулярдык-вегетативдик сезимдүүлүктүн изилдөөсү милдеттүү өткөрүлөт), анткени вегетативдик рефлекстер кулак лабиринтинен гана эмес, башка органдардан чыгышы мүмкүн. Вестибулометропиянын жыйынтыктарын невропатолог менен бирдикте балоосу зарыл. Вестибулярдык бузуулардын убактылуу мүнөздө болгонун күмөн санаганда, ал ашыкча чарчаганда, интоксикация болгондо, курч ооруларда ж.б., бардык тараптарын, бир нече ирет, стационардык изилдөөнү өткөрүүгө зарыл.

Тез-тез авиа-автотранспорт менен жүрүүгө байланыштуу кызматка жаңыдан кабыл алынгандарды, ошондой эле ИИМдин окуу жайларына тапшыруучуларды медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүүдө, Барани креслосуна вестибулярдык аппараттан өткөрүп же башка жолдор менен изилдөө сөзсүз түрдө зарыл.

63-берене. Угуунун деңгээлинин төмөндөөсүн аныктоодо, жөнөкөй шыбыроочу кеп менен изилдөөдөн тышкары, кайталап атайын сүйлөө же шыбыроо кеби, камертон же аудиометр менен изилдөө өткөрүү зарыл.

Угуунун төмөндөшүнүн туруктуулугуна, айрыкча сөздөрдүн жогорку тонунун тобуна күмөн санаган учурларда, кулакты үйлөө колдонулат. Угууну бир жолу гана изилдөө изилденүүчү жактын тууралыгын же бирдейлигин салыштырууга жетишсиз.

Толук же бир кулактын дүйлөйлүгүнө шек саноо бар болсо, эки кулакка тең дүлөйлүктү объективдүү аныктоо ыкмалары колдонулат (Барани трещоткасы, Хило усулу менен щетка ыкмасы). Жарамдуулукту жеке баалоодо өзгөчө катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин ишинин конкреттүү шарттары жана наушник аркылуу угуусун функционалдык изилдөөнүн маалыматтары эске алынат. Күбөлөндүрүүчүнүн электроакустикалык байланыш каражаттары менен иштөөсүндө (телефон, радиобайланыш) саптык же саптык эмес кызматка жарамдуулугу жекече аныкталат.

Угуу аппараттарынын олуттуу чыңалуусун талап кылуучу (радиотелефонисттер, байланыш кызматкерлери ж.б.) , ошондой эле кайгуул-күзөт кызматына байланыштуу кызматтарга кайрадан кабыл алынуучу жактар эки же бир кулагынын дүлөйлүгүнө шек саналган жактар кызматка жарамсыз.

64-берене. Кулак манометриясынын жардамы менен кулактын барофункциясын изилдөө жүргүзүлөт. Кулактын барофункциясынын туруктуу бузулуусу тууралуу айтуу үчүн, изилдөө бир нече жолу жүргүзүлүшү зарыл. Айрым учурларда кулак манометриясын кулакты үйлөө менен айкалыштыруу зарыл.

65-берене. Мурундун синус көндөйлөрүнүн өнөкөт ириң ооруларынын дарты риноскопиялык маалыматтар (ириңдин бөлүнүп чыгышы), мурундун синустук көңдөйлөрүнүн рентгенографиясы, гайморалык көңдөйлөргө дарылоо мекмелериндеги дарттапма пункция менен аныкталат.

Мурундун синустук көңдөйлөрүнүн операциясынан кийинки калган көрүнүштөр ички иштер органдарында кызмат өтөөгө жолтоо болбойт (ооздун жанындагы өтүүчү бырыштагы сызыктуу так, операцияланган көңдөйдүн мурун көңдөйү менен тактыгы же рентгенограммадагы вуаль).

«А» пунктуна былжырдагы атрофиялык же гипертрофиялык түрдө болуучу, жогорку дем алуу органдарынын дистрофиясы менен коштолуучу, ириңдүү же полиптик синуситтер, ошондой эле мурун дем алуусун бузуучу былжырдын полипоздору кирет. Ушул эле пунктка өнөкөт ириңдүү жана көп жолу козголуп туруучу (жылына эки же андан көп жолу), күчөп турган жана эмгек жарамдуулугун жоготтуруучу полипоздук синуситтер, ошондой эле өнөкөт декомпресстелген тонзиллит менен тез билинүүчү ириңдүү синусит кирет.

Ушул пункт менен кызматка жарамсыздыгы тууралуу токтом ЛОР дарыгери тарабынан ийгиликсиз дарылаганда, анын ичинде хирургиялык ийлигишүүлөр болгон учурларда чыгарылат.

«б» пунктуна жогорку дем алуу жолдорунун синистук көңдөйлөрүнүн тканынын дистрофиясыз, эмгек жарамдуулугун жоготуу менен бат-бат козголуусуз, өнөкөт оорулардын жоктугу менен коштолуучу ириңдүү жана полипоздук оорулары кирет. Кызматка кайрадан кабыл алынып жаткандар жакшы жыйынтык менен хирургиялык дарыланганда жарамдуу болуп саналат.

«в» пункту боюнча мурундун синустук көңдөйлөрүнүн өнөкөт ириңдүү эмес оорулары (синиситтин катаралдык, сероздук, вазоматордук жана башка ириңдүү эмес формалары, гаймордук көңдөйдүн кистасы), ошондой эле мурун дем алуусунун бузулуусуз тосмосу кыйшайып калган жактар жеке кийинки кызмат өтөө шарттары жана спцификасына ылайык аныкталат.

Жогорку дем алуу органдарынын, мурун функцияларынын бат эле бузулуп кетүүсү ИИМдин окуу жайларына тапшырууга терс көрсөткүч боло алат.

Оорулардын ыраатамасынын II графасында каралуучу кызматтарга жыт сезүүсү бузулган жаңыдан кабыл алынуучу жактар жарамсыз. Жыт билүүсү бузулган катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин жарамдуулугу ушул берененин “в” пунктуна ылайык жекече аныкталат.

Бир жагы гана болсо дагы, мурун тосмосунун кыйшайышы, эгерде дем алуу эркин болсо, жогорку дем алуу жолдорунун былжырынын субатрофиялык туруксуз көрүнүш болсо, гаймордук көңдөйдүн стенкаларынын жоонойушу болсо, дарт табуу пункциясынын жыйынтыгы боюнча ириң же трансудит алынбаса, гаймордук көндөйүнүн каптамасы аркылуу өтүмдүүлүк.

67-берене. Өнөкөт декомпенсирленген тонзиллит деп козголуп туруусу менен мүнөздөлүүчү (жылына экиден аз эмес жолу), тонзиллогендик интоксикациянын болуусу (субфебрилитет, бат чарчоо, алсыздык, кускусу келүү), миндалдын жанындагы ткандардын, регионардык лимфотүйүндөрдүн сезгенүүсүн (паратонзиллярдык абсцесс) метотонзилярдык татаалдануунусун тонзиллиттин бир формасы катары көрүүгө болот. Өнөкөт декомпенсирленген тонзиллиттин белгилери: паратонзилярдык абсцессти ачууга байланыштуу операциядан кийинки так, миндалинге шпатель менен басканда же аны зонддогондо, лакундан ириңдин жана казеоздук пробканын чыгышы, таңдай миндалиндеринеги одурайган тактар, таңдай догоолорунун гиперемиясы жана шишиши жана алардын миндалин менен кошо өсүп калышы, эпителийдин алдында ириңдеген фолликулдун болуусу, төш-акырек жактагы булчуңдун алдыңкы четиндеги лимфатических түйүндөрүнүн чонойушу. Өнөкөт тонзиллиттин ушундай формасы гана ички иштер органдарына кирүүгө жана ИИМдин окуу жайларына тапшырууларына тоскоолодук боло алат.

Өнөкөт тонзилиттин башка формалары жана миндалиндин гипертрофиясы болгон жаңыдан кызматка кирүүчүлор же ИИМдин окуу жайына тапшыруучу талапкерлер жарамдуу деп эсептелет.

69-берене. Кекечтенүү болсо, күбөлөндүрүлүүчү терең текшерүүдөн өтүүсү зарыл. Экспертттик токтом Саламаттык сактоо министрлигинин алдыңкы мекемелеринин невропатологунун, психиатрынын жана кулак мурун дарыгеринин, ошондой эле логопеддин кеңешинен негизинде чыгарылат. Кекечтенүүнүн деңгээли кептик функциясынын абалына ар түрдүү шарттарда динамикалык байкоо жүргүзүү жолу менен аныкталып, бул жапа чегүүнүн өзгөчө күчөгөн учурунда бааланат; Эксперттик баалоодо ички иштер органдарынын жетекчилигинин мүнөздөмөсү жана күбөлөндүрүлүүчүнүн кекечтиги кызматтык милдетин аткарууга кандай деңгээлде таасирин тийгизери маанилүү.

«б» пунктуна узак убакыт системалык дарылоо натыйжа бербеген, функционалдык табияттагы афония жана үн чыгаруу функциясынын туруктуу бузулуусу менен өнөкөт гипертрофиялык ларингит кирет. Ушул оорулар менен жабыркоочу жактар, ИИМдин жогорку ишке жарамсыз деп эсептелүүсү зарыл.

Орточо кекечтенүү кызматка жарамдуулукту чектебөөчү жана дарылоого жатпоо сүйлөм айтуунун кармалуусу, сүйлөмдүн башында “чалынуу”, башка сөздөрдү эркин жана жай, бирок сөздү кайталабай айтуу (бир дем менен) эсептелет, бул беренени колдонууга тоскоолдук болбойт, ИИМдин билим берүү мекемелеринде сабак берүү ишмердүүлүгүн кошпогондо.

70. Катардагы жана жетектөөчү курамдыни жактары стационардык дарылоодон кийин толук ишке жарамдуулук калыбына келген соң күбөлөндүрүлөт.

ООЗ КӨҢДӨЙҮНҮН ЖАНА ЖААКТЫН ООРУЛАРЫ

71-берен . «а» пунктуна тубаса жана туунду жаак-бет бөлүгүндөгү кемчиликтер, ошондой эле дарылоо, анын ичинде хирургиялык натыйжа бербеген жаактын, шилекей безинин, чыкый-ылдыйкы жаактын муундарынын өнөкөт жана бат козголуучу оорулары кирет.

«б» пунктуна жаактын 4 смден узунураак, трансплантант менен алмашылган, толук жана бөлүктөрүнүн залалдуу же заласыз шишиктерине байланыштуу резекциядан кийинки кемчилик кирет. Ушул эле пунктка II — III даражадагы тиштөөсүнүн 60%дан аз болгон тиштемдин аномалиясы; чыкый-астыңкы жаактын муундарынын анкилоздору, астыңкы жаактын контрактурасы жана жалган мууну, негизги сөнгөктүн жана бет нервдеринин чоң бутактарынын жабыркашынан улам мимикалык булчуңдарынын параличи, бат козголуп туруучу өнөкөт сиалоаденит, бет-жаак бөлүгүнүн актиномикозу, секвестралдык көңдөй жана секвестр болуучу өнөкөт остеомиелит. Аталган оорулар менен ооруп жаткандар кызматкам жарамсыз, ал эми катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер дарыланууга тийиш, андан кийин Оорулардын ырааттамсынын 74-беренесине ылайык токтом чыгарылат. Эгерде оперативдик дарылоо колдонулбаса, медициналык күбөлөндүрүү аталган берененин тийиштүү пункттары боюнча жүргүзүлөт. Өзгөчө учурларда нагыз мүмкүнчүлүктөрүнө жараша, кийин пайда болгон кемчиликтери, жана бет-жаак бөлүгүндөгү деформациялары менен ортодонттук жана ортопеддик ыкма менен дарылагандан кийин канааттандырарлык натыйжа болсо, «б» же «в» пункттары менен күбөлөндүрүлөт.

Кызматка, окууга тапшырып жаткан жарандар тиштемдин аномалиясынан кийин 6 ай өтө элек болсо, убактылуу ишке жарамсыз деп т эсептелишет.

1-даражадагы тиштемдин аномалиясы (тиш катарларынын 5 мм ге кыйшайып кетүүсү) бул беренени колдонууга негиз боло албай, кызматка жана окуу жайга кирүүгө тоскоолдук боло албайт.

Экинчи даражадагы тиштемдин 5 ммден 10 ммге чейин аномалиясында Н.И. Агапов боюнча тиштөө жөндөмдүүлүгү 60% болсо, же тиштөөнүн экинчи даражадагы аномалиясы анын 10 ммге бөлүнүп калуусу менен (чайнөө натыйжалуугунун кандай даражада болгондугуна карабастан) кызматка жарамдуулук категориясы тууралуу корутунду аталган берененин «б» пункту боюнча чыгарылат, ал эми тиштөөнүн экинчи даражадагы аномалиясы анын 5 ммден 10 ммге бөлүнүп калуусу менен, чайноо функциясынын 60 же андан ашуун чайнөө жөндөмдүүлү менен болсо «г» пункту боюнча болот.

Чайнөө функциясын бузуучу чыкый-астыңкы жаактын муунунун жабыркоосунун кесепеттери 37-38-беренелерге кирет.

«в» пункту кариес болгон жана жулунган тиштердин саны 9 дан көп болсо, ошону менен бирге 4 тиштин пульпасы жана перидонту өнөкөт сезгенгендиги клиникалык жана рентгенологиялык белгилери болгон учурларда колдонулат. Жаактагы кариестер көптөгөн татаалдыктардан кийин ийгиликтүү дарыланса, кызматка жана окуу жайларга тапшыруучу жактар жарамдуу болот, ал эми катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер дарыланууга муктаж».

73-берене. «а» пунктуна 5 ммден жогорку пароданталдык капчыктын тереңдигинде парадонтит, 2/3 тиштин кыймылдыылыгы альвеолун соруп алуу байкалуучу оор даңгээлдеги пародонтоз, тамырдын цементи ачык, айрым учурларда тиш-бүйлө капчыктарынан патологиялык ириң чыккан, бүйлөнүн оору жана кан агуусу күчөгөн, ооздон жагымсыз жыт чыгуусу, булардын натыйжасында тиштердин кыймылдоосу жана түшүп калуусу кирет.

Катардагы жана жетектөөчү жактарга бийик тоолуу жана начар климаттык шарттарда кызмат өтөөгө тыюу салынат.

«б» пункту орточо деңгээлдеги пародонтитти (бүйлөнүн четтеринин шишип калуусу жана кызарышы, алардын капчыктай тешикти пайда кылуусу менен, тиштерден калып калуусу, кан агуу, сөөк альвеоласынын жарым жартылай) желиши, ошондой эле ортоңку даражадагы парадонтоз жана чектелген пародонтит, тиштердин саныны жабыркоосу менен,чайноо натыйжалуулугу 12 пайыз же андан көптү түзгөн, пародонтозду карайт.

Бул беренени колдонуу үчүн пародонтиттин, пародонтоздун генерализацияланган, бат-бат козголуучу жана абцесстелген формасы күбөлөндүрүлүүчүдө болсо, бул негиздеме болот.

Пародонтит, пародонтоз дарттары рентгенография менен тиш-жаак системасынын бардыгын кылдат изилдеп чыккандан кийин жана тийиштүү оорулар аныкталгандан соң аныкталат. Орто даражадагы пародонтитте, пародонтоздо жаңыдан кабыл алынуучу ИИМдин бардык окуу жайларына кирүүгө жана ички иштер органдарынын ачык абада болуучу кызмат ордуларына жарамсыз деп эсептелет.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер дарыланууга тийиш.

Ушул эле пунктка ооз көңдөйүнүн айыктырылбаган былжырынын оорулары кирет. Жаңыдан жумушка кабыл алынуучу жактарда стоматит, лейкоплакия жана хейлит болсо, аларга дарылануу сунушталып, андан кийин алардын жумушка жарамдуулугу тууралуу маселе чечилет. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер дарыланууга тийиш. Лейкоплакия жана облигаттуу преканцероздор (абразивдүү хейлит Манганотти, Боуэн оорусу ж.б.) менен радиоактивдүү заттар менен жана башка иондолгон нурлардын булактарында иштөөгө тыюу салынат.

74-берене. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин жаагынын жана бетинин жумшак ткандарынын жаракатларынын кесепетинде, сынуунун жай консолидациясы болгондо, хирургиялык жана ортопедиялык татаал ыкмаларды талап кылуучу, калың тактын же сыныктын болуусу, ошондой эле жаракатлык остеомиелит менен коштолуучу, сыныктар стационардык дарылангандан кийин жана ооруган жактын жумушка жарамдуулугу калыбына келтирилгенден кийин күбөлөндүрүлөт.

КӨЗ ЖАНА АНЫН КӨҢДӨЙЛӨРҮНҮН ООРУЛАРЫ

75-Берене. Сурманын жайгашуусундагы ар түрдүү кемчиликтерде (өсүп чыгуу, түйүлүү, ачылып калуу, нагыз птоз, лагофтальм) кыймылдоо жана көрүү фукнцияларынын бузулуусун эске алуу зарыл. Хирургиялык дарылоодон жакшы болуп кетүүчү учурларда, ал эксперттик токтом чыгарга чейин өткөрүлушү зарыл.

Бул берененин «б» жана «в» пункттарына тубаса жана туунду нагыз птоз кирип, анда үстүнкү сурма каректи жарымынан көбүн жаап калат (маңдай булчуңунун чыңалуусу болбогондо). Үстүнкү сурма маңдай булчуңдарынын чыңалуусу жок эки көздүн каректерин жаап калган птоздо бул берене колдонулбайт.

76-Берене. Сурманын четтериниин олуттуу кирпиктердин түшүүсү менен болуп, карттанган жара блефаритти, былжыр тканынын астындагы көрүнүп турган гипертрофия жана инфильтрация менен өнөкөт конъюнктивитти, ошондой эле трахоматоздук жабыркаган конъюнктти карайт.

Трахома деп шектелген учурда кылдат офтальмологиялык текшерүү жүргүзүлөт.

Көздүн туруктуу бузулуусу менен трахоманын ар түрдүү кабылдоолорунда токтом бул бузууларды кароочу беренелер боюнча чыгарылат (сурманын функцияларынын бузулуусу — Оорулардын ыраатамасынын 75-берене боюнча, жаш жолдорунун — 77-берене боюнча, кабыктары — по статье 79, көрүүнүн төмөндөөсү — 86-берене боюнча). Фолликулярдык конъюнктивит көрүнүшүндө, трахома деп шектелгенде, бул укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшырууга жарамсыз деген токтом чыгарууга негиз болот.

Кызмат өтөөгө жана окуу жайларына тапшырууга тоскоолдук болбойт: кабактын четтериндеги кичине гиперемия жана өзүнчө чешуйкалары менен жөнөкөй блефарит, бирдей фолликула менен фолликулярдык конъюнктивит, кабактардын конъюктивалдык жыйындардын жанындагы жана бурчтарындагы конъюнктивалар, трахоматоздук табигаттагы эмес майда үстүртөн тактар, ошондой эле трахоматоздук табигаттагы конъюктивалардын жыйлмакай карттары, жыл ичинде башка өзгөрүүлөрү жок конъюктивалардын өзгөрүүсү жана трахоматоздук процесстин рецидивисиз өзгөрүүсү.

Курч кармаган трахома болгон кызматкерлерге Оорулардын ыраатамасынын 89-беренеси боюнча айыкккыча ишке жарамсыздыгы тууралуу корутунду чыгарылат.

Жазгы катарда жана башка конъюктивалардын аллергиялык жабыркоосунда кайра кабыл алынуучулар айыккыча жарамсыз.

Кабылдабаган жашынган же чыныгы канат түрүндөгү плева, көздүн функциясына карабастан (көрүү курчтугу, көрүү талаасы ж.б.) укук коргоо органдарында кызмат өтөөгө же анын окуу жайына тапшырууга каршы келбейт.

Кабылдап бара жаткан канат түрүндөгү плева болгондо кайрадан кабыл алынуучу бардык графалар боюнча ишке жарамсыз, ал эми катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер дарыланууга тийиш. Канат түрдөгү плеванын рецидивинде, кайрадан ийгиликсиз операция кылынса, токтом “а” пункту боюнча чыгарылат.

77-берене. Жаш жолдорунун айыккыс ооруларына стационардын шартында бир нече жолу операция кылынгандани кийинки айыкпаган оорулар кирет. Жаш жолдорунун, лактопротезди киргизүү менен, реконструкциялык операцияларынан кийинки абалдарда кайрадан кабыл алынуучулар бардык графа боюнча жарамсыз, катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер бардык графа боюнча жекече аныкталат.

Укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшырып жаткан жактардын жаш аппараты нормалдуу болуусу зарыл.

78-берене. Бул берененин «а» пунктуна көз алмасынын жаракатсынан кийинки, анын булчуңадрынын бузулуусунан кийинки туруктуу диплопия кирет.

Диплопиянын жана башка бир борбордук нерв системасынын органикалык жабыркоосунун жок болуусунда кайрадан укук коргоо органдарына III графа боюнча кайрадан кабыл алынуучулардын жана катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин жарамдуулугу саптык же саптык эмес болсо, жекече аныкталып, ал кызматтын шарттарынын ден соолукка тийгизген таасирине көз каранды.

Күбөлөндүрүүчүлөрдүн көз алмасынын четки жактарында гана эки тарапка жана жогорку жакка эки эселенүү болсо, корутунду “б” пункту, ал эми ылдый жакка болсо “а” пункту боюнча чыгарылат. “Б” пунктуна нистагм жана башка коздүн өзүнөн өзү жылуусу кирет.

Көздүн алмасынын четки жактарынын өзүнчө нистагмоиддик тартуусу кызмат өтөөгө жже окуу жайга тапшырууга тоскоолдук боло албайт. Эгерде диплопия же нистагм борбордук аппараттын же вестибулярдык аппараттын жабыркоосусунун бир көрүнүшү болсо, токтом негизги оору боюнча же Оорулардын ыраатамасынын 86-беренеси боюнча көрүүнүн төмөндөө деңгээли боюнча чыгарылат.

79-берене. Бул беренеге бардык чел кабыктын оңою менен айыкпаган же айыкпаган, туберкулездук, лютикалык, дегенеративдик-дистрофиялык табияттагы оррулары кирет. Люитикалык табияттагы паренхиматоздук кератит Оорулардын ыраатамасынын 97-беренесине кирет. Ошону менен бирге эле катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер дарыланууга тийиш.

«а» пунктуна көрүү функциясынын төмөндөөсүнө алып келүүчү жана хирургиялык жана консервативдик дарылоо үчүн аз үмүмттөндүргөн оорулар кирет.

Аяктаган процесс учурунда же анын кабылдоосуз, чанда курчуган абалда өтүү учурларына карата кызматка жарамдуулугу аныкталат. Бат болуучу курчуу жылда эки же андан көп жолку эсептелет.

Туруктуу көрүү талаасынын ичкеришинде, эгерде ал ичинен же сыртынан эки көздо тең 45 градустан ашуун сакталса, «а» пункту колдонулат, ал эми ушундай эле ичкерүү бир эле көздө болсо, аталган берненин “б” пункту колдонулат.

Сетчатканын пигменттик дегенерациясы пигмент менен же ал жок, караңогылык даптациянын бузулуусу (гемералопия) менен коштолсо, стационарда орнотулуп, адаптометрикалык, электрофизиологиялык усул менен тастыкталган, коздүн башка функциясын кошп огондо, «а» пунктуна киргизилет.

«б» пунктуна көздүн ичинин басымынын жогорулашы (анын ичинде глаукомоциклитикалык криз) менен шартталган, стационардык шарттарда аныкталган өнөкөт увеиттер жана увеопатиялар киргизилет. Кератоглобус жана кератоконус.

Оптикореконструктивдик, көздүн алдыңкы чел кабыган операциялар өткөрүлгөн жактар (кератопротезирлөөнү кошпогондо), көздүн функциясынын абалына карат аныкталат. Кератопротезирлөөдөн кийин күбөлөндүрүлүүчү бардык графалар боюнча, аскердик каттоону кошпогондо, көзүнүн функцияларына карабастан, аскердик кызмат өтөөгө жарамсыз деп таанылат.

Кайрадан кабыл алынуучуларга эксперттик токтом I жана III графаларда каралган, оптикореконструктивдик, көздүн алдыңкы жагынан, сырткы калың кабыгынан операциядан өткөндөр кызмат ордуларына жекече тартипте, коздүн операциядан кийинки абалына карата, операцияга чейинки кагаз түрүндө аметропия деңгээли менен, көз алмасынын ультраүн биометриясынын жыйынтыгы боюнча болжолдонгон жумуш мүнөзү аметропияны түздөө жыйынтыгы менен, операциядан кийин 6 айдан кем эмес убакытта чыгарылат. Оптикореконструктивдик көздүн алдыңкы жагынан операция кылынган жактар I жана III графалар боюнча окууга тапшыруучуларга, операциядан кийинки кабылдоо болбосо, коздүн алдынки ка быгында жана анын түбүндө дегенеративдик-дистрофиялык өзгөрүүлөр болбосо, ошондой эле операцияга чейин аметропия деңгээли кагаз жүзүндө тастыкталса, операциядан кийин 1 жылдан кем эмес убакыттан кийин чыгарылат.

Кызматка кайрадн кабыл алынгандар жана окууга тапшырып жаткандар Оорулар ырааттамасынын II графасы боюнча күбөлөндүрүлүп жаткандар, жакынды көрбөөнүн оперативдүү дарылоого карабастан, кызмат ка жана окууга жарамсыз. Оорулар ырааттамасынын II графасы боюнча күбөлөндүрүлүп жаткан катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин кызмат өтөөгө жарамдуулугу көз функцияларына карата аныкталат.

Тубаса катарактар, хрусталиктин алдыңкы капсуласындагы, лампа менен изилдегенде гана көрүнүүчү так түрүндөгү калдык каректик мембрана, көздүн борбордук көрүүсү төмөндөбөсө, окуу жайга тапшырууга, кызмат өтөогө тоскоолдук болбойт.

Бардык этиологиядагы бир же эки көздүн хрусталиктеринде пайда болгон өзгөрүүлөр, көрүүнүн курчтугуна карабастан укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшырууга, ошондой эле II графа боюнча каралган укук коргоо органдарындагы кызмат ордуларына каршы келет. I, III графалар боюнча Кызматка кайрадан кабыл алынуучулары тууралуу токтом жекече көрүү функцияларына, мүнөзүнө, орношчу жумушунун шарттарына карата чыгарылат.

Көзгө же анын көңдөйлөрүнө шишиктер пайда болсо, алардын мүңозүнө жараша Орулардын ыраатамасынын 44 же 45-беренелери колдонулат.

Көздүн функциясын бузуучу залалсыз шишикте катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер дарыланууга зарыл, андан кийин кызмат өтөөгө жарамдуулугу тууралуу токтом чыгарылат.

80-берене. Туруктуу спазмада, парезде жана шал болууда невропотологдун, терапевттин жана башка адистердин катышуусу менен изилдөө жүргүзүү зарыл. Эгерде спазм нерв системасынын, ЛОР органдарынын оорулары менен шартталса, токтом негизги оору менен чыгарылат.

Бир тараптуу аккомодациянын шал болуусунда токтом көздүн башка функцияларына карата чыгарылат (көрүү курчтугу, көрүү талаасы).

Спазм жана шал болуу болсо, кандай гана деңгээлде болбосун, окууга тапшырууга каршы келет.

Аккомодациянын спазмасы, циклоплегияда аныкталган рефракция циктоплегияга чейинки терсоптималдуу корригуриялык линзанын күчүнөн начарыраак болот.

Бир же эки көздүн аккомодациясынын спазмасында, парезинде ийгиликсиз дарыланган кийин кызматка жарамдуулук категориясы Оорулардын ырааттамсынынын 80-беренеси боюнча, көрүүнүн курчтугуна карата, бир нече жолку циклоплегиядан кийин кайра калыбына келүүчү аметропиянын деңгээли жана аны коррекциялоо менен аныкталат.

81-берене. Бир көздөгү афакия эки көздөгүдөй бааланат, эгерде экинчи көздө көрүү курчтугун 0,4кө же андан төмөндөтүүчү хрусталдын тумандоосу байкалса.

Хрусталдын чыгып кетүүсү же бир аз чыгуусу афакия катары бааланат.

Эки көздө тең протездерди имплантациялоо менен оптикореконструктивдик операция катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин кызмат өтөөсү үчүн аталган берененин «б» пункту жекече көздүн функциясы жана кызматынын түрү боюнча аныкталат.

Бир көздүн интраокулярдык коррекциялоо көрүүнүн курчтугуна карабастан, кайрадан кабыл алынуучулар, күбөлөндүрүүчүлөр бардык графалар боюнча укук короо органдарында кызматка жарамсыз; I жана III графалар боюнча катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер саптык же саптык эмес кызматка жарамдуулугу көздүн функциясына жана кызматынын түрүнө карата жекече аныкталат, ал эми күбөлөндүрүүчүлөрдүкү II графа боюнча, ошондой эле автомототранспорттун жана фельдъегеринин айдоочулары аталган берененин “а” пунктуна таандык болуп, тынчтык учурунда аскердик кызматка жарамсыз, аскердик учурда экинчи даражада жарамдуу чектелген.

Интроакулярдык коррекциялоо болгон окууга тапшыруучулар укук коргоо органдарынын окуу жайларына тапшырууга жарамсыз деп таанылат.

82-берене. Бул беренеге роговицанын терең катмарында жайгашуусу башка тело, эгер алардын бөлүгү алдыңкы камерага чыгып турса, кирет.

Көздүн ичинде башка тело болуп, жабыркатпаса, металлоздун белгилери болбосо, катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин кызмат өтөөгө жарамдуулугу жекече кызматынын шартын, көздүн функциясын эске алуу менен (көздүн курчтугу, көрүү талаасы, көздүн ичиндеги басымы) аныкталат, бирок ал транспорт каражаттарын айдоого жарабайт

83-берене. Глаукома дарты стационардык шарттарда, жүктөм пробасы менен, электрондук тонография менен, компьютердик периметрийдин жардамы менен аныкталат. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин кызмат өтөөгө жарамдуулугу тууралуу токтом дарылоодон (медикаментоздук же хирургиялык) кийин, процесстин турукташуу деңгээлин жана көздүн функциясын эске алуу менен чыгарылат (көрүү курчтугу, көрүү талаасы, парацетралдык малдын болуусу, анын ичинде жүктөм пробаларында, ошондой эле көрүү нервинин дискинин экскавациясында).

Аталган беренеге экинчи глаукома кирет.

84-берене. Эки көзүнүн сетчаткаларынын ажырып калуусу боюнча операция жасаткан жактар, жакшы бүткөн учурда деле, байкоо жүргүзүү мөөнөтүно карабастан, аталган берененин “а” пункту боюнча күбөлөңдүрүлөт.

Бир көзүнүн сетчаткасынын ажырып калуусу боюнча операциядан кийин жакшы бүтүүсү учурунда катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин кызмат өтөөгө жарамдуулугу көздүн функциясынын объективдүү абалына жараша болот, бирок II графа боюнча күбөлөндүрүлгөн автомототранспорттун жана фельдъегеринин айдоочулары тынчтык учурда кызмат өтөөгө жарамсыз, аскердик учурда экинчи даражада чектелүү жарамдуу.

Сетчатканын ажырап кетүүсүндө кандай этиологиядагы жак болбосун, укук коргоо органдарына окууга тапшыруучулар жарамсыз.

85-берене. Бул беренеге бардык этиологиядагы көрүү нервинин атрофиясы кирет.

Кабылдап жаткан көрүү нервинин атрофиясында кайрадан кабыл алынуучу укук коргоо органдарында кызмат өтөөгө бардык графа боюнча жарамсыз.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин кызмат өтөөгө жарамдуулугу көздүн функциясына карата (көрүүнүн курчтугу, көрүү талаасы).

Укук коргоо органдарын окуу жайларына тапшырып жаткан жактар жарамсыз.

Туруктуу гемианопсияда токтом аталган берененин “а” пункту боюнча чыгарылат.

«б» пунктуна бир коздүн көрүү талаасы сырттан 30 градусту же андан азды түзөт.

86-берене. Оорулардын ыраатамасынын I жана III графасы боюнча кайрадан кабыл алынуучулардын көрүү курчтугу коррекциялоо (айнек) менен аныкталып, ар бир көз 0,6га төмөн болуусу зарыл. Рефракция циклоплегияда скиаскопиалык түрдө рефрактометрияда аныкталат.

I графа боюнча күбөлөндүрүлгөн кайрадан кабыл алынуучулар укук коргоо органдарында кызмат өтөөгө жарамсыз, эгерде скиоскопия учурунда аларда алысты көрбөө (гиперметропия) же жакынды көрбөө (миопия) Д 6,0дөн же бардык түрдөгү, башка эки башкы меридиандан 3,0 Д рефракциянын айырмасы менен астигматизм жогору болсо.

II графа боюнча күбөлөндүрүлгөн кайрадан кабыл алынуучулар эки көзү тең 0,6дан төмөн эмес, көрүү курчтугу болуусу зарыл. П Ошону менен 3,0Д чейин алысты көрбөө же эки негизги меридианында 2,0 Д ашуун эмес рефракция айырмасы бар болот. Рефракция циклоплегияда скиаскопикалык же рефрактометрияда аныкталат.

III графа боюнча күбөлөндүрүлгөн кайрадан кабыл алынуучулар эгерде начар көздөгү скиаскопикалык аметропиясынан төмөнку чектери жогру болсо, укук коргоо органдарында жарамсыз деп таанылат:

10,0 Д жогорку жакынды көрбөө же 6,0 Д жогору алысты көрбөө;

Эки негизги меридианында 4,5 Д жогорку рефракция айырмасы болгон бардык түрдөгү астигматизм.

I графа боюнча күбөлөндүрүлгөн укук коргоо органдарынын окуу жпйларына жана орто атайын окуу жайларына тапшыруучу жактардын крүү курчтугу коррекциялоо менен аныкталат, ал жакшы көздөн 1,0 дөн төмөн, ал эми начар көздөн 0,6га төмөн болбоосу зарыл. Эгер мында жакшы көзгө 3,ө Д дан жогору жакынды же алысты көрүү же 2,0 Д эки негизги меридиандан жогорку рефракцияларынын айырмасы болгон астигматизм аныкталса, алар окууга тапшырууна жарамдуу.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин, I графа брюнча окууга таршырып жаткан жактын көрүү курчтугу ө,6дан төмөн болуусу зарыл.

Ошону менен бирге алысты жакынды көрүү 6,0 Ддан ашпоосу зарыл, ар бир көздүн 3,0Д негизги меридианынын рефракциясынынайырмасы менен, бардык түрдөнү астигматизмге жол берилет.

Өрт техникалык окуу жайга тапшыруучу жарандык жактар жана катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин («мамлекеттик өрт көзөмөлү» адистиги боюнча тапшыруучу катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерден башка) көрүүсү коррекциясы жок ө,6дан кем болбоосу зарыл. Ошону менен бирге алысты көрбөө 3,0Дга чейин, ал эми эки негизги меридианы 2,0 Д га жакын рефракция айырмасы бар астигматиздин бардык түрлөрүнө мүмкүндүк берет.

«Мамлекеттик өрт көзөмөл» адистиги боюнча Оорулардын ырааттамасынын III графасы боюнча укук коргоо органдарынын сырттан окуу факультетине жана окуу жайларына, адъюнктурага, ошондой эле өрт техникалык окуу жайына тапшыруучу катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер начар көздөгү аныкталган скиаскопиялык аметропия төмөнкү чекттерден ашпаса кызмат өтөөгө жарамдуу деп эсептелет:

10,0 жакынды көрбөө же 6,0 Ддан жогору жакынды көрбөө; 4,5Ддан эеи негизги меридианы жогору болуучу бардык түрдөгү астигматизм.

II графа менен күбөлөндүрүлүүчү катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин көрүү курчтугу коррекциясыз аныкталат. Алар ар бир көзү 0,6дан төмөн эмес көрүү курчтугу менен кызмат өтөөгө жарамдуу болот. II графа менен күбөлөндүрүлүүчү катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин көрүү курчтугу коррекциясыз ар бир көзү 0,6дан кем болсо, II графада каралган кызмат ордулары үчүн жарамсыз. Ошону менен бирге аскердик-дарыгерлик комиссия кадлык аппарат менен макулдашуу боюнча Оорулар ырааттамасынын I, III графаларда каралган кызмат ордуларында коррекциялоону, аметропия деңгээлин, ошондой эле адистигин, тажрыйбасын, ишке жөндөмдүүлүгүн эске алуу менен кызмат өтөөгө жарамдуу деп эсептелет.

I, III графалар менен күбөлөндүрүлүүчү катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер мындан ары кызмат өтөөгө “а” пункту боюнча, көрүү курчтугу кандай болбосун, жакшы көздөгү төмөнү чектерден ашпаса, кызмат өтөөго жарамсыз деп саналат:

12,0 Ддан ашуун жакынды көрбөө же алысты көрбөө;

6,0 Д ашуун эки негизги меридиандын рефракциясынын айырмасы болуучу бардык түрдөгү астигматизм.

Анизометропияда көрүү курчтугу практикалык түрдө жакшы же начар көз үчүн 2,0 Ддан жогорку айырма менен коррекциялоо эске алынат.

Оорулар ырааттамасынын I, III графалары боюнча күбөлөндүрүүдө байланыш линзасын колдонуучу катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин көрүү курчтугу сыноо линзасын коррекциялоо менен аныкталып, аталган буйруктун талаптарына жооп берүүсү зарыл.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер укук коргоо органдарынан жумуштан бошоп жатканда эксперттик корутунду Оорулар ырааттамасынын бардык графалары боюнча, 86-берененин «а», «б» же «в» пункттарын, көрүү курчтугун коррекциялоону эске алуу менен чыгарылат.

Ушул эле берене боюнча көрүү курчтугунун олуттуу төмөндөөсү менен байланышкан астигматизмде токтом чыгарылат.

87-берене. 30 градуска чейинки кыйшык көздө укук коргоо органдарына кайрадан кабыл алынуучу жактардын жарамдуулугу жөнүндө маселе көрүү курчтугуна карата чыгарылат. Ал эми 30 градустан ашса, кайрадан кабыл алынуучулар кызмат өтөөгө жарамсыз. 15 градустан төмөн көздүн кыйшыктыгында дарт бинокулярдык көрүүнү текшерүү жолу менен тастыкталшы зарыл. Бинокулярдык көрүүнүн болуусу кыйшык көздүн болуусун көрсөтөт.

Көздүн кыйшыктыгы болгон жактар бинокулярдык көрүү тлап кылынуучу кызмат ордуларына жарамсыз.

Бинокулярдык көрүүнүн башка бузууларында I, III графалар боюнча кайрадан кабыл алынуучуларга жана катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерине көздүн функцияларына жараша аныкталат.

88-берене. Бардык типтеги унаанын айдоочу-кызматкери, айдоочу-милиционери катары, патрулдук милиция инспектору катары күбөлөндүрүлүүчү, А жана В типтериндеги дихромазия же аномалдык трихомазия болсо, укук коргоо органдарына кайрадан кабыл алынуучуларга жана катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер кызмат өтөөгө жарамсыз. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер үчүн АДКнын кадрдык аппараты менен макулдашуу боюнча кызмат өтөөгө башка кызмат ордуларына жарамдуудук тууралуу токтом чыгарылат.

Кайрадан кызматка кыбыл алынуучулар үчүн тктом төмөнкүдөй формулировка менен чыгарылат: «нормалдуу өң сезүүнү талап кылбоочу ………………………… кызмат ордунда кызмат өтөөгө жарамдуу, кызмат ордун көрсөтүү.

Кызмат орду көрсөтүлсүн.

катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерге токтом чыгарууда кызматтын өң айырмалоого талаптары эске алынат, токтомго эскертме катары көрсөтүлсүн: « ………………………………… кызмат ордунда мын ары кызмат өтөөго жарамдуу, нормалдуу өңсезүүнү талап кылбоочу кызмат ордун көрсөтүү.

С тибиндеги аномалдуу трихромазияга күбөлөндүрүүдөн өтүүчүлөр XVIII таблицаны милдеттүү түрдө туура көргөн учурда Рабкин 8 дин жана башка кийинки басылмадагы 12 ашык таблицаны туура көргөн абал кирет.

С тибиндеги аномалдуу трихромазия менен катардагы жана кенже жетектөөчү курамдагы кызматкерлер айдоочу кызматкер кырзмат ордуна жылуусунда кызматка жарамдуу деп эсептелет.

Күндүзгү окуу жана сырттан окуу факультеттерине, жогорку жана атайыни орто окуу жайларына тапшыруучу жарандык жактар жана катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер окууга тапшырууга жарамдуу.

89-берене. Бул беренеге көздүк бардык кабыктарынын курч өткөн оорулардан кийинки, операциядан кийинки көрүүнүн убактылуу начарлоосу кирет.

Узак стационардык дарылоодон өтүүчү ооруларда, көздүн функциясынын бузууга алып келбөөчү ооруларда кайрадан кабыл алынуучулар айыкмайынча кызмат өтөөгө жарамсыз.

ТЕРИ ЖАНА ВЕНЕРОЛОГИЯЛЫК ООРУЛАР

90-берене. «а» пунктуна оңой менен айыкпаган псориаздын эритродермикалык жана артропатикалык түрлөрү кирет.

Тери ооруларынын тараган түрлөрү тери үстүндөгү 1\3 бөлүгүнө диссеминирленген денеге чыгуулар менен мүнөздөлөт.

Тери ооруларынын чектелген формалары ар түрдүү себептеги бирдиктүү жабыркоо очогу теринин 1/3 бөлүгүн ээлесе эсептелет.

Кызматка кайрадан кабыл алынуучу жана окуу жайына тапшыруучу талапкерлер, башында жана теринин көрүнүп турган бөлүктөрүндө псиориаздын ири өлчөмдөгү жарасы болсо, укук коргоо органдарында кызмат өтөөгө же окууга тапшырууга жарамсыз.

Козукарын түрүндөгү микоздун өтүүсү бирдиктүү залалсыз жаралардын болуусу мындан ары саптык эмес кызмат өтөөгө карыш болбойт.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин органикалык формалары бар болсо, динамикалык байкоо жүргүзүүгө тийиш.

91-берене. Башка системаларды тартуу менен, бириктирүүчү ткандын диффуздук оорулары болсо, Оорулар ырааттамасынын тийиштүу беренелдери боюнча күбөлөндүрүлөт.

Чектелген склеродермиянын «ак так оорусу» ар түдүүлүгү дарылагандан кийин бул беренени колдонууга негиз боло алат, кызмат өтөөгө, окууга тапшырууга тоскоолдук боло албайт.

92-берене. Чектелген жабыркаган очогу бар кайрадан кабыл алынуучу – жаарамдуу. Уялык аллопециянын тараган түрү 10 смден кем эмес диаметрдеги таз болгон жердин болуусу (үч же андан көп), личинкалардын кошулушунда – баштын чачтуу бөлүгүнүн 50% нан ашуун аянтында өскөн чачтын жок болуусу.

Теринин ар түрдүү анотомиялык бөлүктөрүндө пигменттелген үч же андан көп тактар витилигонун тараган түрүн түшүндүрөт. Витилигонун беттеги, моюндагы, колдун манжаларындагы очогу болгон, өлчөмү кандай болбосун кайрадан кабыл алынуучу кызмат өтөөгө жарамсыз деп эсептелет.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер жабыркоонун тоталдык очогу менен саптык же саптык эмес кызмат өтөө шартына жараша кызмат өтөөгө жарамдуу.

93-берене. I жана II графалар боюнча күбөлөндүрүлгөн катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер, кызматын ыңгайсыз аба шарттарында өтөй турган болсо тынч учурда кызмат өтөөго жарамсыз, ал эми аскердик учурда фотодерматоз болсо, экинчи даражада чектөө менен жарамдуу деп эсептелет.

Рентген жана радиодерматит менен жабыркаган катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер, борбордук нерв системасын иондоштуруучу булактар менен контакт болсо, тынч учурда саптык эмес кызматка жарамдуу, ал эми аскердик учурда биринчи даражадагы чектөө менен жарамдуу болуп, кесиптик зыяндуулук менен байланышпаган жумушка сунушталат.

Беттин терисинин рагына чейинки оорулар пайда болсо, катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлерге динамикалык байкоо талап кылынат.

Олутту гиперкератозу бар катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер (кызматы кечке туруп турууну талап кылуучу), тынч учурда саптык эмес кызматка жарамдуу, ал эми аскердик учурда биринчи даражадагы чектөө менен жарамдуу болуп, кесиптик зыяндуулук менен байланышпаган жумушка сунушталат.

Көптөгөн пигменттик же сөөлдүк невустары бар жактар укук коргоо органдарында кызмат өтөөгө жана окуу жайларына тапшырууга жарамдуу, бирок радиоактивдүү заттар жана башка иондолгон нурлардын булагы КРТ менен иштөөгө жарамсыз.

94-берене. Өнөкөт түрүнө өтүп кеткен учурларда катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер Оорулардын ыраатамасынын тийиштүү беренеси боюнча күбөлөндүрүүдөн өтүүсү зарыл.

95-берене. Лепрага шек бар болсо, катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер тери бөлүмү бар дарылоо-алдын алуучу мекемеге стационардык дарттапмага жөнөтүлөт. Лепра дарты табылган учурда, алар аскердик кызмат өтөөгө жарамсыз болуп, жергиликтүү саламаттыкты сактоо органына жөнотүлөт. Укук коргоо органдарына кирүүчү эгерде үй-бүлөсүндө саламаттык сактоо органы тарабынан лепра аныкталса, ушул берененин негизинде кызмат өтөөгө жарамсыз болуп саналат. Алар менен байланышта болгон жактар, текшерүүдөн өтөт, эегер дарт аныкталбаса, алар кызмат өтөөгө жарамдуу деп эсептелет.

96-берене. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер ушул беренеде көрсотүлгөн теринин козу карындык оорусу менен жабыркаса, Оорулардын ыраатамасынын 90-беренесинин “б” пункту боюнча күбөлөндүрүлөт. Теринин жана анын көндөйлөрүнүн руброфитиясында жана эпидермофитиясында кайрадан каьбыл алынуучулар тамак блогунда, балдар мекемесинде жана атайын объектилерде кызмат өтөөгө жарамсыз.

97-берене. Укук коргоо органдарына кызматка кирүүчү жана окуу жайларына тапшыруучу жарандык жактар жыныстык жол аркылуу жугуучу оорулар аныкталса, (биринчи сифилис), дарыланууга тийиш. Ийгиликтүү дарылангандан кийин 12 айдан кийин кызмат өтөөгө жарамдуу. Гонореяны жана сифилисти дарылоо критерийи венерологиялык оорунун клиникалык белгилеринин жоктугу жана лабораториялык контролдогу үч жолку жок деген анализден кийин. Ички органдардын, борбордук нерв системасынын үчүнчү сифилиси болгондогу корутунду Оорулардын ыраатамасынын тийиштүү беренелеринин негизинде чыгарылат».

АЯЛДЫН ООРУЛАРЫ

98-берене. Физикалык жактан өсүү артта калган жана овариально-менструальной функциянын бузулуусу менен коштолуучу жыныс чөйрөдөгү инфантилизмде Оорулардын ыраатамасынын 19-беренеси боюнча күбөлөндүрүлөт.

99-берене. Аялдын жыныс органындагы залалсыз шишиктер (матканын шейкасынын полиптери, миомалар, жумурткалардын кистомалары) көрсөтмө бар болсо, опероативдик дарылоого жатат, андан кийин үч айдан кийин жыйынтыгы бааланат. Он жыйынтык болсо, укук коргоо органдарына кызмат өтөөгө же окуу жайына тапшырууга жарадуулукта чек жок.

Матканын миомасы кош бойлуулуктун болушунда, симптомсуз өтүүчү жумурткалардын бирдиктүү кисталарда, укук коргоо органдарына кызмат өтөөгө же окуу жайына тапшырууга жолтоо болбойт.

101-берене. Матканын түшүп кетүүсү аялдын турган абалындагы (же жаткан — ыйынганда) бардык матка жыныс тешигинен сыртка чыгып турат. Толук айрылуу (III даража) аралыктагы булчуңдар толук бузулуп, жоон ичегиге кетүүчү карт тканы менен алмашканда; арткы тешик айрылып, туура жайгашпайт.

102-берене. Матканын жана жыныс мүчөнүн ичинин түшүп кетүүсү ыйынгандагы жыныс тешиги айрылып, андан матканын ооз жагы көрүнүп калат, бирок анын чегинен чыкпайт.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагы аял кызматкерлер I, III графалар боюнча жекече аныкталат. Кызматка кечке туруп иштебеген шарт болсо, мүмкүндүк берилет.

103-берене. Матканын туура эмес жайгашуусу функция бузулбаса, кызмат өтөөгө жарамсыз кылууга негиз боло албайт. Матканын туура эмес жайгашуусу меноррагия, ич катуу, чычаң, ич тараптагы оору түрүндөгү патология менен коштолсо, (жабышуу процесси, цисталгия), Оорулардын ырааттамасынын 104-беренеси боюнча токтом чыгарылат.

104-берене. Бат козголуучу көпчүлүк учурларда кайрылгыс сезгенүү менен коштолуучу, кээде хирургиялык киришүүнү талап кылуучу (жабыркоочу шишик, осумкомдолгон ириңчелер ж.б.). Кайрадан кабыл алынуучу жана окуу жайга тапшыруучу жактар, дарылоодон кийин жана жана гинекологдун корутундусунан кийин кызмат өтөөгө жана окууга тапшырууга жарамдуу.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагы аял кызматкерлер матканын, матка түтүгүнүн, жумурткасынын өнөкөт сезгенүү оорусу менен, дарыланган дан кийин кызмат өтөөгө жарамдуу.

105-берене. Стационардык негизде жакшы айыгуучу курч кармаган ооруларды карайт.

Укук коргоо органдарына кайрадан кабыл алынуучу жана окууга тапшыруучулар, дарылангандан жана гинекологдун корутундусунан кийин кызмат өтөөгө жана окууга тапшырууга жарамдуу. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин дарылануусу зарыл. Бат бат рецидив болсо, 104-берене боюнча күбөлөндүрүлөт.

107-берене. Менструалдык циклджин бузулуусу төмөнкүчө мүнөздөлөт:

ювенильдик кан агуу (20 жашка чейин), б.а. 8 күнгө чейин узарган менструациянын созулушу, же токтобогон, менструацияга байланышпаган, физикалык күч жумшаганда дайыма пайда болуучу кан агуу;

альгодисменоррея жана башка жыныс жана башка, жыныс органдарынын өөрчүбөй калуусу менен шартталган коңшу органдардын бузулушу (жыныс органынын ичинин атрезиясы, мүнөздөлүүчү матканын инфантилизи ж.б.);

жыныс органдарынын өөрчүшүнүн аномалиясы, эгер алар курч кармаган дайыма ооруларды пайда кылып турса, маткада жана жыныс органынын ичинде кан шишигинин пайда болуусу.

Бул учурларда дарлоо мекемелеринде текшерилүү зарыл.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагы аял кызматкерлер, бат болуучу көп өлчөмдөгү кандын келүүсү менен коштолуучу овариальдик-менструалдык функциянын бузулуусу, ийгиликсиз дарылоодон кийин тынч учурда аскердик кызмат өтөөгө жарамсыз, ал эми аскердик учурда экинчи даража боюнча чектелген жарамдуу.

Аменоррея көрүнүшүндө себептерин аныктоо зарыл.

Кош бойлуулар, мөөнөтүнө карабастан, укук коргоо органдарына кызматка кайрадан кабыл алынуучулар, окуу жайларына тапшыруучулар катары убактылуу жарамсыз.

Жобого

4-тиркеме

Жетектөөчү курамдагы кызматкерлерди жагдайсыз климаттуу аймактарга жөнөтүүгө жана кызмат өтөөсүнө медициналык каршы көрсөтмөлөрдүн тизмеси

Жөнөтүүгө каршы көрсөтмөлөркатарында төмөндөгүлөр эсептелет:

1) Баардык курч оорулар (толук айыкканга чейин).

2) Психикалык оорулар, анын ичинде ремиссия абалына.

3) Эпилепция жана ар түрдүү генездеги оорунун кез-кези менен кармоо абалы.

4) Наркотикалык жана алкоголдук көз карандылык.

5) Орточо деңгээлдеги нервдик жабыркоолор.

6) Кан айланууну бузуучу баш жана омуртка тутумунун көндөйүндө жаткан мээ, кан тамыр оорулары.

7) Борбордук нерв системасынын инфекциялык –вирустук ооруларынын баш сөөгүнүн жаракаттарынын кесепеттери, функциялардын байкалган бузууларысыз курч калдык көрүнүштөрүндөгү мээ менен жүлүндүн органикалык жабыркоосу.

8) Борбордук нерв системасынын күчөп бараткан органикалык оорулары, ошондой эле функциялардын жеңил жабыркоосундагы акырындык менен күч алган миопатия, миотония, миастения.

9) Баракаттардын жана кол-буттардын функцияларынын туруктуу анча байкалбаган бузуулардындагы перифериялык нерв системасынын ооруларынын кесепеттери.

10) Брюшной тиф, паратиф, жугуштуу гепатиттин оор түрүнөн жана башка күчөп кеткен жугуштуу оорулардан кийинки стационардык даарылануу бүткөндөн кийин 12 айдын ичиндеги абал.

11) Катуу дизентериядан кийинки старционардык даарылануу аяктагандан 2 айдын ичиндеги абал;

12) Гипер же гипофункция белгилери бар эндокриндик системанын оорулары, (калкан безинин функциялары бузулбастан, анын I жана II даражадагы диффузиялык чоңоюсу жөнөтүүгө каршы көрсөтмө боло албайт. Күчөбөгөн калыпта өткөн эндокриндик оорулардын женил түрлөрүндө, ошондой эле диффузиялык тиреотоксикалык богокту операциялык жол менен даарылоодон кийин же түйүндүү богокту операция кылгандан кийин жөнөтүү жөнүндөгү меселе жекече чечилет.

13) Кан жана кан жаратуучу органдардын оорулары (орточо темир жетишпеген анемия оорусунда жөнөтүү жөнүндөгү меселе жекече чечилет.

14) Өпкөнүн жана башка органдардын кургак учугунун активдүү формалары (үч жыл ичинде активдүү процесс жок болсо, жөнөтүүгө болот)

15) Өпкө, өпкө-жүрөк жетишсиздик белгилери бар кургак учу эмес, өпкөнүн өнөкөт оорулары.

16) Оорулуунун стационардык дарылануусун талап кылуучу, тез-тезден күч алуучу (бир жылда экиден көп жолу) бронхиалдык астма жана аллергия оорулары.

17) Ревматизм (жүрөк кемтиги жок), акыркы туткакка байланыштуу дарылоо аяктагандан кийин үч жылдын ичинде.

18) Жүрөк кемтиги

19) Жүрөк булчундарынын оорулары, жүрөк ритминин жана кан айлануунун туруктуу бузулуу формасында

20) Жүрөктүн ишемиялык өнөкөт оорулары, I-II деңгээлдеги жетишсиздиги, инфарктан кийинки кардиосклероз.

21) II-III баскычтагы гипертония оорулары

22) Карындын же он эки эли ичегинин жара оорулары, акыркы күч алгандан кийинки 3 жылдан ичинде, клиникалык текшерүудөн кийин.

23) Карындын же он эки эли ичегинин жара ооруларына себептүү карындан кесип таштоодон кийинки абал.

24) Оорулуунун стационардык даарыланууну талап кылган жыл сайын күчөгөн өнөкөт гастродуоденит.

25) Функциялардын бузулуу даражасына карабастан боордун өнөкөт оорулары.

26) Функциялардын бузулуусу бар өнөкөт панкреотит, энтероколит.

27) Өттөгү таш оорулары, кайталанма өнөкөт холецистит

28) Госпиталдык дарылоо аяктагандан кийин 12 айдын ичиндеги курч холецистит, курч панкреатиттен кийинки абал.

29) Госпиталдык дарылоо аяктагандан кийин 12 айдын ичиндеги курч диффузиялык гломерулонефрит, курч пиелонефрит абалы.

30) Ревматоиддик артириттин жана байланышуу ткандарынын диффузиялык ооруларынын баштапкы формасы (системдүү кызыл бөрү жатыш, системдүү слеродермия, түйүндүү периартериит)

31) Кыймылды чектөөчү жана кийим, бут кийим кийүүдө кыйынчылык жараткан теринин патологиялык тырыктары

32) Бузулуунун кесепети, көкүрөк жана ич көндөйүнө операциялык кийлигишүүдөн кийин органдардын жана системалардын функцияларынын бузулушуу

33) Өнөкөт күч алган оорулар, жана сөөктөрдүн, булчундардын, муундардын, кемирчектердин милдеттеринин бузулушу

34) Колдогу эки манжанын жоктугу, оң колдогу баш бармактын жана көрсөтмө манжанын жоктугу

35) Буттагы манжалардын жоктугу, кыймылдабоосу, кыйшайуусу, басканда бир аз кыйноочу тамандын озгөрүп, бузулушу

36) Жогорку жана ылдыйкы кол-аяктын жоктугу

37) Дарылануунун жыйынтыгынын жана даражасына карабай жаман жагына айланган жаңы пайда болгон шишиктер

38) Кийимдерди жана жабдууларды кийүүдө кыйынчылык жараткан жаңы пайда болгон айыгып кете турчу шишик

39) Перифериялык сосуддардын бузулуу оорулары, кан айлануунун жана милдеттеринин бузулушу

40) Чурайдын, сандын, диафрагмалдуу грыжасы, операциянын билинбеген өлчөмү

41) Түз иегинин тушуп кетиши

42) Тез-тезден курчуган гемморой, түйүндөрдун түшүп кетиши, өнөкөт парапроктит, II, III даражадагы жыныс бездеринин гипертрофиясы.

43) Зара чыгаруучу таш оорусу, зара бөлүп чыгаруучу органдардын тез-тез кармоочу талма оорулары

44) Басууда кыйынчылык жараткан жумуртканын сары суу оорусу,

45) Тез-тезден күч алган, ириңдүү эпи-, мезотимпаниты, полипозно-гнойные синуиты.

46) Стационардык текшерүүдо аныкталган Меньера оорусу же вестибулопатии,

47) Эки кулактагы угуунун чукул төмөндөшү (1 метрден шыбырап сүйлөөнү кабыл алуу) өнөкөт кохлеар невритти, отосклероздун, адгезивдүү отиттин натыйжасы

48) Кекечтиктин жогорку даражасы. Сүйлөөнү түшүнүксүз кылуучу кызыл тил.

49) Афония, үндөгү кыркырагандыкты пайд кылуучу өнөкөт ларингит

50) Көрүнүп турган өнөкөт ларингофарингит

51) Озен.

52) Жогорку дем алуу жолдорунун жана кулактын Склеромасы

53) Оорунун жана бузулуунун натыйжасында ачык бөлүктөрдүн жана беттин жабыркашы

54) Пародонтит, пародонтоздун оор даражасы

55) Ооз көндөйүнүн, эрин тканынын Лейкоплакиясы

56) Өнөкөт жара жана күч алуучу афтоздуу стоматит

57) Ооз көндөйүнүн башка участкаларынын курч стадиясындагы Хейлит, глоссит, глоссалгия

58) Дарылоого мүмкүн болбогон чел кабык жана жаш чыгаруучу жолдордун өнөкөт оорулары,

59) Өнөкөт жана тез-тезден күч алган көздүн булчундарынын, тор кабыгынын оорулары өнөкөт иридоциклит, алыстагыны көрбөстүк, тор кабыктын ажырашы

60) Глаукома

61) Көрүү нервдеринин неврити и атрофиясы

62) Көрүүнүн курчтугу 0,4 кем эмес, аметропиялык түзөөдөн кийин 6,0 Д жогору

63) Түстү кабыл алуунун бузулушу жана түстүү объектилерин жана транспорт каражаттарынын айырмалай зарылчылыгы менен байланышкан адамдарга түс кабылдоо жана бинокулярдык көрүүнүн начарлашы.

64) Теринин тез-тезден күч алган, жайылган өнөкөт оорулары экзема, псориаз, нейродермит ж.б.

65) Жугуштуу тери оорулары, толук айыкканга чейин

66) Теринин грибок оорулары, (парша, микроспория, трихофития ж.б. )

67) Фотодерматозы

68) Көптөгөн тактар жана сенилдүү кератоздор.

69) Базалиома (даарылангандан кийин дагы).

70) Сифилистин баардык түрүндө, курч гонорея жана СПИД, ВИЧ жугуусу

71) Жатындагы, эмчектеги шишиктерин баардык түрү

72) Стационардык даарыланууну талап кылуучу, жыл сайын күч алуучу, аялдардын жыныс органдарындагы өнөкөт сезгенүү оорлулары.

73) Жумурткалардын жана жатындан кан агуу функцияларынын бузулушу.

74) Экинчи жарымдагы кош бойлуулук, ошондой эле тез-тез бойдон түшүп калуудагы жана башка убара кылуучу анамнездеги потологиялык көтөрүүдөгү кош бойлуулук

75) Оор өтүчү климакс

166. Жагымсыз аба-ырайлуу райондордо кызмат өтөөгө каршы көрсөткүчтөр катарында төмөндөгүлөр эсептелет:

Алдын-ала эмдөөнү өткөрүүгө белгиленип аныкталган каршы көрсөткүчтөр.
Ушул Тизменин 1 пунктунда көрсөтүлгөн оорулар, жаракаттар, (жугуштуу гепатиттин түрү, келте оорусунун жеңил жана орто түрүн эске албаганда) стационардык даарынауудан кийинки оң жыйынтыктын жоктугу, тез-тезден (жылына 2 ден көп) күч алуусу.
Жетектөөчү курамдагы кызматкерлерди медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөргөнүн жыйынтыгында АДК тарабынан төмөндөгү формулировкадагы токтомдор чыгарылат:
Каршы көрсөтмө жок болсо- “ден-соолугунун абалына карай жагымсыз климаттагы райондордо кызмат өтөөгө каршы көрсөтмөлөр жок ”
Каршы көрсөтмө болсо - “ медициналык каршы көрсөтмөлөрдүн тизмесине ылайык (Жобонунун 4 тиркемесиндеги медициналык жана психодиагностикалык текшерүүлөр жөнүндөгү укук коргоо органдарында «………..»………………….), жагымсыз климаттагы райондордо кызмат өтөөгө каршы көрсөтмө берилет)”

Жобого

5 тиркеме

Чет өлкөлөрдө жана кыргыз республикасынын айрым аймактарында катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнүн ден-соолугунун абалына байланыштуу кызмат өтөө мүмкүнчүлүгүн аныктоо үчүн медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүү тартиби жөнүндө көрсөтмө

1-глава Кыргыз Республикасынын айрым аймактарында катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнүн ден-соолугунун абалына байланыштуу кызмат өтөө мүмкүнчүлүгүн аныктоо үчүн медициналык күбөлөндүрүү

167.Кыргыз Республикасынын айрым аймактарында

катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнүн ден-соолугунун абалына байланыштуу кызмат өтөө мүмкүнчүлүгүн аныктоо үчүн медициналык күбөлөндүрүүдө аскер-даарыгерлик комиссиясы медициналык каршы көрсөткүчтрдун тизмесин жетекчиликке алат (тиркеме 4 ) аталган жарандар терапевтен, хирургдан, невропатологдон, психиатр-офтальмологдон, дерматовенерологдон, стоматологдон текшерүүдөн өтүшү керек, ал эми аялдар гинекологдон. Башка специалист даарыгерлер медициналык күбөлөндүрүүгө көрсөтмөгө карап тартылышат. Жаш балдар пеиатр даарыгеринен текшерүудөн өтүшөт. Медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөнгө чейин көкүрөк клеткага ренгенологиялык изилдөө жүргүзүлөт, кандын, зааранын клиникалык анализдери алынат, кекктүү учурда электрокардиография жана башка изилдөөлөр жүргүзүлөт.

168.Кыргыз Республикасынын айрым аймактарына кызмат өтөөгө которулган 6-тиркемеде көрсөтүлгөн катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин кызматкерлери, жана анын үй-бүлө мүчөлөрү укук коргоо органдарынын кадрлар бөлүмү аркылуу аскердик-даарыгерлик комиссиясынан медициналык күбөлөндүрүүдөн өтүүгө, кызмат өтөө мүмкүнчүлүгүн аныктоо максатында (үй-бүлө мүчөлөрүнүн жашоосу) жонөтүлөт.

169.Медициналык күбөлөндүрүүгө жөнөтүлүүчү катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин үй-бүлө мүчөлөрү болуп- аялы (күйөөсү), жашы эрезеге жете элек балдары, окуган-жашы эрезеге жеткен балдары, катардагы жана жетектөөчү курамдагы жарандын асыросунда тургандар, ошондой эле, I жана II топтогу майып-балдары кирет.

Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин багуусунда болгон үй-бүлө мүчөлөрү, асыроосуна турган ата-энеси, (аялынын, күйөөсүнүн): атасы 60 жаштан улуу, апасы 55 жаштан улуу же болбосо жашына карабай атасы, апасы – 1,2 топтогу майып, агасы, карындашы, чоң атасы, чоң энеси эгерде ден-соолугуна байланыштуу ар дайым бирөөнүн багуусуна зарыл болсо, башка жакын туугандары жок болгон учурда медициналык күбөлөндүрүүгө жөнөтулөт.

Ар дайым бирөөнүн багуусуна муктаж болгон багууну бейтапкананын даарыгердик- консультациондук комиссия же болбосо даарыгерлик-эмгектик эксперттик комиссия аныктайт.

170. аскер-даарыгерлик комиссиясынын багыттамасы менен

тапшырылат:

катардагы жана жетектөөчү курамга- медициналык карта (медициналык китеп), дарылоо мекемелеринин даарылгерлердин анын оорулары тууралуу корутундусу, оорунун өзгөчөлүктөрү, жургүзүлгөн даарылоонун натыйжасы жана жагымсыз аба-ырайынын ден-соолукка тийгизген таасири жөнүндө катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин үй-бүлө мүчөлөрүнө- аталган текшерүүлөр, дарылоолор (12 айдан кем эмес) жана дарлыоо мекемлеринде узак байкоодо турган оорунун өтүшү, жагымсыз аба-ырайынын анын ден соолугуна тийгизген таасири (оор жана тез күч алуучу ооруларда – кан орусу, шишиктер, ж.б. ) байкоонун мөөнөтү белгиленбейт.

3-пункта көрсөтүлгөн катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин жана анын үй-бүлө мүчөлөрүн медицинлаык текшерүүдөн өткөрүүдө аскердик-даарыгердик комиссия кызмат өтөөдө (жашоодо) медициналык каршы көрсөтмөлөрдүн бардыгын же жоктугун гана аныктайт.

171. тиркемеде көрсөтүлгөн, Кыргыз Республикасынын айрым аймактарында кызмат өтөөчү жана ден-соолугуна байланыштуу ал аймактарда кызмат өтөй албоо маселеси жаралган кызматкерлер укук коргоо орандарында катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин кызмат өтөө жөнүндөгү Жободо белгиленген жашка жетпесе медицинлаык текшерүүгө жөнөтулөт

Көрсөтүлгөн аймактарда кызмат өтөө мүмкүнчүлүгү жөнүндөгү маселе аскердик-даарыгердик комиисиясы тарабынан төмөнкү учурда чечилет, эгерде, медициналык күбөлөндүрүүдө аскердик кызматка жарамдуу же тынчтык учурунда кызматка жарамдуу

Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин үй-бүлө мүчөлөрү, үй-бүлөнүн башчысы менен чогуу же бөлөк жашаганы аскердик-даарыгердик медициналык күбөлөндүрүүгө 5 тиркемеде көрсөтүлгөн Кыргыз Республикасынын өзүнчө аймактарында жашооого мүмкүн экендигин чечүү үчүн жөнөтүлөт.

172. катардагы жана жетектөөчү курамды жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүн медициналык күбөлөндүрүүгө негиздүү жана туура жөнөтүү жоопкерчилигин башчылар жана кадрлар болүмү алат.

173. Багыттамада катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүүнүн максаты көрсөтүлөт- мындан аркы кызматка жарамдуулугун аныктоо жана КРнын контреттүү аймактарында ден-соолугуна байланыштуу кызмат өтөй алуу мүмкүнгчүлүгүн аныктоо үчүн

174. Керектүү учурда аскердик даарыгердик комиссиянын чечимин катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин үй-бүлө мүчөсүнүн узак убакыт даарылануу жана атайын даарылануучу мекемеде байкоодо туруу, атайын окуу мекемелеринде окууда, тарбияланууда (мектеп-интернаттар, бала-бакчалар ж.б.) АДК денсоолукту сактоо мекемелеринен атайын медициналык жардам көрсөтүү же окутуу, ал кызмат өтөөчү аймактарда тарбиялоо мүмкүнчүлугү тууралуу маалымат сурайт.

175. катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүн медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүү акыркы 1-2 жылдардагы медициналык даарылануудан жана медициналык байкоонун жыйынтыгын эсепке алуу менен жүргүзүлөт.

176. катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин жана үй-бүлө мүчөлөрүнүн эгерде медициналык жардам көрсөтүүнүн баардык мүмкүнчүлүгү бүтсө, кызматкердин башка аймакка которулуусу анын денсоолугуна жалгыз чара болсо Кыргыз Республикасынын айрым аймактарында кызмат өтөөгө, жашашына каршы болгон АДКнын 6 тирекемеде көрсөтүлгөн Токтомуну киргизилет катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин кызмат өтөө Жобосунда ылайык белгиленген жашта кызматтагы абалы жана анын, уйбүлөө мүчөлөрүнүн денсоолугуна байланыштуу башка аймакка которуу маселеси чыкканда медициналык текшерүугө жөнөтүлбөйт.

177. 5 тиркемеде көрсөтүлбөгөн аймактарга кызмат өтөөчү жана которулуучу катардагы жана жетектөөчү курам жана анын уйбүлөө мүчөлөрү Ички иштер министринин чечими менен Аскердик-даарыгердик комиссиянын медициналык күбөлөндүрүүгө жөнөтүлөт.

Облустардагы укук коргоо органдарынын башкармалыктын башчылары аларга тен учурда, дарылоо мекемесинин даарыгерлик-кеңешме комиссиясынын корутундусу (ал жок учурда) – укук коргоо органдарынын дарылоо мекемесинин даарыгерлеринин консилиуму

Алар узак (12 айдан көп) даарыланууга жана атайын дарылануу мекемесинде байкоого турганга муктаж болсо же болбосо дарыгер-педогогикалык комиссияларын корутундусуна ылайык атайын окуу мекемелеринде окутууга, тарбиялоого муктаж болсо, катардагы жана жетектөочү курам кызмат өтөп жаткан жана жөнөтүлүп жаткан аймактарда жок болсо

178. ар түрдүү оорусу, өсүү кемтиги бар жаш балдар үчүн тиешелүү дарылоо мекемелердин, окуу ишканалардын, атайын даарылоо мекемелер тууралуу маалыматты АДК саламаттыкты сактоо министрлигине, облустардагы бөлүмидөрүнө жана агартуу бөлүмдөрүнөн маалымат алат.

179. катардагы жана жетектөөчү курамды жана анын үй-бүлө мүчөлөрүн медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүүдө АДК аныктайт:

1) Катардагы жана жетектөөчү курамды медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүүдө:

Эгерде андан ары кызмат өтөөгө жарамдуу болсо (саптан сырткары кызматка жарамдуу- көрсөтүлгөн аймакка жөнөтүудө денсоолугуна байланыштуу кызмат өтөөдө каршылыктын жоктугу же болгондугу), укук коргоо органдарында кызмат өтөө үчүн Медициналык жана психодиагностикалык күбөлөндүрүүдөн өткөрүү жобосуна ылайык мындан аркы кызмат өтөөгө жарамдуулугу

которуу тездиги (1-3 же 3-6 ай ичинде)

2) Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин үй-бүлө мүчөлөрүн медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүүдө:

Денсооулгуна байланыштуу көрсөтүлгөн аймакта жашоодо медициналык каршы көрсөтмөлөрдүн жоктугу же болгондугу

180. Катардагы жана жетектөөчү курам кызмат өтөгөн же которулган аймактардагы узак даарыланууга (12 айдан көп) жана байкоодо турууга, атайын дарылоо мекемелеринин. окууга, тарбиялоого атайын окуу ишканаларына муктаждык

аларды ташууга ынгайлуулук

Атайын медициналык жардам көрсөтө алуучу облус, шаар,

Үй-бүлө башчысын тезден которуу (1-3 же 3-6 айда)

Оорулууну жылырбоо токтомун чыгаруунун негизи болуп, организмдин милдеттеринин бузулушу (унаанын түрүнө жана узактыгына карабай) денсоолугунун абалынын тезинен начарлашы же өлүм менен аякташы күтүлөт.

181. АДК медициналык күбөлөндүрүүнүн жыйынтьыгы менен төмөндөгү токтомдордун бирөөсүн чыгарат:

1) кызмат өтөө үчүн каршы көрсөтмөлөр жок болгондо (үй-бүлө мүчөлөрү- жашаганга) – “денсоолугунун абалына байланыштуу кызмат өтөөгө каршы көрсөтмөлөр(үй-бүлө мүчөлөрүнүн - жашоосу __________ жок ”

2) кызмат өтөө үчүн кааршы көрсөтмөлөр болгондо (үй-бүлө мүчөлөрү- жашоосу)медициналык каршы көрсөтмөлөрдүн тизмесинин _________ пунктун негизинде (укук коргоо органдарында Медициналык жана психодиагностикалык күбөлөндүрүү жөнүндө жобонун 6-тиркемесинин негизинде) кызмат өтөөгө (үй-бүлө мүчөлөрү үчүн - жошоосу) _____________ каршы көрсөтмөлөр

(5-тикемеде көрсөтүлгөн КРнын аймактарына которулуучу катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматекерге токтом чыгарылат)

Кызмат өтөөгө сунушталат (үй-бүлө мүчөлөрү үчүн- жашоосу)______

_______________________________________________________

Облус, район көрсөтүлөт

Которулуу (үйбулөө мүчөлөрү- убүлөөнүн башчысы) максатуу түрдө 1-3, (3-6) айдын ичинде

3) катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин убулөө мүчөлөрү үчүн гана:

“узак убакытта даарыланууга муктаж” (1 жылдан ашык), атайын дарылоо мекемесинде байкоодо турууга(мекеменин көрсөтүү) жана жашоого

Үй-бүлөнүн башчысын максатуу түрдө 1-3,3-6 ай ичинде которуу

“тарбиялоого, атайын окуу мекемесинде, бала-бакчада тарбияланууга муктаж” жана жашоого _________________________ Ордунан жылдырууга мүмкун болбогондо жылдырууга каршы көрсөтмөлөр».

182.Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүн башка аймакка которууну ишке ашыруучу АДКнын токтому оорусу тууралуу күбөлүк менен таризделет. (14-тиркеме, 3 нускада, (1 түп нуска, 2 көчүрмөсү)

Башка учурларда АДКнын токтому 12-тиркемедеги маалым каттын формасында таризделет.

183. АДКнын Токтому медициналык күбөлөндүрүүнүн актысына АДКнын жыйынынын протокол китебине жана текшерилүүчүнүн медициналык документерине киргизилет. Катардагы жана жетектөөчү курамды жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүн АДКга жөнөткөн кадрлар аппаратына маалымат же оррусунун күбөлүгү жөнөтүлөт. АДКнын жогорку жетекчилиги тарабынан бекитилбеген оорулардын күбөлүгү аны түзгөң комиссияга себебин түшүндүрүүгө жөнөтүлөт.

184. Катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнүн жаны кызмат ордуна же өлкөнүн башка райондоруна жөнөтпөө жөнүндөгү АДКнын токтомун ишке ашыруу укук корго органдарынын тиешелүү башчыларынын чечими менен жургүзүлөт.

2-глава. Чет өлкөлөргө жана ысык климаттуу өлкөлөргө чыгуучу укук коргоо органдарындагы жетектөөчү курамдагы кызматкердин жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнүн, кызматкерлеринин, жумушчуларын медициналык күбөлөндүрүү

185. Чет өлкөлөргө жана ысык климаттуу өлкөлөрдө денсоолугуна байланыштуу кызмат өтөө (жашоо) мүмкүнчүлүгүн аныктоо үчүн укук коргоо органдарындагы жетектөөчү курамдагы кызматкердин жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнүн, кызматкерлеринин, жумушчуларын медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүү укук коргоо органдарынын АДК тарабынан жүргүзүлөт.

Керектүү учурда стационардык текшерүү жүргүзүлөт.

Аймактардагы укук коргоо органдарынын жетектөөчү курамындагы кызматкерлер, алардын үй-бүлө мүчөлөрү, жумушчуларды, эркин-жалданма кызматкерлери укук коргоо органдарынын стационардык госпиталдарынан, бейтапканаларынан текшерудөн өтөт.

Жетектөөчү курамдагы кызматкердин үй-бүлө мүчөлөрү башка учурларда саламаттыкты сактоо органынын аймактардагы мекемелеринен даарыланат.

Ысык климатуу чет өлкөлөргө чыгуучу Ички иштер органдарынын жетектөөчү курамы, анын үй-бүлө мүчөлөрү жана жумушчулар, кызматчылар терапевтен, хирургдан, невропатологдон, психиатрдан, офтальмологдон, отоларингологдон, дерматовенерологдон, стоматологдон өтүшөт. Ал эми аялдар, мындан тышкары гинекологдон өтүшөт. Жаш балдар педиатрдан гана өтүшөт.

Текшерүүдөн өтүүчүлөрдү кан, заара, кандын группасын, кандын-резусун аныктоо жургүзулөт (бир гана жетектөөчү курамдга), көкүрөк клеткага рентгендик изилдөө жургүзүлөт. 12 жаштан кичине балдарга жүргүзүлбөйт.

186.Электрокардиография (керектүү учурда, күчөтулгөн сынамда), кандагы кантты, көздун ички басымын (40 жаштан жогору), мындан тышкары (ренгендик, лабароториялык, инструменттик) ооруларды аныктоо үчүн керектүү шексиз текшерүүлөрдү жүргүзөт.

187. Жетектөөчү курамдагы кызматкердин үй-бүлө мүчөлөрү, жумушчулар, эркин-жалданма кызматкерлер АДКга психоневрологиядан, тубуркулезго каршы жана тери-веерологиялык диспансерден маалымкат алып келет Көрсөтүлгөн маалымкаттар жок болсо медициналык күбөлөндүрүү жүргүзүлбөйт. Маалым каттар медициналык күбөлөндүрүүнүн актысына тиркелет.

188. Укук коргоо органдарынын ысык климаттагы чет өлкөгө чыгуучу (тиркеме 7) жетектөөчү курамдагы кызматкерлер, алардын үй-бүлө мүчөлөрүн, жумушчуларды, кызматчыларды текшерүүдө АДК Медициналык каршы көрсөтмөлөрдүн тизмеси жетекчиликке алат.

189. Медициналык күбөлөндүрүүнүн жыйынтыгы медициналык күбөлөндүрүүнүн актысына АДКнын жыйынынын протокол китебине жана ысык климатту чет өлкөгө кетүүчүнүн текшерилүүчүнүн медициналык маалымкатына (тиркеме 14) киргизилет. Маалымкат 2 нускада түзүлөт (гарнизондук жана АДК госпиталдык – үч нускада): биринчи жана экинчи нускалар – кетүүчү көктөмөгө, үчүнчү нускама гарнизондук жана АДКнын госпиталына, жогору турган АДКнын токтому менен, анын өздүк көктөмөсүндө оорусунун күбөлүгү укугунда сакталат.

190.Медициналык күбөлөндүрүүнүн жыйынтыгы менен АДКнын токтому төмөнкү баяндамада киргизилет:

191. Жетектөөчү курамга, жумушчуларга жана кызматчыларга:

Каршы көрсөтмөлөр жок болгондо: “ден-соолугунун абалына карап ысык климатуу чет өлкөгө жөнөтүүгө каршы көрсөтмөлөр жок”

Каршы көрсөтмөлөр болгондо: Медициналык каршы көрсөтмөлөрдүн тизмесие ылайык (7-тиркеме) _________ ысык климатуу чет өлкөгө жөнөтүүгө болбойт.

Жетектөөчү курамдагы кызматкердин үй-бүлө мүчөлөрүнө:

каршы көрсөтмөлөр жок болгондо: “ден-соолугунун абалына карап ысык климатуу чет өлкөгө жөнөтүүгө каршы көрсөтмөлөр жок”

Каршы көрсөтмөлөр болгондо: медициналык каршы көрсөтмөлөрдүн Тизмесие ылайык (7-тиркеме) _________ ысык климатуу чет өлкөгө жөнөтүүгө болбойт.

192. Жетектөочү курамдагы кызматкердин, анын үй-бүлө мүчөлөрү, жумушчулар, кызматчылардын ден соолугунун абалына байланыштуу ысык климатуу чет өлкөгө жөнөтүүгө болбогон гарнизондук жана АДКнын госпиталдык токтомдорундагы каршы көрсөтмөлөрдү борбордук АДК бекитүүгө тийиш.

193. Ысык климатуу чет өлкөгө баруучу жетектөөчү курам, анын үй-бүлө мүчөлөрү, жумушчулар, кызматчылар тууралуу АДКнын токтому медициналык күбөлөндүрүүдөн кийин 1 жылга жарайт

Эгерде көрсөтүлгөн мөөнөттө чет өлкөгө чыкпаса, чыкканга чейин денсоолугунда өзгөрүүлөр болгондо медициналык текшерүу кайра жургүзүлөт .

194. Ысык климаттуу чет өлкөгө чыгаарда түздөн-түз Кадрлар башкы башкармалыгынын жолдомосу менен врач-терапевтен, керектүү учурда иш сапарга чыгуучунун ден-соолугунун абалын тактоо максатында укук коргоо органынын медициналык мекемелеринин башка адистеринен медициналык күбөлөндүрүү жүргүзүлөт,

195. Керектүү учурда ысык климаттагы чет өлкөгө чыгуучу жетектөөчү курамдагы кызматкердин, анын үй-бүлө мүчөлөрүн, жумушчуларды, кызматчыларды медициналык күбөлөндүрүүдөн өткөрүү борбордук АДКдан жүргүзүлөт.

196. Укук коргоо органдарынын аскердик-даарыгердик комиссиясы укук коргоо органдарынын госпиталына, стационарына медициналык күбөлөндүрүүдөн өтүүгө жөнөтүүгө укуктуу.

197. Ысык климаттагы чет өлкөгө чыгуучу жетектөөчү курамдагы кызматкердин, анын үй-бүлө мүчөлөрүн, жумушчуларды, кызматчыларды медициналык тешкерүүдөн өткөрүү сапатын көзөмөлдөө штаттык аскердик-даарыгердик комиссияга жүктөлөт.

Жобого

6 тиркеме

Укук коргоо органдарына кайрадан кабыл алынуучулардын, катардагы жана жетектөөчү курамдын Кыргыз Республикасынын бийик тоолуу шарттарында жана оор жагымсыз климаттык райондордо кызмат өтөөсү жана алардын үй-бүлө мүчөлөрүнүн мындай райондордо жашоого

медициналык карама каршылыктардын

ТИЗМЕСИ

Бийик тоолуу шарттарда (деңиз деңгээлинен 2 миңден 3 миң метрге чейин жогоруу бийктикте):

- Ош облусунун: Чоң-Алай, Кара-Кулжа, Алай райондорунда;

- Суусамыр зонасында;

- Нарын облусунун: Ак-Тала, Ат-Башы, Тянь-Шань, Жумгал, Кочкор райондорунда;

- Жалал-Абад облусунун: Үч-Терек, Тогуз-Торо, Чаткал, Токтогул райондорунда.

Кайрадан кабыл алынуучулар жана катардагы жана жетектөөчү курам үчүн:

1. Баш мээнин кан айлануусунун бузууларына өтүп кетчү баш мээнин жана жүлүн-кан тамыр оорулары.

2. Ар кандай оор даражадагы тиреотоксикозу.

3. Жай прогресстелген функциянын орто бузулушу жана сейрек курчушу менен коштолгон кан жаратуучу системасынын оорулары.

4. Тышкы дем алуу функциясынын бузулуусу менен коштолгон өпкөнүн өнөкөт оорулары.

5. Жалпы жана коронардык кан айлануусунун бузуулары менен кан айлануу системасынын оорулары.

6. Баскычына жана дарылоонун жыйынтыгына карабастан, баардык зыяндуу шишиктер.

7. Ар кандай даражадагы көрүнүштөгү облитерирлөөчү эндартериит.

8. II-III даражадагы гипертоникалык оорулар.

Катардагы жана жетектөөчү курамдын үй-бүлө мүчөлөрү үчүн:

9. Акыл-эстин өспөй калышы.

10. Тез кармоочу талмасы (эпилепсия) (ай сайын).

11. Оорунун тез кайталануучу фазасы менен коштогон биполярдык-аффекттик бузулушу, шизофрения.

12. Гидроцефалиялар, параличтер, парезамалар, сүйлөөнүн жана көрүүнүн начарлоосу менен коштолгон борбордук нерв системасынын органикалык оорулары; баш мээнин жана жүлүндүн шишиктери жана башка оор жана тез өөрчүүчү, органдардын функцияларынын туруктуу бузулушу менен коштолгон борбордук нерв системасынын оорулары.

13. Эндокриндик системанын оорулары, ар кандай оор даражадагы тиреотоксикозу.

14. Өөрчүүчү белгилери менен коштолгон системалык кан оорулары.

15. Тышкы дем алуу функциясынын бузулуусу менен коштолгон өпкөнүн өнөкөт оорулары.

16. II жана III-даражадагы жалпы жана коронардык кан айлануусунун бузуулары менен коштолгон кан айлануу системасынын оорулары.

17. II же III даражадагы гипертоникалык оорулары.

18. Баскычына жана дарылоонун жыйынтыгына карабастан, баардык зыяндуу шишиктер.

19. Ар кандай даражадагы көрүнүштөгө облитерирлөөчү эндартериит.

20. Ар кандай этиологиядагы жатындын (матка), яичниктин жана эмчектин шишиктери.

Оор жагымсыз климаттык райондордо:

- Баткен облусунда:

Каршы көрсөтмөлөр:

Кайрадан кабыл алынуучулар, катардагы жана жетектөөчү курам үчүн:

1. Оорулууну кайрадан жана узак стационардык дарылоону талап кылган, кыймылынын, сезгичтигинин жана трофигинин бузулуусу менен коштолгон өнөкөт өөрчүүчү жана тез күчөп туруучу переферикалык нервдин оорулары.

2. Тез күчөп туруучу II-даражадагы өнөкөт пневмониясы жана стационардык дарылоонун ийгиликсиз учуру.

3. Тез күчөп туруучу бронхиалдык астма жана стационардык дарылоонун ийгиликсиз учуру.

4. Өпкөнүн плеврасынын, көкүрөк ичиндеги лимфалык түйүндөрдүн, активдүүлүк белгилеринин жок болгон учурунан үч жылдан кийин активдүү эмес жыныстык органдарынын кургак учугу (тубекулез).

5. Жай өөрчүгөн функциянын орто бузулушу жана сейрек курчушу менен коштолгон кан жаратуучу системасынын оорулары.

6. Рецидивдүү ревматизм (бир жылдын ичинде 2 же андан ашык атака).

7. Агымынын мүнөзүнө карабастан, ар кандай формадагы өнөкөт нефрити.

8. Облитерирлөөчү эндартериит, аортоартериит жана I-стадиядагы буттардын тамырларынын атеросклерозу.

9. Мурундун полиптери, орто кулактын өнөкөт ириңдүү сезгенүүсү же болбосо тез күчөп туруучу жогорку дем алуу жолдорунун былжырынын (слизистая) даана көрүнүп турган дистрофиясы коштосу менен мурундун коюндарынын (пазуха) өнөкөт рецидивдүүлөнүчү оорулары жана стационардык дарылоонун ийгиликсиз учурунда.

10. Стационардык дарылоодо ийгиликсиз болгон өнөкөт таратылган жана рецидивдөөлүчү теринин оорулары

11. Аялдардын жыныс органдарынын өнөкөт рецидивдөөлүчү сезгенүү оорулары.

Катардагы жана жетектөөчү курамдын үй-бүлө мүчөлөрү үчүн:

12. Тез кармоочу же болбосо көрүнүп турган инсандын өзгөрүүсү менен коштолгон талмасы (эпилепсия) (ай сайын); оорунун тез кайталанучу фазасы менен коштолгон биполярдык-аффекттик бузуулушу, шизофрения.

13. Оор же болбосо прогрестөөлүчү борбордук нерв системасынын органикалык оорулары, оорулу адам өзүн өзү тейлей албаса жана турукту жардамга, кароого же болбосо көзөмөлгө муктаж болсо.

14. Эндокриндик системасынын ооруларынын оор формалары.

15. Прогрестөө белгилери менен коштолгон системалык кан оорулары.

16. Баардык локализациядагы кургак учуктун (туберкулез) активдүү формалары (үй-бүлө башчысын бул жерге которгон кезде жана активдүүлүгүнүн белгилери жок болгон учурдан үч жылдан кийинки активдүү эмес кургак учук (туберкулез).

17. II-III даражадагы тышкы дем алуу функциясынын бузулуусу менен коштолгон тез күчөгөн өпкөнүн өнөкөт оорулары.

18. Бронхиалдык астма (оор формалары).

19. III-даражадагы жалпы жана коронардык кан айлануусунун бузуулары менен коштолгон кан айлануу системасынын оорулары, жүрөктүн аневризмасы, тез күчөөчү кайталанма ревмокардит.

20. III-даражадагы гипертоникалык оору.

21. Оор агымдуу, өөрчүүчү боордун өнөкөт оорулары. Тез рецидивделген, ошондой эле, кан агуу, перфорация, же болбосо привратниктин стенозу менен таталдашкан аш казандын жана он эки эли ичегинин жара оорусу, спецификалык эмес жара колити (неспецифический язвенный колит).

22. Артериялык гипертензия же болбосо шишик менен коштолгон өнөкөт нефрити.

23. Стадиясына жана дарылоонун жыйынтыгына карабастан, баардык зыяндуу шишиктер.

24. Глаукома, көрүү нервтин оорулары, прогресивдөөлүчү көздүн көрүү курчтугунун төмөндөшү жана көрүү талаасынын өзгөрүүлөрү менен коштолгон көздүн сетчаткасынын пигменттик дегенерациясы.

25. Стационардык дарылоодо ийгиликсиз болгон өнөкөт таратылган теринин оорулары.

26. Стационардык дарылоодо ийгиликсиз болгон аялдардын жыныс органдарынын оор өнөкөт сезгенүү оорулары.

Жобого

7 тиркеме

Ысык климат менен чет өлкөлөргө чыгып жаткан

жетектөөчү курамга, алардын үй-бүлө мүчөлөрүнө, укук коргоо органдарынын жумушчуларына, кызматкерлерине көрсөтүлгөн медициналык каршы көрсөтмөрдүн

ТИЗМЕСИ

Ысык климат менен чет өлкөлөргө чыгууга тыюу салынган каршы көрсөтмөлөр:

1. Баардык курч оорулары (толугу менен айыкканга чейин), курч баскычтагы өнөкөт оорулары.

2. Психикалык оорулары, анын ичинде, ремиссия же болбосо компенсация абалындагылар.

3. Инсандын спецификалык бузуулулары жана көрүнүп турган невротикалык бузулуулары.

4. Алкоголдук жана баңгизаттык көз карандылыгы.

5. Ар кандай генездеги талма оорусу (эпилепсия) жана пароксизмалдык абалдар.

6. Баш мээде кан айлануусунун туруктуу бузулуулары менен коштолгон баш мээнин жана жүлүндүн кан тамыр оорулары.

7. Борбордук нерв системасындагы инфекциялык-вирустук оорулардын кесепети, орточо жана терең функциянын бузулуусу менен коштолгон баш мээнин жана жүлүндүн органикалык жаракаттары.

8. Борбордук нерв системасынын функциясынын турукту бузулушу менен коштолгон баш сөөк жана мээ жаракатларынын кесепети.

9. Кыймылдын, сезгичтин жана трофиктин бузулуусу менен коштолгон переферикалык нервтин өнөкөт оорулары жана жаракатларынын кесепеттери.

10. Госпиталдык дарылоо аяктагандан кийин бир жылдын ичиндеги оор формадагы вирустук геппатиттен, брюшной тифтен, паратифтен кийинки абалы.

11. Эндокриндик системасынын оорулары: оор жана орточо формадагы (I жана II даражадагы калкан бездин (щитовидная железа) диффуздук чоңоюп кетиши, анын функциясы бузулбаган кезде, чыгууга тосколдук жаратпайт). Агымы оор эмес эндокриндик системасынын ооруларынын жеңил формалары, ошондой эле, диффуздук тиреотоксикалык жана түйүн (узловой) зобдун операциясынан кийин чыгуу боюнча суроо индивидуалдуу түрдө чечилет.

12. Өпкөнүн жана башка органдардын активдүү формадагы кургак учугу (туберкулез) (үч жылдын ичинде активдүү процесстер жок болсо, чыгууга тосколдук жаратпайт).

13. II-III-даражадагы өпкөнүн жана өпкө-жүрөктүн жетишкенсиздиги менен коштолгон туберкулез оорусуна кирбеген өпкөнүн өнөкөт оорулары.

14. Бронхиалдык астма жана оорулуу адамды стационардык дарылоону талап кылган тез күчөп турган аллергиялык оорулар.

15. Акыркы приступтун дарылоосу аяктагандан кийи бир жылдын ичиндеги ревматизм (жүрөк пороку жок кезде).

16. Митралдык клапандын туруктуу компенсацияланган жетишпегендигинен сырткары жүрөктүн пороктору.

17. II-III-даражадагы өнөкөт коронардык жетишпегендиги менен коштолгон жүрөктүн коронардык оорулары, инфарктан кийинки кардиосклероз.

18. Пароксималдык тез (эки айда бир жолудан көбүрөөк) же болбосо турукту формадагы жүрөктүн ритминин бузулушу же болбосо II-III-даражадагы кан айлануунун бузулушу менен коштолгон жүрөктүн булчуңунун оорулары

19. III-стадиядагы гипертоникалык оорулар.

20. Клиникалык текшерүү менен тастыкталган, акыркы курчушунан кийин үч жылдын ичиндеге аш казандын жана он эки эли ичегинин жара оорулары.

21. Аш казандын жана он эки эли ичегинин жара оорулары боюнча аш казандын резекциясынан кийинки абал.

22. Аш казандын же болбосо ичегинин көптүк түрдөгу полиптери.

23. Функциянын бузулушу менен коштолгон боордун өнөкөт оорулары.

24. Өнөкөт холецистит, өттүн таш оорулары.

25. Өнөкөт панкреатит жана энтероколит.

1.26. Стационардык дарылоону талап кылган, жыл сайын курчуган гастродуоденити.

27. Госпиталдык дарылоо аяктагандан кийин бир жылдын ичиндеги курч холецистит, курч панкреатиттин кийинки абалдар.

28. Функциянын бузулушу менен коштолгон бөйрөктүн оорулары.

29. Коллагенозы (ревматоиддик артрит, системалык кызыл волчанкасы, системалык склеродермия, түйүнчөктүк периартериит, дерматомиозит).

30. Кыймылды чектеген, бут кийимди, киймди жана жабдыктарды кийүүгө тосколдук жараткан тез ыйлактаган теринин патологиялык берчтери.

31. Органдардын жана системанын көрүнүктүү жана туруктуу бузулуусу менен коштолгон көкүрөктүн жана ичтин көңдөйлөрүнүн (грудная и брюшная полость) органдарынын операциялоонун жана жабыркоолордун кесепеттери.

32. Прогрестөөлүчү өнөкөт оорулар жана тез күчөп турган же болбосо функциянын көрүнүктү бузулушу менен коштолгон сөөктүн, кемирчектин, булчуңдардын, муундардын жабыркоолорунун кесепеттери.

33. Эки же андан көбүрөөк чоң муундардын анкилоздору, жамбаш сөөк муундун анкилозу (жетектөөчү курамдын үй-бүлө мүчөлөрү үчүн).

34. Колдун, буттун баардык манжаларынын жоктугу, тамандын, колдун, буттун жоктугу (жетектөөчү курамга); сандын жогору жагынын ампутациясы (жетектөөчү курамдын үй-бүлө мүчөлөрү үчүн).

35. Стадиясына жана дарылоонун жыйынтыгына карабастан, баардык зыяндуу шишиктер.

36. Функиянын бузулушун алып келүүчү жана кыймыл-аракетти чектеген, бут кийимди, киймди жана жабдыктарды кийүүгө тосколдук жараткан, өсүүгө касиети бар зыянсыз жаңы пайда болуулар (шишиктер).

37. Аяктардын функциясынын (функции конечности) жана кан айлануунун бузулуусу менен коштолгон перефериялык тамырлардын оорулары жана жабырлоосунун кесепеттери.

38. Ыкчам дарылоону талап кылган пахтын, сандын, диафрагмалык, операциядан кийинки грыжалар.

39. II-стадиядагы көтөн чучуктун түшүп кетиши (жетектөөчү курам үчүн).

40. Кансыроо, түйүндөрдүн түшүп калышы менен коштолгон тез күчөп туруучу геморрой, өнөкөт парапроктит, II, III-даражадагы уруктук бездин (предстательный железанын) гипертрофиясы, өнөкөт сезгенүүнүн татаалдашы менен коштолгон эпителиалдык куймулчакттын ходдору (копчиковые ходы), дарылоону талап кылган параректалдык клетчатканын дермоиддик кистасы.

41. Тез кармоо жана заара чыгуучу жолдордун сезгенүүсү менен коштолгон табарсыктын таш оорусу (мочекаменная болезнь).

42. Тез рецидивдөөлүчү өнөкөт ириң эпи-, мезотимпаниттер, полипоздук-ириң синуиттер.

43. Стационардык текшерүүлөрдө тастыкталган Меньердин оорусу, же болбосо вестибулопатия.

44. Эки кулактын тең угуусунун кескин начарлашы (отосклероздун, өнөкөт кохлеардык невриттин, адгезивдик отиттин жана башкалардын айынан шыбырап сүйлөөнү бир метр аралыктан жакын угушу).

45. Сүйлөөнү түшүнүксүз кылган, жогорку даражадагы кекечтенүү.

46. Афония, өнөкөт ларингиттин себебинен үндүн көрүнүктү кырылдап калышы.

47. Кескин корүнүктү өнөкөт ларингофарингиттер.

48. Озена.

49. Жогорку дем алуучу жолдордун жана кулактын склеромасы.

50. Оорулардын же болбосо жабыркоолордун себебинен бет келбетин жана дененин башка ачык бөлүктөрүнүн турукту оңолгус бузулуусу.

51. Парадонтит, оор даражадагы генерализделген парадонтоз.

52. Язвалык өнөкөт жана рецидивдөөлүчү афтоздук стоматиттер.

53. Ооздун көңдөйүнүн, ээриндин былжырынын лейкоплаксиясы.

54. Хейлит, глоссит, глоссалгия, күчөп турган стадиядагы ооздун көңдөйүнүн башка участкаларынын парастезиялары.

55. Конъюнктивдин өнөкөт жана дарыланбаган жаш жолдорунун (слезных путей) оорулары.

56. Мүйүздү (роговая), торлуу (сетчатая), тамырлуу көңдөйлөрдүн жана склералардын өнөкөт жана тез рецедивдөөлүчү сезгенүү же болбосо дегенеративдик оорулары. Өнөкөт иридоциклит, татаалданган алысты көрбөстүгү (торлуу көңдөйдүн көрүнүктү дегенеративдик өзгөрүлүшү, килкилдек заттын (стекловидное телонун) деструкциясы, катарактанын башталышы жана башкалар).

57. Глаукома.

58. Көрүү нервтин неврити жана атрофиясы.

59.Ар бир көздүн көрүүсүнүн курчтугу 0,3дөн ылдыйраак аметропиянын коррекциясы 8,0 Д-дан өөдө эмес кезде. Баардык коррекция менен эки көздүн тең курчтүгү 0,3дөн ылдый болсо жетектөөчү курамдын үй-бүлө мүчөлөрү үчүн чыгууга мүмкүн.

60. Түстүү объекттерди айырмалалоо жана транспорттогу жумуштарга байланышкан адамдар түстөрдү сезүү жана бинокулярдык көрүүсү бузулганда.

61. Кеңири тараган тез рецидивдөөлүчү теринин өнөкөт оорулары (экзема, псориаз, нейродермит жана башкалар).

62. Теринин жугушту оорулары, алардын айыгышына чейин.

63. Татаал же болбосо рецидивдөөлүчү формалар менен коштолгон теринин жана анын кошумчаларыны грибок оорулары.

64. Фотодерматоздор.

65. Көптүк түрдөгү пигменттик тубаса калдар (родимые пятна) жана сениалдык кератоздор.

66. Базалиомалар (айыккан дан кийин дагы).

67. Баардык стадиядагы сифилис, толук айыкканга чейинки өнөкөт гонореясы.

Жетектөөчү курамдын арасындагы аялдарга, алардын үй-бүлө мүчөлөрүнө, жумушчуларга жана кызматкерлерге ысык климаттуу чет өлкөлөргө чыгууга каршы көрсөткүчтөр катарында мындан сырткары төмөндөгүлөр эсептелет:

1. Баардык этиологиядагы жатындын (матка), яичниктердин жана эмчектин шишиктери, ошондой эле кистоздук жана түйүндүк формадагы мастопатия.

2. Системалык амбулатордук же болбосо стационардык дарылоону талап кылган, жыл сайын күчөп туруучу аялдардын жыныс органдарынын сезгенүү өнөкөт оорулары (аднекситтер, периаднекситтер, эндо-, пери- жана параметриттер).

3. Яичниктердин дисфункциясы жана функционалдык жатындын (матка) кансыроолору.

4. Кош бойлулуктун экинчи жарым бөлүгүндө, ошондой эле өнөкөт болгон патологиялык агымдагы бойдон түшүүсү жана башка анамнез менен күчөтүлгөн кош бойлуулук.

5. Оор агым менен коштолгон климакс.

6. Аядардын жыныс органдарына операциядан кийинки, бир жылдын ичиндеги операциянын кесепеттери.

Жетектөөчү курамдын балдарына ысык климаттуу чет өлкөлөргө чыгууга каршы көрсөткүч катарында мындан сырткары, төмөндөгүлөр эсептелет:

1. Эмдөө календарына ылайык алдын ала эмдөөлөрдүн жоктугу.

2. Диспансердик байкоо менен коштолгон оорулар бар кезде.

3. Карантиндик ооруларга алдын алуу эмдөө кылганга каршы көрсөткүчү бар оорулар болсо (холера, чыйрыгуу (желтая лихорадка) жана башкалар), ысык климаттуу чет өлкөлөргө чыгууга каршы көрсөтмө жөнүндө токтом чыгарылат.

4. Ысык климаттуу чет өлкөдө оорулу адамдын дарылоосу ийгиликсиз болгон учурда, бул Тизмеде көрсөтүлгөн оорулар прогресстелсе же болбосо тез күчөсө, жетектөөчү курамды же болбосо анын үй-бүлө мүчөлөрүн ден соолук абалына байланыштуу кайра кайтаруу (откомандирование) жөнүндө, ошондой эле укук коргоо органдарынын жумушчуларынын жана кызматкерлерин дарылоого Кыргыз Республикасына же болбосо КМШга чыгууга чечим, дарыгерлердин консилиумунун кортундусунун негизинде чыгарылат.

Жобого

8 тиркеме

Медициналык күбөлөндүрүүгө

жолдомо

_________________________________аскердик-дарыгердик комиссиясына

Күбөлөндүрүп берүүңүздөрдү суранам_____________________

атайын же болбосо аскердик наамы,

__________________________________________________________

ээлеген кызматы, аты-жөнү, туулган жылы

Ден соолугунун абалын аныктоого:

а) Кайрадан кабыл алынуучунун укук коргоо органдарында кызмат өтөөгө жарактуулугун __________________________________________________________

ээлеген кызматы жана иштеген жери көрсөтүлсүн

б) Тапшырууга жарамдуулугун.

окуу-жайдын аты-жөнү көрсөтүлсүн

в) Андан ары кызмат өтөөгө жарамдуулугун __________________________________________________________

иштеген жылдарынын убактысы, кызматтан бошотуунун себеби

г) Жашоо шартынын мүмкүнчүлүгү_______________________ _________________________________________________________.

конкреттүү район, калктуу коңуш

же болбосо климаттын мүнөзү көрсөтүлөт

2. Негизи _________ .

кызматкер, катардагы жана жетектөөчү курамды күбөлөндүрүү

жөнүндө чечимдин датасы көрсөтүлөт

Күбөлөндүрүүдө көңүл бурууңузду суранам

__ Аскердик-дарыгердик комиссиясынын корутундусун салып жиберүүңүздү суранам

жолдош .

КБнын начальниги__ телефон №______

М. О.

Жобого

9 тиркеме

Ден соолук абалын изилдөө

АКТысы

____________________________________________________________________________________________________________________

атайын же болбосо аскердик наамы, аты-жөнү, туулган жылы

_____________________________________________________________________________

кызмат өтөгөн жери

_____________________________________________________________________________

Аскердик-дарыгердик комиссиянын багыттамасы менен

комиссиянын аталышы көрсөтүлөт

«_____»____________20____ж. № ________ стационардык, амбулатордук (кереги жогун чийип салуу керек) изилдөөдө

дарылоо-алдын алуу мекеменин аталышы

Ооруга даттанулары _________________________________________________________________

Анамнези

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________текшерүүнүн маалыматтары_________________________________

Жобого

№-10 тиркеме

аскер-дарыгердик комиссиясынын аты-жөнү

Медициналык күбөлөндүрүү

АКТысы № __________

Номурдан кийин катардагы жана жетектөөчү курам (к/жк), үй-бүлө мүчөлөрү(ү-б/м), кайрадан кабыл алынуучу (к/а) көрсөтүлөт

1. Паспорттук бөлүгү

1)Фамилиясы, аты, атасынын аты.

2. Туулган жылы Билими .

3) Жарандык кесиби, адиси, кызматы_______________

4) Куралдуу күчтөрдө кызмат өтөө жылдары______тартып _______чейин

ооба, жок

кызматтан бошогонунун себеби .

5)Укук коргоо органдарында кызмат өтөгөн жылдары _____тартып _______чейин

ооба, жок

6) Атайын наамы .

Ээлеген кызматы жана иштеген жери.

7) Акыркы 12 айдын ичинде канча күн ооруган.

8) Качан жана каякта дарыланган.

9) Майып деп эсептелгенби __________ кайсы группанын _____ ___тартып ___чейин

ооба, жок

кайсы оору боюнча.

10) Мурун-кийин комиссия өткөнбү (ЦВЭК – ВЭК, ЦВВК, ВВК).

ооба, жок

кайсы жылдары каякта .

11) Сунуш кылынган кызматка же болбосо мындан ары кызмат өтөөгө_____________ деп эсептейм

жарак, жараксыз

12) Үй дареги жана телефону.

13) АДКга (ВВК) аскердик билетимди (аскерге милдеттүүлөр үчүн), паспортумду жана болгон медициналык документтеди камсыз кылууга милдеттенем. Психиатр тарабынан изилдөөгө макулмун. Мен айткан баардык маалыматын тууралыгын өзүмдүн колум менен тастыктайм _______ «_____» ___20_____ж.

Актынын медициналык бөлүгү

1) Аскердик кызмат өтөөгө жарактуу экендиги боюнча аскердик билеттин маалыматы.

берилген датасы, ким тарабынан берилген,аскердик кызмат өтөөгө жарак экендиги жөнүндө Коргоо министрлигинин аскердик-дарыгердик комиссиясынын(дарыгердик) токтомунун датасы

_____________________________________________________________________________

беренеси, азыркы учурдагы буйрук боюнча оорулардын жана физикалык кемчиликтердин тизиминин графасы

_____________________________________________________________________________

2) Ооруга даттанулары

Анамнези

2.3. Кандай оорулар менен ооруган жана каякта дарыланган (жугуштуу оорулар, кургак учук (туберкулез), психикалык оорулар, венерикалык оорулар, ревматизм ж.б. Тукум куучулук ___________________________________________

оорулаган,ооруланган эмес

4) Эсин жоготкон учурлар, припадкалар, обмороктор болгонбу жана качан______________

5) Жараат, контузиялар, жаракат, операциялар. Датасы, кандай жагдайда: кызмат учурунда, тиричиликте.

6) Алкоголь, баңгизаттар, чылым чегүү _______________________________ ичимдикти сейрек же тез ичет, мас болгонго чейин, баш жазат (похмел кылат)

7) Негизги оорулардын башталышы жана агымы _______________________________________________________

________________________________________________________

Объективдүү изилдөөлөрдүн маалыматтары

8) Антропометрдик маалыматтар:

Бойу___________________________см. Салмагы _______________________ кг.

Көкүрөгүнүн өлчөмү: тынч абалда____________, дем алуу ____________, дем чыгаруу ___________

Спирометриясы __________________________

Динамометриясы: он колдун манжасы _________________, сол колдун манжасы ___________________

Стандык ____________________________________________________________________________________________________________________

Жалпы физикалык онүгүүсү________________________________________

Тери көрүнүктү былжырлар (слизистые) ________________________________________________

Лимфалык түйүндөрү___________________________________________

Булчүң системасы ____________________________________________

Перифериялык тамырлар_________________________________________

Сийдик-жыныс системасы___________________________________________

Анус жана көтөн чучук___________________________________________

Корутунду______________________________________________

____________________________________________________

Хирургтун фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы, _________________________

9. Ички органдардын изилдөөсүнүн маалыматтары:

Тамактануусу __________________________________________________________

Теринин кабаттары __________________________________________________________

Көрүнүктү былжырлар (слизистые) __________________________________________________________

Эндокриндик системасы __________________________________________________________

Жүрөк: чек аралары ___________________________________________________________________________________________________________________

тондору_____________________________________________________________________________________________________________

Функционалдык сыноо (проба)	Тынч абалда отурганда	Физикалык оорчулуктардан кийин – 15 жолу отуруп-туруу	Физикалык оорчулуктардан 2 мүнөттөн кийин
Пульсу

(1-мүнөттүн ичиндеги ылдамдыгы, мүнөзү)

Артериалдык басымы __________________________________________

Дем алуу органдары ________________________________________________

1-мүнөттүн ичинде канча жолу дем алганы жана дем алуусунун мүнөзү корсөтүлсүн

Тамак сиңирүү органдары ___________________________________________

Боору __________________________________________________________

Көк боору_____________________________________________________

Бөйрөктөрү_______________________________________________

Диагнозу __________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________

Корутунду________________________________________________

__________________________________________________________

Терапевтин фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы _______________________

10) Нерв системасынын изилдөөсүнүн маалыматы ________________________

Баш сөөк-мээ нервтери_______________________________________

Кыймылдоо чөйрөсү _____________________________________________

Рефлекстери _____________________________________________________

Сезгичтиги _________________________________________________

Вегетативдик нерв системасы _____________________________________

Диагнозу _________________________________________________________

________________Корутунду__________________________________________________________

Невропатологтун фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы ___________________

11. Психикалык абалынын изилдөөсүнүн маалыматтары

_________________________________________________________

статусу, сезүүсү (сознание), назарлыгы (внимание), эс-тутуму, интеллекти, эмоционалдык-эрк чөйрөсү

____________________________________________________________________________________________________________________

Диагнозу __________________________________________________________

Корутунду __________________________________________________________

Психиатрдын фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы _______________________

12. Көрүү органынын изилдөөсүнүн маалыматы ____________________________

Түстөрдү кабыл алуу сезими (Рабкин боюнча) ________________________________________

	Оң көзү	Сол көзү
Коррекциясыз көздүн курчтугу
Коррекциялоо менен көздүн курчтугу
Скиаскопикалык рефракциясы
Бинокулярдык көрүүсү

Ачык көрүүнүн эң жакынкы чекити: оң көзү _______________________

сол көзү ____________________________________________________

Кыймылдаткыч аппараты ___________________________________________

Жаш чыгуу жолдору ___________________________________________________

Ирмөөчтөр жана конъюнктивдер ____________________________________________

Көз чанагынын абалы жана жандуулугу ___________________________

Каректер жана алардын реакциясы ____________________________________________

Оптикалык средалар (көздүн алдынкы кесимдери жана терең средалар) __________________________________________________________

Коздүн түбү:

оң көздүн__________________________________________________

сол көздүн___________________________________________________

Көрүүнү чөйрөсү ___________________________________________________

Түнкү көрүүсү _________________________________________________

Диагнозу __________________________________________________________

__________________________________________________________

Корутунду __________________________________________________________

Офтальмологтун фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы __________________

13. ЛОР – органдарынын изилдөөсүнүн маалыматтары:

Сүйлөнүн дефекттери _________________________________________________

Зев, гортань ___________________________________________________

Мурундун дем алышы:

оң жактан_______________________________________

сол жактан _______________________

Жыт билүү сезими: оң жактан ____________________, сол жактан ______________________

Кулактар. Состояние кулактын тарсылдактарынын абалы _____________________________

Шыбыроого угунун курчтугу: оң кулак ____________ сол кулак ____________

Кулактын барофункциясы: оң жактан _______________, сол жактан ____________________

Вестибулярдык аппараттын функциясы (двойной опыт с вращением ОР) ______________

Диагнозу _________________________________________________________

__________________________________________________________

Корутунду__________________________________________________________

Отоларингологдун фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы __________________

14. Дерматовенерологиялык изилдөөнүн маалыматы: ________________

_______________________________________________________________

Диагнозу __________________________________________________________

__________________________________________________________

Корутунду __________________________________________________________ Дерматовенерологдун фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы _________________

15. Тиштерди жана ооз көңдөйдүн изилдөөсүнүн боюнча маалыматтар:

Тиштөөсү __________________________________________________________

Ооз коңдөйдөйдүн былжырлары ___________________________________________

__________________________________________________________

Тиштери __________________________________________________________

Диагнозу __________________________________________________________

__________________________________________________________Корутунду __________________________________________________________

Стоматологдун фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы _____________________

16. Гинекологиялык изилдөөнүн маалыматы:

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Диагнозу _______________________________________________________

__________________________________________________________

Корутунду __________________________________________________________

Гинекологдун фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы ______________________

17. Рентгенологиялык изилдөөнүн, лабораторялык (кан, заара ж.б.) жана функционалдык изилдөөлөрдүн маалыматы _____________________________

Оорулардын диагнозужана алардын себептүү байланышы

Негизги __________________________________________________________

Кошумча _________________________________________________________

Катардагы жана жетектөөчү курамдын оорулары, жарадар болушу боюнча (контузия, жарааттар, жаракаттар) кийинки формулировкадагы себептүү байланышы жөнүндө токтом өз-өзүнчө чыгарылышы керек:оорусу: 1) оба, фронтто болгондугуна байланыштуу; 2) ооба, аскердик кызматта кызматтык милдеттерин аткаруу маалында алынган; 3) ооба, укук коргоо органдарында кызмат өтөө малында алынган; 4) жок, укук коргоо органдарында кызмат өтөө менен байланышпайт.

Жарадар болушу боюнча (контузия, жарааттар, жаракаттар): 1) ооба, Советтик Социалисттик Республикалардын Биримдиги, Кыргыз Республикасын коргоодо алынган; 2) оба, аскердик кызматта кызматтык милдеттерин аткаруу маалында алынган; 3) ооба, кызматтык милдеттерин аткаруу маалында алынган; 4) кырсыктын айынан алынган, жок, кызматтык милдеттерин аткарууга байланышпайт; 5) жок, укук коргоо органдарында кызмат өтөө менен байланышпайт.

Укук коргоо органдарына кызмат өтөөгө жарамдуулгу жөнүндө АДКнын токтому.

Берененин негизинде __________________графанын _________________

Оорулардын жана дене түзүлүшүндөгү кемчиликтердин тизмеси (Өкмөттүн токтому______________________________ ________20_____ ж. №___

комиссиянын токтому көрсөтүлсүн

______________________________________________________________

4.2. Коштоочуга муктаж, муктаж эмес (кереги жогукту чийип салуу керек)______________________________________________

Керектиги,канча коштоочу, транспорттун түрү жана жүрүүнүн тартиби

4.3. Эскертүү .

АДКнын төрагасы ______________

эксперт-врачтар:

Гербдик мөөр

____________________________________

«_____»_______20_____ж.

Жобого

№-11 тиркеме

Окуу-жайга тапшыруучунун медициналык күбөлөндүрүү

№ ______ КАРТАсы

______________________________________________________________

окуу-жайдын, факультеттин аталышы

_______________________________________________________________________

Паспорттук маалыматтар________

Фотокарточка үчүн орун

(кадр бөүмчөсүнүн, аскердик - дарыгердик

комиссиянын

гербдик мөөрү) 1) Фамилиясы, аты, атасынын аты______

катардагы жана жетектөөчү курам үчүн атайын наамы

2) Туулган жылы_________________

3)Туруктуу жашаган жери(дареги)

_______________________

2. Картанын медициналык бөлүгү

	Медициналык күбөлөндүрүү
	Алгачкы			Кайталануучу			Жыйынтытоочу
1	2			3			4
1. Ооруга даттануусу жана анамнези
2. Оорулар менен оорушу жана жаракаттар
3.Антропометриялык маалымат: Бою Салмагы Көкүрөгүнүн өлчөмү Спирометриясы Динамометриясы Стандык(становая) Колдук динамометриясы Оң колдун манжалары Сол колдун манжалары






4. Хирургиялык изилдөөлөрдүн маалыматтары: Жалпы физикалык онүгүүсү Тери жана көрүнүктү былжырлары Лимфалык түйүндөр Булчуң системасы Сөөк системасы жана муундар Перифериялык тамырлар Заара-жыныс системасы Анус жана көтөн чучук Диагнозу Корутунду Хирургдун фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы













1	2			3			4
5. Ички органдардын изилдөөсүнүн маалыматтары: Тамактануусу Эндокриндик системасы Жүрөгү: чектери Тондору



Функционалдык пробасы	Тынч абалда отурганда	15 жолу отуруп-туруудан кийин	2 мүнөттөн кийин.	Тынч абалда отурганда	15 жолу отуруп-туруудан кийин	2 мүнөттөн кийин.	Тынч абалда отурганда	15 жолу отуруп-туруудан кийин	2 мүнөттөн кийин.
Пульсу Артериалдык басымы Тамак сиңирүү органдары Боору Көк боору Бөйрөктөрү Диагнозу Корутунду Терапевтин фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы









6. Нерв системасынын изилдөөсүнүн маалыматы: Баш сөөк-мээ жаракатлары Кыймылдоо чөйрөсү Рефлексы Сезгичтиги Вегетативдик нерв системасы Диагнозу Корутунду Невропатологтун фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы








7.Психикалык абалынын изилдөөсүнүн маалыматтары: Даттануулар Анамнези Статусу Сезүүсү Назарлыгы Эс-тутуму Ой-жүгүртүүсү Интеллекти эмоционалдык-эрк чөйрөсү Диагнозу Корутунду Психиатрдын фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы












8.Дерматовенерологиялык изилдөөнүн маалыматы
1	2			3			4
Диагнозу Корутундусу Врачтын фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы



9. Көрүү органынын изилдөөсүнүн маалыматы Түстөрдү кабыл алуу сезими Рабкин боюнча Коррекциясыз көздүн курчтугу: оң көздүн сол коздүн Скиаскопикалык рефракциясы: оң көздүн сол коздүн Бинокулярдык көрүүсү Ачык көрүүнүн эң жакынкы чекити: оң көздүн сол коздүн Жаш чыгуу жолдору Ирмөөчтөр жана конъюнктивдер Көз чанагынын абалы жана жандуулугу Каректер жана алардын реакциясы Оптикалык средалар: оң көздүн сол коздүн Коздүн түбү: оң көздүн сол коздүн Диагнозу Корутунду Офтальмологтун фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы




















10. ЛОР – органдарынын изилдөөсүнүн маалыматтар: Зев, гортань Сүйлөөсү Мурундун дем алышы: оң жактан сол жактан Жыт билүү сезими оң жактан сол жактан Шыбыроого угунун курчтугу: оң жактан сол жактан Кулактын барофункциясы: оң жактан сол жактан









1	2			3			4
Вестибулярдык аппараттын функциясы (айлантуу менен опыты) Диагнозу Корутунду Отоларингологдун фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы



11. Тиштерди жана ооз көңдөйдү изилдөө боюнча маалыматтар: Тиштөөсү Ооз коңдөйдөйдүн былжырлары Десны Тиштер Диагнозу Корутунду фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы







12.Гинекологиялык изилдөөнүн маалыматы: Диагнозу Корутунду Гинекологдун фамилиясы, инициалдары, колу жана датасы

3. Аскердик-дарыгердик комиссиясынын токтому:

1) Алгачкы медициналык изилдөөсү

Диагнозу _________________________________________________________________

Аскердик-дарыгердик комиссиясынын (аты-жөнү көрсөтүлсүн)

№ _____________ Токтому «_____» _____________ж.

Берененин негизинде ______ графасы ______ Оорулардын жана физикалык кемчиликтердин тизими (Өкмөттүн токтому ____20____ж №

__________________________________________________________________

жарактыгы, жараксыздыгы көрсөтүлсүн

________________________________________________тапшырганга

окуу жайдын, факультеттин аты-жөнү көрсөтүлсүн

АДКнын (ВВК) төрагасы ________________________

Гербдик мөөр колу, фамилиясы, инициалдары

Катчы _______________________________

колу, фамилиясы, инициалдары

Комиссиянын дареги ________________________________________________

2) Кайрадан медициналык күбөлөндүрүүсү

Диагнозу _________________________________________________________________

Аскердик-дарыгердик комиссиясынын (аты-жөнү көрсөтүлсүн) № _________токтому «_____»_______________ж.

Берененин негизинде _____ графасы _____ Оорулардын жана физикалык кемчиликтердин тизими (Өкмөттүн токтому __________ ______20_____ж. №______) ______________________________________________________________

жарактыгы, жараксыздыгы көрсөтүлсүн

_______________________________________________________ тапшырганга

окуу жайдын, факультеттин аты-жөнү көрсөтүлсүн

АДКнын төрагасы ________________________

Гербдик мөөр колу, фамилиясы, инициалдары

Катчы _______________________________

колу, фамилиясы, инициалдары

Комиссиянын дареги ________________________________________________

3) Жыйынтыктоочу медициналык күбөлөндүрүүсү

Диагнозу _________________________________________________________________

Аскердик-дарыгердик комиссиясынын № _____________ токтому

______________________________________________________________

окуу-жайдын аты-жөнү

«_____» ______20_______ж.

Берененин негизинде ______ графасы ______ Оорулардын жана физикалык кемчиликтердин тизими (Өкмөттүн токтому __________ж. № ________)___________________________________________________ жарактыгы, жараксыздыгы көрсөтүлсүн

________________________________________________тапшырганга

окуу жайдын, факультеттин аты-жөнү көрсөтүлсүн

АДКнын (ВВК) төрагасы ________________________

Гербдик мөөр колу, фамилиясы, инициалдары

Катчы _______________________________

колу, фамилиясы, инициалдары

Комиссиянын ________________________________________________

4. Рентгенологиялык, лаборатордук и жана башка изилдөөлөрдүн, ошондой эле башка врачтардын корутундуларынын маалыматтарынын жазуусу

Эскертме: Жыйынтыктоочу медициналык күбөлөндүрүүсүндө окуу жайга тапшырууга жараксыз деп табылган кандидатка, окуу жай медщициналык күбөлөндүрүүсү жана жогоруда турган АДКнын (ВВК) токтомунун маалыматтарын камтыган картасын алдын ала медициналык күбөлөндүрүүнү өткөргөн аскердик-дарыгердик комиссиясына кайтарып берет.

Жобого

№-12 тиркеме

Аскердик-дарыгердик комиссиянын

бурч мөөрү

№ _______- ТАКТАМА

__________________________________________________________________ Атайын наамы, аты-жөнү

_____________________________________________________________________________

туулган жылы, кызмат өтөгөн жери

_____________________________________________________________________________

Күбөлөндүрүлдү _______________________________________________________

аскердик-дарыгердик комиссиясын аталышы көрсөтүлөт

«_____» ___________20________ж.

Диагнозу (орусча) жана оорунун, жарадар болунун (контузиялар, жарааттар, жаракаттар) байланыш себеби жөнүндө аскердик-дарыгердик комиссиясынын токтому __________________________________________________________________

Диагнозу (орусча) жана оорунун, жарадар болунун (контузиялар, жарааттын, жаракаттар) байланыш себеби жөнүндө АДКнын (ВВК) токтому көрсөтүлсүн __________________________________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________

Берененин негизинде ______ графасы ______ Оорулардын жана физикалык кемчиликтердин тизмеси (Өкмөттүн токтому «_____»____20______ж. № _______) __________________________________________________________________

аскердик-дарыгердик комиссиясынын токтому көрсөтүлсүн

__________________________________________________________________

АДКнын (ВВК) төрагасы ___________________

Гербдик мөөр колу, фамилиясы, инициалдары

Катчы _______________________________

колу, фамилиясы, инициалдары

Комиссиянын почталык дареги _________________________________

Жобого

№-13 тиркеме

№ _______- ООРУСУ ЖӨНҮНДӨ КҮБӨЛҮК

«______»______20____ж. аскердик-дарыгердик комиссия

күбөлөндүрүлдү

1. Фамилиясы, аты, атасынын аты, туулган жылы_________ _____________

2. Атайын же аскердик наамы _______________________________________

кесиби __________________________________________________________

3. Кызмат өтөгөн жери, ээлеген кызматы _____________________________

4. КРнын укук коргоо органында кызматта кайсыл убакыттан бери өтөгөн __________________________________________________________________

месяц, год

5. Бойу _____ см. Салмагы ________ кг. Көкүрөктүн көөлөмү (тынч абалында) ______ см.

6. Даттануулар ____________________________________________________

______________________________________________________________

7. Кыскача анамнези ______________________________________________

оору качан пайда болгону көрсөтүлсүн, качан жана кандай жагдайда жарадар

_____________________________________________________________________________; контузия, жаракат болгон, жаракат алган; жарадар, контузия, жаракат болгондугун, жаракат

_________________________________________________________________________

алгандыгын тастыктоочу документтердин бар же жоктугу. Кызмат милдетин аткарууга оорунун

___________________________________________________________________________

таасир берүүсү, буга чейинки медициналык күбөлөндүрүүлөр жана алардын жыйнтыктары;

____________________________________________________________________________

алынган дарылоо иш-чаралары, дарылоонун натыйжалуулугу, оорусу боюнча өргүүлөрдө жана

____________________________________________________________________________

санаториялык даарлынуда болушу _____________________________________________________________________________________

8. Изилдөөдө жана дарыланууда болгон ____________________________

дарылоочу мекемелер (алдын ала дарылоочу)

_____________________________________________________________________________

жана ал жакта болгон мөөнөттөрү көрсөтүлсүн

9. Объективдик изилдөөлөрдүн маалыматы _____________________________

_______________________________________________________________

10. Атайын изилдөөлөрдүн жыйынтыктары (рентгенологиялык, лабораториялык, инструменталдык ж.б.) ____________________________

11. Диагнозу (орусча) жана оорунун, жарадар болунун (контузиялар, жаракатлар, жаракаттар) байланыш себеби жөнүндө аскердик-дарыгердик комиссиясынын токтому _____________________________________________________________

12. Укук коргоо органдарында кызмат өтөөгө (кызмат ордунда) жарактуу экендиги жөнүндө аскердик-дарыгердик комиссиясынын токтому ж.б.

Берененин негизинде ______ графасы ______ Оорулардын жана физикалык кемчиликтердин тизими (Өкмөттүн токтому _____ _______20_____ж. № ________)

__________________________________________________________________

АДКнын (ВВК) токтому көрсөтүлсүн

____________________________________________________________________________________________________________________________________

13. Коштоочуга муктаж, муктаж эмес (кереги жогук чийип салуу керек)_______________________________________________________________________________________________________________________________

канча коштоочу, транспорттун түрү жана жүрүүнүн тартибинин заарылчылыгы

____________________________________________________________________________________

болсо көрсөтүлсүн

АДКнын (ВВК) төрагасы ________________________

Гербдик мөөр колу, фамилиясы, инициалдары

Катчы _______________________________

колу, фамилиясы, инициалдары

Аскердик-дарыгердик комиссиясынын почталык дареги _____________________

Жогору турган аскердик-дарыгердик комиссиясынын чечими, токтому

Жобого

№-14 тиркеме

Аскердик-дарыгердик

комиссиясынын (дарылоо-

алдын алуу

мекеменин бурч

мөөрү)

Ысык климат менен чет өлкөгө чыгып жаткан

адамдын ден соолугу жөнүндө

ТАКТАМА

Фамилиясы, аты, атасынын аты_____________________________________

Туулган жылы _____________

Атайын наамы (жетектөөчү курамдын үй-бүлө мүчөсү, жумушчу, укук коргоо органдарынын кызматкери) _______________________________

Кызмат өтөгөн жери (жумушу) ________________________________________

Даттануулар ________________________________________________________________

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Кыскача анамнези _______________________________________________

Ооруган оорулар жана жаракатлар________________________________

_______________________________________________________________

Алдын ала эмдөө үчүн каршылыктар (бар, жок) __________________________________________________________________

Изилдөөлөрдүн жыйынтыктары:

лабораториялык: ____________________________________________________________

__________________________________________________________________

рентгенологиялык (12 жаштагы же анадан улуу балдар үчүн)_____________

______________________________________________________________

электрофизиологиялык __________________________________________________

инструменталдык жана башкалар _____________________________________

Кандын тобу жана резус-тиешелүүлүгү (жетектөөчү курам жана и аскер кызматкерлери үчүн) _______________________________________________

Врачтардын корутундулары:

Хирург __________________________________________________________________

__________________________________________________________________

Терапевт ________________________________________________________________

__________________________________________________________________Невропатолог _______________________________________________________________

_______________________________________________________________

Психиатр ________________________________________________________________

________________________________________________________________

Офтальмолог ____________________________________________________________

__________________________________________________________________Дерматовенеролог ________________________________________________________

__________________________________________________________________

Стоматолог ____________________________________________________________

__________________________________________________________________Гинеколог (эмчектеринин абалы көрсөтүлсүн) ______________________________

______________________________________________________________

Башка адистеги врачтар (педиатр, уролог, эндокринолог ж.б.) _________

_______________________________________________________________

Диагнозу (орусча) ______________________________________________

__________________________________________________________________

Аскердик-дарыгердик комиссиясынын токтому __________________________

комиссиянын токтому көрсөтүлсүн

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

АДКнын (ВВК) төрагасы ________________________

М.О. атайын наамы, колу, фамилиясы, инициалдары

Катчы _______________________________

колу, фамилиясы, инициалдары

Аскердик-дарыгердик комиссиясынын почталык дареги _____________________

Жогору турган аскердик-дарыгердик комиссиясынын чечими, токтому

Жобого

15 тиркеме

БЕКИТЕМ

__________________________

акт бекитип жаткан укук коргоо

_______________________________

органдарынын начальнигинин, аскердик

____________________________________

бөлүктүн командиринин

____________________________________

кызматы, атайын же аскердик наамы,

_________________________________

инициалдары, фамилиясы жана колу

«_____» __________20_______ж.

Жарадар

контузия, жаракат болгон, жаракат алган жагдайлар жөнүндө

№ _______ -АКТ

1. __________________________________________________________________

атайын же аскердик наамы, фамилиясы, аты, атасынын аты, туулган жылы, кызматы

_____________________________________________________________________________

укук коргоо органынын аталышы

2. Кайсыл жерден жарадар, контузия, жаракат болгон, жаракат алган

_______________________________________________________________

3. Жарадар болгон (контузия, жаракат, жаракат саат ________, _______ санында

___________ айында, ___________жылында алынган.

4. Жарадар контузия, жаракат болгон, жаракат алган жагдайлардын толук сүрөттөшү (эркин формада) ____________________________________

5.Жарадар болгондугунун (контузия, жаракат, жаракат) себептери

6. Жарадар болгон (контузия, жаракат, жаракат) жагдайлар жөнүндө корутундусу

__________________________________________________________________

Укук коргоо органдарында медициналык жана психодиагностикалык күбөлөндүрүүнүн Жобосуна

_____________________________________________________________________________

ылайык конкретүү түрдү формулировкалар көрсөтүлсүн

7. Акт эки нускада түзүлдү саат ________, _______ санында________айында, ___________жылында алынган.

__________________________________________________________________

акты түзгөн адамдардын кызматы, атайын же аскердик наамы, фамилиясы жана инициалдары

Гербдик мөөр

Жобого

16 тиркеме

Аскердик-дарыгердик комиссиясынын отурумдарынын протоколдорунун

КИТЕБИ

_________________________________________________

комиссиянын аталышы

Т.б.№

Ф.А.А.

Туулган жылы

Кызмат өтөгөн жери, ээлеген кызматы

Медициналык күбөлөндүрүүгө ким тарабынан жөнөтүлдү

№ _____ 20_____ж. Өкмөттүн Токтомунун диагнозу, беренелери жана графалары

Оорунун шифри

Аскердик-дарыгердик комиссиянын токтому

ККнын АДКнын корутундусун алгандыгы жөнүндө колу

АДКнын төрагасы ________________________

атайын наамы, колу, фамилиясы, инициалдары

Мүчөлөрү: __________________________________

колу, фамилиясы жана инициалдары

Катчы _______________________________

колу, фамилиясы жана инициалдары

Жобого

17 тиркеме

Аскердик-дарыгердик комиссиясынын сыртынан (заочных)

токтомдорунун протоколдорунун

КИТЕБИ

_____________________________________________

комиссиянын аталышы

Токтомдун номери жана датасы

Күбөлөндүрүүнүн

фамилиясы, аты, атасынын аты, атайын же аскердик наамы, ээлеген кызматы жана кызмат өтөгөн жери

Туулган жылы

Укук коргоо органдарында кызмат өтөгөн убактысы

Каралган документтердин тизмеси

Диагнозу жана аскердик-дарыгердик комиссиясынын байланыш себеби жана аскердик кызмат өтөөгө жарактуу экендиги жөнүндө токтому

Диагнозу жана жогору турган аскердик-дарыгердик комиссиясынын байланыш себеби жана аскердик кызмат өтөөгө жарактуу экендиги жөнүндө токтому

Аскердик-дарыгердик комиссиянын төрагасы

____________________________________

«_____» _________20________ж. атайын наамы, колу, фамилиясы, инициалдары

Жобого

18 тиркеме

Аскердик-дарыгердик комиссиясынын тарабынан 20___ж.

окуу жайга ________________________________

КРнын ИИМдин окуу жайынын аталышы

тапшырууга ден соолук абалына байланыштуу жарамсыз деп табылган талапкерлердин

ТИЗМЕСИ

Т.б. №

Фамилиясы, аты, атасынын аты, атайын же аскердик наамы, туулган жылы

Алдын ала медициналык тандап алуунун өткөргөн укук коргоо органдын аскердик-дарыгердик комиссиясынын аталышы

Окуу жайга багыттама алуудагы аскердик-дарыгердик комиссиясынын

диагнозу

Окуу жайдын аскердик-дарыгердик комиссиясынын толук жазылган диагнозу жана анын негиздемеси

Оорулардын жана физикалык кемчиликтердин тизиминин беренелери жана графасы (Өкмөттүн токтому _____ от 20____ж. №______)

Жобого

19-тиркеме

Мурдагы катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин ооруларынын, жаракаттарынын, контузияларынын, жарааттарынын жана майыптыгынын себептик байланышын аныктоо боюнча усулдук көрсөтмөсү

1. Укук коргоо органдарынын аскердик-дарыгердик комиссияларына мурдагы катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин майыптыгына байланыштуу пенсияга дайындоого керектүү болгон аскердик-медициналык документтерин тийштүү түрдө жол-жоболонбогон ооруларынын, жаракатынын, контузияларынын, жарааттарынын жана майыптыгынын себептик байланышын аныктоо жүктөлөт.

2.Себептик байланыш – бул, укук коргоо органдарынын мурдагы катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин ооруларынын, жаракатынын, контузияларынын, жарааттарынын жана майыптыгынын алуусунун убактысы жана жагдайларын аныктоочу эксперттик категория.

Аскердик-дарыгердик комиссиялар укук-коргоо органдарында медициналык жана психодиагностикалык күбөлөндүрүү жөнүндө Жобого ылайык укук коргоо органдарынын мурдагы катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин ооруларын, жаракатын, контузияларын, жарааттарын жана майыптыгын аныктоо маселесин укук-коргоо органдарынын кадрдык аппараттарынын, социалдык камсыздоо органдарынын МСЭКнын багыттамаларына жана жеке арызы боюнча карашат.
Мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдын кызматкерлеринин майынтыгынын себептерин аныктоо үчүн МСЭКке керектүү болгон тийиштүү аскердик-дарыгердик докуметтердин жоктугунан, ички ищтер органдарынан бошотулгандан кийинмайын болгондугу, МСЭКтин туура эмес чечимдерди кабыл алуусуна алып келет, бул болсо мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлеринин укуктарын кемсинтүүгө же, укук коргоо органдарынын пенсиясын алууга укук жок болгон кызматкерлерине туура эмес төлөп берилишине алып келет. Ошондуктан, аскердик-дарыгердик комиссия ооруларынң, жаракаты, контузиялары, жарааттары жана майыптыгы жөнүндө токтомун себептик байланышын туура негиздеш керек.

5. Укук коргоо органдарында кызмат өтөшүнө тоскоол болгон ооруларынын, жаракатынын, контузияларынын, жарааттарынын жана майыптыгынын себептик байланышын аныктоо – аскердик-дарыгердик комиссиялары жүргүзөт, ал эми, майыптыкка алып келген оорулардын, жаракатынын, контузияларынын, жарааттарынын жана майыптыгынын себептик байланышын – МСЭК аныктайт. Мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин майыптыгынын себептерин аныктоо социалдык камсыздоо органдарынын МСЭК гана укуктуу, алар болсо, корутундусун чыгарууда аскердик-дарыгердик комиссиянын ооруларынын, жаракатынын, контузияларынын, жарааттарынын жана майыптыгынын себептери жөнүндө токтомун эске алат.

6. Аскердик-дарыгердик комиссия мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин ооруларынын, жаракатынын, контузияларынын, жарааттарынын жана майыптыгынын себептик байланышы жөнүндө токтомун кызмат өтөө учурунда медициналык күбөлөндүрүүдө диагнозу аныкталганда чыгарылат.

7.Мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин жана аскер кызматчыларынын фронтто болуусунда оорулары, жаракаты, контузиялары, жарааттары жана майыптыгы жөнүндө маселесин кароодо аскердик-дарыгердик комиссия төмөнкүлөрдү тактоосу керек:

а) Кыргыз Республикасынын Куралдуу күчтөрүндө, Кыргыз Республикасынын Генералдык штабынын Тизмесине ылайык улуттук коопсуздук органдарында жана укук коргоо оргнадарында мурунку катардагы жана жетектөөчү курамда кызматкерлердин кызмат өтөөсүнүн убактысы, кызматынан бошотулушунун себеби. Аталган маалыматтарды тастыктоочу документтер болуп кызмат тизмесинин жана бошотуу жөнүндө буйругу болуп саналат. Пенсиондук көктөмөсү жок болгон учурда, мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдын кызматкерлеринин бошотуусунун алдында кызмат өтөгөн жеринен кадрдык аппараттардан керектүү болгон маалымттарды сураштырышы зарыл, ал эми аскер кызматчыларына – бошотуусунун алдында кызмат өтөгөн жеринен же жашаган жеринен райондук, шаардык аскер комиссариаттарынын кадрдык аппараттарынан.

б) Төмөнкү документтердин негизинде, аракеттеги армияда Улуу Ата-мекендик Согуш учурунда кирген аскер бөлүктөрүндө, штабдарда жана мекемелерде кызмат өтөгөндүгүнүн убактысы: укук коргоо органдарынын өздүк көктөмөсүнүн, жашаган жеринен райондук, шаардык аскер комиссарисаттарынын өздүк көктөмөсүнөн, республикалык (аймакттык, облустук), шаардык аскер комиссариаттарынын пенсиондук көктөмөсүнөн, Кыргыз Республикасынын Коргоо министрлигинин, Улуттук коопсуздук органдарынын архивдик мекемелеринин маалыкаттарынан. Такталбай калган учурларда, жогорудагы укук коргоо органдарынын кадрдык жана финансылык аппараттарынан маалымматтары такталат.

в) Ооруларын, жаракат, контузия, жараат жана майыптык алган, ооруларын, жаракатын, контузияларын, жарааттарын жана майыптыгын бейтапканаларда даарыланууда жаткан убактысы, ошондой эле, аракеттеги армиянын курамында кирген аскердик бөлүктө, штабдарда жана мекемелерде кызмат өтөө учурунда ооруга чалдыккан (кабылган) датасы жана жагдайлары.

Кызмат өтөгөндүгү жөнүндө тизмесинде бейтапканаларды даарыланууда жаткан жөнүндө белгиси, жана номерери көрсөтүлүшү мүмкүн.

8. Мурунку катардагы жана жетектөөчү курамда, аскер кызматчыларынын аракеттеги армиянын курамындагы аскер бөлүктөрүндө, штабдарда жана мекемелерде кызмат өтөгөндүгүн тастыктаган документтер бар учурунда, аскердик-дарыгердик комиссия кадрдык, финансалык аппараттардын, МСЭКтин, ошондой эле мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин арызын карашат.

Мындай медициналык документтерге төмөнкүлөр кирет: бошотулган учурда АДКнын, АЭКнын күбөлөндүрүү жөнүндө актысы, стационарларда, ооруканаларда, бейтапканаларда даарыланууда жаткандыгы тууралу маалымкат, оорунун тарыхынан көчүрмөсү, санатория-курорттук китепчеси, алмашуу, санаториялык карталары жана башка мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлердин, аскер кызматчыларынын кызмат өтөө учурунда ден-соолугунун абалын мүнөздөөчү медициналык документтер.

Эгерде, бул документтер токтом чыгарууга ооруларын, жаракат, контузия, жараат жана майыптык алгандыгынын себепттик байланышы жөнүндө маалыматтарды камтыбаса, аскердик-дарыгердик комиссия кошумча иретинде тиешелүү архивдик мекемелерден маалыматтарды суроо-талап кылышат. Улуу Ата-мекендик согуш жылдарында жайгашылган бейтапканалардын номерлери жөнүндө маалыматты, мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкерлер, аскер кызматчылары арызында көрсөткөн калктуу конушунда жашаган жериндеги райондук, шаардык аскер комиссариаттарына суралышы зарыл.

9. Фронтто болуусунда ооруларын, жаракат, контузия, жараат жана майыптык алгандыгынын себепттик байланышы жөнүндө токтом чыгарууда мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдын кызматкерлери, аскер кызматчылары аскердик кызмат өтөө (партизандык отряддарда, туткундан чыккандан кийин) учурунда АДК (АЭК) күбүлүндүрүүдөн өтүп, кызмат өтөөгө жараксыз же чектүү жарактуу деп Республикалык оорулар тизмесинен тийиштүү беренесине ылайык аскердик кызмат өтөөдөн бошотулгандыгы тууралу биринчи күбөлүк же аскер билети берилгендиги, 3 айдан кийин же ошол жерден эле кызматтан бошотулгандан кийин, АДКдан күбөлөндүрүүсү тууралу жарактуу же чектүү жарактуу белгиси менен.

Аракеттеги армиянын курамынан катардагы жана жетектөөчү курамдагы, аскер кызматчыларынын чыккандан кийин биринчи 5 жыл убагында жай өсүүчү өнөкөт оорулардын аныктыгын тастыктаган медициналык документтер эске алынат.

10. Мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдын кызматкерлеринин, аскер кызматчыларынын контузиялардын, жаракат алуунун, жарааттын себепттик байланшы жөнүндө маселесин чечүүдө, башка учурларда денесинен жаракат алуусунун, башка документтердин топтомунда күбөлөрдүн көрсөтмөлөрү эгерде ал түздөн түз командири, же дарылоочу дарыгери болсо кабыл алынышы мүмкүн.

Көбөлөрдүн көрсөтмөлөрүндө финансалык, кадрдык аппараттары, аскер комиссариаттары тарабынан көрсөтмө берген күбөлөрү чындыгында мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдын кызматкеринин, аскер кызматкеринин контузияларды, жаракатты, жараатты алуу учурнуда, командири (начальниги) болуп саналышы тууралуу, ал эми дарылоочу дарыгер болсо – мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдагы кызматкердин, аскер кызматчыларынын даарылаанууга жаткан бейтапканада кызмат өтөгөндүгү.

11. Аскердик-дарыгердик комиссиялар мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдын кузматкерлеринин, аскер кызматчыларынын контузиялардын, жаракат алуунун, жарааттын себептик байланышы жөнүндө токтомдорун чыгарышат:

а) Севеттик (Кызыл) армияда, Аскер-Деңиз Флотунда, Ички аскерлерде, СССРдин МККы органдарынын аскерлеринде кызмат өтөөдө чалдыккан учурда, Кыргыз Республикасынын Куралдуу күчтөрүнүн медициналык күбөлөндүрүү жөнүндө Жобосунда көрсөтүлгөндөй, ички иштер органдарында кызмат өтөө учурунда чалдыккан учурда ИИОнун медициналык күбөлөндүрүү жөнүндө Жобосун 6 Главасынын 1 жана 2 пункттарында көрсөтүлгөндөй сөз айкашында.

12. Эгерде, мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдын кызматкерлери, аскер кызматчылары, бир нече оорулары же бир нече жаракат алуусу (контузиялардын, жаракат алуунун, жарааттын) ар кандай жагдайларда орун алса, анда себепттик байланышы жөнүндө токтому алган жаракатынын убактысына жана жагдайларына жараша өзүндө чыгарылат.

13. АДКда жаракат алуунун, жарааттын кесепеттеринин себептик байланышын жөнүндө токтому чыгаруусу, консультативдик корутундунун багыттамасы, медициналык күбөлөндүрүү көрсөтмөлөрү (21-тиркеменин) ылайык протокол жүргүзүлөт.

14. Аскердик-дарыгердик комиссияларынын тышкы токтомдорунун китепчесинде, кайсы тастыктоочу документтердин негизинде чыгарылгандыгы көрсөтүлөт: аракеттеги армияда Улуу Ата-мекендик Согуш учурунда кирген аскер бөлүктөрүндө, штабдарда жана мекемелерде кызмат өтөгөндүгүнүн убактысы; СССРдин улуттук коопсуздук органдарында, укук коргоо оргнадарында, ички аскерлерде кызмат өтөөсү; контузияга, жаракатка, жараатка чалдыкканынын убактысы, жагдайлары же оорусунун чукулдап кетиши, ошондой эле медициналык маалымкаттар – чыгарылган токтом. Аталган документтердин кыскача маазмунун көрсөтүү.

15. Мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдын кызматкерлеринин, аскер кызматчыларынын аскердик-дарыгердик комиссияларында күбөлүндүрүүдө дене жаракаттарынан жабыргагандыгы ачык болуп турса (аяктарынын жоктугу, баш сөөгүнүн деффекттери, жаракат алгандан кийинки ииздер, денесинде башка нерселердин бар болушу ж.б.) себепптик байланышын аныктоо максатында Кыргыз Республикасынын Коргоо министрлигинин көрсөтмөлөрүнүнү негизинде жүргүзүлөт.

16. Аскердик-дарыгердик комиссиянын токтомдору АДКнын тышкы токтомдорунун китепчесине түшүрүлөт (17-тиркеме). Бул жазуу, АДКнын төрагасы жана мүчөлөрүнүн колу коюлат. 20- тиркемеге ылайык алфавиттик карта толтурулат.

17. Укук коргоо органдарынын кадрдык аппараттарынын, социалдык коргоо органдарынын МСЭКнын арыздары жана мамилелери, ошондой эле каралган документтердин көчүрмөлөрү хронологиялык тартипте көктөмөгө көктөлөт. Бүткөн көктөмөлөр иш кагаздарын жүргүзүү талаптарына ылайык таризделет жана 50 жыл сакталууга тийиш.

18. АДКнын токтомдору 3 экземплярда жазылат: биринчи экземпляр социалдык камсыздоо органдарынын МСЭКне жөнөтүлөн, экинчиси – укук коргоо органдарынын финансалык жана кадрдык аппараттарына; үчүнчүсү – АДКнын көктөмөлөрүнө калтырылат. Эгерде, себепттик байланыш маселеси мурунку катардагы жана жетектөөчү курамдын кызматкерлеринин, аскер кызматчыларынын арызынын негизинде каралган болсо, АДК аны чечим кабыл алынгандыгы тууралу маалымдап, качан жана каяка жөнөтүлгөндүгүн билдирет.

Жобонун

20-тиркемесине

АЛФАВИТТИК КАРТА

Ф. __________________________ ________________________

А. __________________________ ________________________

О. __________________________ ________________________

Туулган жылы ________________ ________________________

Токтомдун чыгарылган датасы

жана № _______________________ ________________________

_____________________________ ________________________

_____________________________ _______________________

_____________________________ ________________________

Жобонун

21-тиркемесине

АДКнын ПРОТОКОЛДОРУНУН ЖАНА ТОКТОМДОРУНУН ҮЛГҮСҮ

№__ПРОТОКОЛ

Аскердик-дарыгердик комиссиянын_____________________отуруму

АДКнын аталышы, номери

укук коргоо органдарынын мурунку кызматкерлерининн ооруларынын, жаракаттын, контузиянын, жарааттын жана майыптыктын себептик байланышын аныктоо боюнча

« » ж.

Катышкандар: Комиссиянын төрагасы_____________________

Комиссиянын мүчөлөрү___________________________

___________________________

Уккандар:

Мамилеси, каты, арыз-доосу, арызы (документтин № жана датасы көрсөтүлсүн, кимден, кандай суроо боюнча_________________

___________________________________________________

2. документтер каралып чыкты:

1) ооругандыгы тууралуу күбөлүгү № _____________АДК(АК)

________________________________________________________

мекеменин аталышы

ВММ архивинен маалым кат № __________________________
ССРСдин жана КРдин Коргоо министрлигинин борбордук архивдеринин маалымкаты № ___________

4) аскердик милдеттен бошотуу жөнүндө күбүлүгү, серия _____ № _______ берилген датасы _________ берилди (ким тарабынан) ________________________________________

5) _____ жылындагы кызыл армиялык китепчеси, берилген (ким тарабынан) ________________________

________________________________________________________________________

6) аскердик билет сер. ________№_______ берилди « ______» ___________ж. _______________________________________ аскер комиссариаты

7) өздүк көктөмө № ____________________________________________

8) күжүрмөн мүнөздөмү (көчүрмөсү) « _____» __________________ж.

9) аттестация (көчүрмөсү) «____ » __________ж.

10) орденге (медалга) сыйлоочу баракчанын көчүрмөсү ____________________________________

«________ »________________ ж.

11) МСЭК маалымкаты сер.___ ______№ _______ « ________ »__________ж.

райсобес

12) пенсиондук көктөмө №________________________________

военкомат

13) _____________райондун МСЭКтин күбөлөндүрүү актысы.

14)__________________________________________________

15) ___________________________________________________

Аныкталды:

3. Фамилиясы _______________аты ______________ атасынын аты _________________

Туулган жылы _______, аскердик наамы ______________, СССРдин Куралдуу күчтөрүнө чакырылган__ 20____ж.

кайсы военкоматка чакырылган_______________________________

4. СССРдин Куралдуу күчтөрүндө аскердик кызмат өтөгөндүгү тууралуу маалыматтар (бөлүктүн чыныгы аталышын жана андагы кызмат убактысын көрсөтүү):

___________________________________________________

Фронтто болуусу (БШ тизмелеринин бетинин N көрсөтүү менен аракеттеги армиянын курамынын бөлүгүнө кирүү убактысы)

_________________________________

_____-жылдан баштап ___ _-жылга чейин партизандык отрядда болуусу

себеби боюнча ____-жылдын ____________ баштап ____________________________________ чейин аскердик-дарылоо мекемесинде дарылоодо болду___________________________________

(а\б номерин, ЭГ, ААГж.б көрсөтүү)

_____-жылдын _______________________ СССРдин Куралдуу Күчтөрүнөн бошотулду.

Бошотулушунун себеби

______________________________________________________________

5. ________________________________________________________________________________________

(ооруу, жаракат, контузия, жараат, майыптык)

___________________________________________________________________________________________

диагноз

ал макул болгон

___________________________________________________________________________________________

(кайсы документтин негизинде токтом чыккандыгын көрсөтүү)

______________________________________________________________

(аскердик кызматка жарамдуулугунун даражасы жөнүндө чечим)

_____-жылдын ______ N ________ буйруктун _______________________беренесинин

(пунктунун) _____________ графасынын негизинде табылды

___________________________________________________________________________________________

(жарамдуулук деңгээли жөнүндө чечим көрсөтүлөт)

6. Биринчи жолу____-жылдын _________ ___________________ райондун МСЭКде _____________ күбөлөндүрүлүп, __________________ диагнозу боюнча _____ топтун майыбы деп табылды.

Майыптыктын себеби

_______________________________________________________________________

Майыптыктын динамикасы:

___________ баштап ___________ чейин тобу _______ себеби ___________________________

Акыркы күбөлөндүрүү 200_-жылдын "___" __________ районунун МСЭКде

________________________________________________________________

Чечим: МСЭК:

_____________________________________ диагнозу боюнча ___________ топтун майыбы, майыптыктын себеби

_________________________________________________________

7. Дарыгер-эксперттин жыйынтыгы (себептик байланыш жөнүндө ойго кененирээк негиздеме)

Дарыгер-эксперт _______________________________________________________________________________________________________________________

8. Комиссиянын жыйынтыгы:

___________________________________________________________________________________________

Добуш берүүнүн жыйынтыгы "МАКУЛ" ___________ "КАРШЫ" ___________

"КАРШЫ" добуш берген комиссиянын өзүнчө мүчөлөрүнүн өзгөчө оюна негиздеме

___________________________________________________________________________________________

9. ТОКТОМ КЫЛЫШТЫ:

______________________________________________________________

Комиссиянын төрагасы:

_____________________________________________________________________

Комиссия мүчөлөрү:

______________________________________________________________

_____-жылдын _______ АДКнын ___________ отурумунун N __ протоколуна тиркеме _____ беттеринде (каралган документтердин көчүрмөлөрү).

_________ АДК токтому _____-жылдын _______ ______________ жиберилди (кайда жиберилди көрсөтүлсүн). Чыгыш N _____ Документтер _______ баштап _____-жыл үчүн N _____ көктөмө ______ томго көктөлдү.

АДКнын катчысы __________________________________

№ ___тиркемеси

«______»____________ж. ________АДКнын отурумуну №____________протоколуна

Жарандын каралган иш-кагаздарынын көчүрмөсү

____________________________________________________________________

фамилия, аты, атасынын аты

Эксперт-дарыгер _________________ (_____________)

АДКнын ПРОТОКОЛДОРУНУН ЖАНА ТОКТОМДОРУНУН ҮЛГҮСҮ

Дарылоо мекемесинин

бурч мөөрү

(АДК штаттык)

ТОКТОМ

Аскердик-дарыгердик комиссиянын «_____»________ж.

№ _____ _____жарандын ______________

_____ жылы туулган

______________________________

буга ылайык_____

_____графасынын______беренесинин

№ __________Өкмөтүнүн токтомуна__________________________

чакырылган________________

________________________________________________________

Негиз : №________протоколу

“______”_________________ж.

М.О. комиссиянын төрагасы__________

АДК (______________)

Жобого

22-тиркеме

Психологиялык изилдөөнүн протоколу

І. Өмүрүнүн психологиялык ананези

1. Тукумкуучулугу ______________________________________________________________

__________________________________________________________________

2. Өткөн оорулар_______________________________________________________

__________________________________________________________________

3. Зыяндуу ататтары___________________________________________________________

__________________________________________________________________

4. Мектепке чейинки убакта. Бала чагындагы тарбиясы________________________________

__________________________________________________________________

5. Үй-бүлөсү жөнүндө маалымат__________________________________________________________

__________________________________________________________________

6. Билими, кызыккан чөйрөсү_______________________________________________

____________________________________________________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________________

7. ККда кызматынын өзгөчөлүктөрү______________________________________________________

__________________________________________________________________

8. Үй-бүлөлүк абалы ___________________________________________________________

__________________________________________________________________

9. Эмгек ишмердиги, кызматтык багыттары______________________________________

__________________________________________________________________

ІІ. Жекече жана топтомдук изилдөөлөрдө аныкталган мүнөздөмө

1. Тышкы көрүнүшү, жүрүм-туруму, ооз эки сүйлөшү, изилдөөгө болгон мамилеси

_____________________________________________________________________________

2. Интеллектуальдык чөйрөсү_________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

3. Сезимдик-эрктик чөйрөсү____________________________________________________

_____________________________________________________________________________

4. кошумча изилдөөлөр ___________________________________________________

5. Психикалык туруксуздугунун белгилери (дезадаптация)_______________________табылды / табылган жок

6. мүнөздөмөлөрү аныкталды _________________________________________ (инсандыгынын түрү)

Психикалык изилдөөлөрдүн жыйынтыгы: ______________________

_____________________________________________________________________________

__________________________________________________________________

Сунуштар__________________________________________________________

__________________________________________________________________

Дата « ____» _____________ ______ж. Психолог____________________ __________________

аты-жөнү. колу

Жобого

23-тиркеме

Укук коргоо органдарынын АДКнын психофизиологиялык диагностика борборлорунун психофизиологиялык изилдөө жүргүзүүдө колдону ыкмаларынын жана усулдарынын тизмеси

Изилдөнүүчө сапат	Сапатынын мүнөздөмөсү	Негизги ыкмалар жана усулдар	Кошумча ыкмалар жана усулдар
Көнүл буруусу	Ыкчам эс тутуму Ассоциативдик эс тутуму Көз караш эс тутуму Маани берүүчү, угуу, сүйлөө эс тутуму	Сандарга болгон эс тутуму	сөздөргө ассоциацилар Бетинин түзүлүшүнө эс тутуму Тексти, ооз эки сүйлөмдү кайра жасоо
Эс тутуму	Көңүл буруусунун туруктуулугу жана концентрациясы Көңүл буруунун бөлүштүрүүсү Көңүл буруусунун жана кабыл алуусунун сапаты	Корректуралык сынамы	Алмашылган сызыктар Кызыл-кара таблицалар Жашыруун сөздөрдү аныктоо
Произвольные двигательные реакции	Нервдик процесстердин жүрүшүшнүн ылдамдыгы Негизги нервдик процесстердин динамикасы кабыл улуунун жана кыймыл-аракеттин байланышы Динамикалык көзченегич	Жөнөкөй көз караш-мотордук реакция Татаал көз караш-мотордук реакция Координация «глаз-рука» на 3 стимула 3 кызыкканына “көз-кол” координациясы Кыймылдагы объектке реакциясы	Жөнөкөй сенсомотордук реакциялары Татаал сенсомотордук реакциялары Координацияга тесттердин модификациясы Тесты реакции на движение Кыймылдаган объектке тесттин реакциясы
Статистикалык тең салмактуулук	Вестибулярдык аппараттын фукциялары	Ромбергтин татаалдашкан ыкмасы	Вестибулоплатформа
Кан агымынын системасынын функционалдык резервтери	Булчундардын тынч абалына адаптациясы Физикалык жүктөмөлөргө адаптация	Жүрөк согуусу, кан басымы, тынч абалда ЭКГ Мартине пробасындагы Гемодинамикалык реакциясы	Кан агымынын тынч абалында фнукционалдык диагностика PWC 170 тести, жүктөмдөн кийинки ЭКГ

Сезимдик туруктуулук	Сезимдик стресс абалында өндүрүмдүүлүгү	Убакытты визуалдык санаганда көңүл бурууга кайталоо тести

Жобого

24-тиркеме

Укук коргоо органдарынын АДКнын психофизиологиялык диагностика борборлорунун жеке жана топтук психологиялык кароо жүргүзүүдө колдонуга сунушталган ыкмаларынын жана усулдарынын тизмеси

Изилдөнүүчө сапат	Сапатынын мүнөздөмөсү	Негизги ыкмалар жана усулдар	Кошумча ыкмалар жана усулдар
Таанып-билүү процесстери	Интеллектуалдык өндүрүмдүүлүгү, ой жүгүртүүсүнүн өзгөчөлүктөрү	Равендин «Прогрессивдүү матрицалар» тести. Ой жүгүртүүсүнүн изилдөө ыкмасы. Кэттелл интеллект тести (CFIT) Кыска тандоо тести.	Предметтердин классификациясы Предметтерди алып салуу Макалдарды жана метафораларды түшүндүрүү Адистин тандоосуна жараша жана башка ыкмалар.
Жекече-инсандык мүнөздөмөсү	Инсандык мүнөздөмөлөрү, психикалык ыңгайлаштыруунун өзгөчөлүкиөрү	Инсанды көп факторлуу стандарттык изилдөөнүн ыкмасы Инсанды көп тараптуу изилдөө ыкмасы Люшердин сегиз түстүү тести	Кэттеллдин 16 инсандык факторлордун тести (16 PF) Сонди инсандык-суроо Айзенк тести (EPQ). Пиктограмма ыкмасы Вербалдык аяктоо ыкмасы Розенцвейгтин сүрөттөө фрустрация ыкмасы.
Субъективдүү көзөмөлдөөсүнүн деңгээлинин диагностикасы	Адамдын көзкарандыксыздыгын, анын өз-алдынчалыгын, жоопкерчиликтүүлүгүн жана максаттарга жетүү активдүүлүгүнүн денгээлин аныктоо	Дж. Роттера Шкала локус көзөмөлүнүн шкаласы (Е.Ф. Бажин суроо- тести) –жетекчилер кызмат ордуна талапкерлерди тандоосу	Ыкчам-жетектөөчү курамга талапкерлерди тандоо үчүн -начальствующего состава - Дж. Роттера Шкала локус көзөмөлүнүн шкаласы (Е.Ф. Бажин суроо- тести) –
Мотивация чөйрөсү	Мотивациялык активдүүлүктүн күчү жана багыты		Инсандык багыттама суроолору